برای درک اهمیت برنامهریزی منابع انسانی بهتر است اول منابع انسانی را تعریف کنیم. منابع انسانی سازمان از افرادی تشکیل شده‌اند که برای رسیدن به اهداف سازمانی کار می‌کنند و برای این کار حقوق یا سود می‌گیرند. در این تعریف، مدیرعامل، سرمایه‌گذار، کارکنان تولید و فروش و نیروهای خدماتی و نظافتی در گروه منابع انسانی قرار می‌گیرند. برنامهریزی منابع انسانی به حفظ و جذب بهتر نیروهای سازمان می‌پردازد و به سمت آموزش و رشد کارمندان قدم می‌برمی‌دارد. در این مقاله درباره اهمیت برنامهریزی منابع انسانی صحبت می‌کنیم.
برنامه ریزی منابع انسانی فرایندی است که به مهارت‌ها، استعدادها و اهداف افراد و سازمان توجه کرده و منابع انسانی را متناسب با مهارت‌های موردنیاز سازمان جذب می‌کند. مدیران با استفاده از فرایند برنامهریزی منابع انسانی نیروهای شایسته و مستعد سازمان را شناسایی کرده و در مسیر پیشرفت به آن‌ها کمک می‌کنند.
درصورتی‌که این فرایند به درستی اجرا شود، کارمندان توانمند می‌توانند به مدیران آینده تبدیل شوند. بنابراین، با اجرای برنامه‌های توانمندسازی مدیرها و جانشینپروری، می‌توانیم مهارت‌های مدیریتی افراد مستعد را ارتقا دهیم. در بخش بعدی دلایل اهمیت برنامهریزی منابع انسانی را ذکر می‌کنیم.
اهمیت برنامه ریزی منابع انسانی را می‌توانیم از جنبه‌های مختلفی مثل استخدام و ترک نیرو، بحران‌های محیطی، تعادل در سازمان، پتانسیل‌های سازمانی و انگیزه‌بخشی به کارمندان بررسی کنیم.
بسیاری از سازمان‌ها با ترک نیرو ناگهان غافلگیر می‌شوند و نمی‌دانند برای اجرای پروژه‌ها از چه کسی کمک بگیرند. در چنین مواقعی، نیروی کلیدی سازمان تصمیم می‌گیرد آن را ترک کند یا سازمان نمی‌تواند با او همکاری کند. درصورت بروز چنین اتفاقی، مشاور منابع انسانی به سازمان کمک می‌کند. با اجرای برنامهریزی منابع انسانی، همیشه نیروهای شایسته در سازمان وجود دارد و جانشین نیروهای قبلی شود. مشاور منابع انسانی ترک نیروها را پیش‌بینی می‌کند و با اجرای دوره‌های آموزشی در سازمان افراد مستعد را آماده می‌کند.
در بعضی از سازمان‌ها برای یک مهارت فقط یک نفر وجود دارد. وجود یک نفر برای یک مهارت برای سازمان نوعی تهدید است. برنامه ریزی منابع انسانی به تعادل کارمندها و مهارت‌های موردنیاز سازمان کمک می‌کند. مثلاً در سازمانی که خدمات فنی خاصی ارائه می‌دهد، نیروهای فنی متخصص از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند. اگر برنامهریزی منابع انسانی و جانشینپروری در سازمان وجود نداشته باشد، کارمندان فنی از آمدن نیروهای جدید احساس خطر می‌کنند؛ اما با اجرای برنامه ریزی منابع انسانی، نیروهای جدید وارد سازمان می‌شوند و از دانش افراد قدیمی استفاده می‌کنند. به‌علاوه، مدیرها می‌توانند برای نیروهای قدیمی مزیت‌های خاصی درنظر بگیرند تا درصورت استخدام نیروی جدید احساس ترس نکنند.
ملموس‌ترین مثال در خصوص بحران‌های محیطی، کرونا است. شیوع کرونا باعث ورشکستگی سازمان‌ها و تعدیل نیروها شد. در میان این بحران‌های جانی و مالی، سازمان‌هایی که برنامهریزی منابع انسانی داشتند، توانستند جان سالم به در ببرند.
آن‌ها می‌دانستند که چگونه خودشان را با بحران‌ها تطبیق دهند. برنامه ریزی منابع انسانی به این سازمان‌ها کمک کرد تا برنامه سازمان را به‌روزرسانی کنند و شیوه کاری جدیدی پیش بگیرند. استخدام نیروی دورکار و اجرای مدل کاری هیبرید از راه‌حل‌های این سازمان‌ها در بحران کرونا بود.
برنامهریزی منابع انسانی به پتانسیل‌ها و استعدادهای نیروهای سازمان اهمیت می‌دهد و نیروهای مستعد سازمان را شناسایی می‌کند. با این کار، کارکنان رشد می‌کنند و انگیزه بیشتری برای توسعه فردی پیدا خواهند کرد. در واقع، دپارتمان برنامه ریزی منابع انسانی استخری از استعداد را درنظر می‌گیرد و با استفاده از پرسش‌نامه‌ها و مصاحبه‌های متعدد، استعدادهای نیروها را شناسایی می‌کند. مثلاً ممکن است نیروی فنی سازمان استعداد نویسندگی داشته باشد و بتواند در بخش نوشتن تبلیغات به سازمان کمک کند. چنین فردی با فرهنگ سازمانی آشنا است و بهتر می‌تواند ارزش‌ها و مزیت‌های سازمانی را بیان کند.
برنامهریزی منابع انسانی در انگیزه‌بخشی و توانمندسازی کارکنان تاثیرگذار است و برای آن‌ها مسیر شغلی تعریف می‌کند. مثلاً اگر نیروی جدیدی در بخش بازاریابی استخدام شود، سازمان به او در رسیدن به جایگاه مدیر بازاریابی کمک می‌کند. با اجرای برنامهریزی منابع انسانی، افراد از مسیر رشدشان در سازمان آگاه هستند و می‌دانند با کسب چه مهارت‌هایی به چه جایگاهی خواهند رسید. بنابراین برنامه ریزی منابع انسانی انگیزه کارکنان و رضایت شغلی آن‌ها را افزایش می‌دهد.
اگر سازمان مسیر و هدفش را تعریف نکرده باشد، برنامه ریزی منابع انسانی معنایی ندارد.
مهم‌ترین نکته در برنامه ریزی منابع انسانی، اجرای برنامه‌ها مطابق با اهداف استراتژیک سازمان است. اگر سازمان مسیر و هدفش را تعریف نکرده باشد، برنامهریزی منابع انسانی معنایی ندارد. مدیر و برنامه‌ریز منابع انسانی شغل‌های استراتژیک سازمان را شناسایی کرده و جایگاه آن‌ها را تعریف می‌کند. در این مقاله سعی کردیم اهمیت برنامه ریزی منابع انسانی را شرح دهیم. در مقاله‌های آینده درباره چالش‌ها و مراحل آن صحبت می‌کنیم.
