در طی چندین سال فعالیت بنده در حوزه کسب و کارهای مجازی، یکی از مشکلات عمده، عجله عجیب کارفرماها در خصوص فعالیت های دیجیتال است. حتی گاهی درخواست سایت در یک روز هم داشته اند! فکرش را بکنید. سایت در یک روز؟ چطور چنین چیزی ممکن است؟ یا بعضا لیست تبلیغات در تلگرام یا اینستاگرام می‌خواهند و تا اینجای کار ایرادی ندارد اما وقتی میگویند همین امروز به من لیست را بده و همین امروز تبلیغات را منتشر کن واقعیتش را بخواهید دوست دارم از الفاظ رکیکی استفاده کنم که البته کظم غیظ کرده و با روی خوش می‌گویم "تمام سعیم را می‌کنم."
سرتان را درد نمی‌آورم و از هزینه های پیشنهادی این افراد برایتان چیزی نمی‌گویم اما خودتان میتوانید حدس بزنید که سایت یک روزه را با قیمت یک میلیون تومان هم می‌خواهند!
واقعا بعد از گذشت این سال ها برایم حیرت‌انگیز است که چرا کسب و کارها حتی شرکت های بزرگ با وجود دپارتمان های طویل روابط عمومی در ساختار خود، برنامه ریزی تبلیغات و بازاریابی نداشته و عمدتا از فعالیت های تبلیغاتی ناراضی هستند.
یکی از مهم ترین نکاتی که به نظرم باید در فضای دیجیتال فرهنگ سازی شود این است که برنامه ریزی تبلیغات و بازاریابی یک تخصص بوده و زمان بر است. اینطور نیست که یک متخصص لیستی از پیج های اینستاگرامی را در دست داشته باشد و به هر مشتری آن را ارائه دهد. چنین چیزی حتی در صورت اجرا، نتیجه مناسبی نخواهد داشت. هر محتوای تبلیغاتی مخاطب خاص خود را دارد و یک بازاریاب دیجیتال باید بتواند با توجه به نوع محتوا، جایگاه محتوا در ماتریس محتوایی و قیف فروش، رسانه مناسب را برای آن ارائه دهد. به علاوه گزینه های زیاد باید با توجه به فیدبک تبلیغات قبلی بررسی و گزینه های بهینه مشخص شوند. چنین فعالیتی به هیچ عنوان در مدت یک روز قابل انجام نیست. حتی هماهنگی با تعداد زیادی کانال یا پیج نیز معمولا بیش از یک روز زمان نیاز دارند و اگر بتوان آن را در یک روز اجرا کرد معمولا قابلیت ردیابی را از دست داده و ممکن است در ساعات مناسبی محتوا منتشر نشود. اکنون فاصله زمانی که کارفرما لیست را دریافت کرده و مدام تغییر قیمت داده یا لیست را اصلاح می‌کند درنظر بگیرید و متوجه می‌شوید تبلیغات در مدت زمان کم، چیزی جز هدر دادن سرمایه نیست.
یکی دیگر از سوتفاهماتی که کسب و کارها دچار آن می شوند این است که فکر می کنند تبلیغات در فضای دیجیتال ارزان است! واقعیتش را بخواهید باید این موضوع را از دو جنبه بررسی کنیم. اول از همه اینکه ارزان نسبت به چه چیزی؟ اگر می‌خواهید تبلیغات دیجیتال را با مدلی مانند بیلبورد مقایسه کنید، بله حق با شماست نیازی نیست تا بودجه میلیارد تومانی برای تنها چند ماه خرج کنید اما اگر تبلیغات را نسبت به خودش بسنجید باید بگویم تبلیغات دیجیتال موثر به هیچ عنوان ارزان نیست! به وعده هایی که سایت ها یا برخی از افراد بابت جذب فالوور و یا ممبر به شما می دهند توجه نکنید چرا که عمدتا فیک بوده و هیچ درآمدی برای شما به ارمغان نخواهد آورد. دوم اینکه تبلیغات هدفمند و موثر در کانال ها یا پیج هایی با مخاطبان مرتبط هزینه بر بوده و از 10 میلیون تومان به بالا برای یک کمپین یک هفته ای هزینه خواهد داشت. نکته مهم در این مدل تبلیغات، دریافت فیدبک معنی دار است که میتوانید بر ورود کاربر به سایت، کانال یا پیج امیدوار بوده و اثربخشی آن را در میزان فروش خود مشاهده کنید!
وارد بحث طراحی سایت که می شویم میخواهم سر به بیابان بگذارم! برداشت های اشتباه در حوزه طراحی سایت از یک وبسایت معرفی ساده گرفته تا فروشگاه های پیشرفته چنان زیاد است که فکر می‌کنم برای بیان مشکلاتش یک مقاله جداگانه نیاز است. البته در یک مقاله دیگر به بررسی علل شکست فروشگاه های آنلاین پرداخته ام که میتوانید از طریق این لینک آن را مطالعه کنید. در ادامه میخواهم در مورد اشتباهات رایجی صحبت کنم که حتی به راه اندازی یک فروشگاه هم نمی رسد.
بسیاری از اوقات کافرمایان با ارائه یک سایت خارجی یا داخلی میگویند که مشابه این سایت را می‌خواهند و انتظار دارند تا تیم برنامه نویس بیچاره یا گروه دیجیتال آن را در کمتر از یک هفته آماده کند. گاها یک روز!
نمونه برداری از یک سایت خارجی، امری رایج در حوزه طراحی سایت یا اپلیکیشن بوده اما چینش منوهای سایت (به دلیل تفاوت در راست‌چین و چپ‌چین زبان فارسی با زبان انگلیسی) محتوای صفحات داخلی، عکس ها و متن های صفحه اصلی در سایت موردنیاز متفاوت بوده و طراحی سایت را زمانبر می کند. همچنین اگر قصد کارفرما، طراحی فروشگاه آنلاین یا سایتی که به صورت آنلاین خدماتی را به مشتری ارائه دهد، باشد طراحی زیرساخت های موردنیاز برای چنین کاری بیش از یک ماه زمان می برد.
فرآیندی که در تمام دنیا برای طراحی یک سایت طی می شود تقریبا مشابه است. در ابتدا نمونه های مختلف سایت های مشابه بررسی می شوند. نقاط قوت و ضعف هرکدام تدوین می شود. سپس کارفرما در یک برگه به صورت کاملا مشخص خواسته های خود را از سایت بیان می کند. همچنین برنامه هایی که ممکن است در سایت های آینده برای سایت اجرا شود نیز ذکر می شود تا زیرساخت های لازم برای آنها تدارک دیده شود. در نهایت گروهی که مسئولیت طراحی را بر عهده دارند طراحی کاربری صفحه اصلی و صفحات داخلی را طراحی کرده و جریان اطلاعات و مسیر کاربر را مشخص می کنند. این اتفاق دقیقا همان چیزی است که در کشور ما به نردت اتفاق می افتد و از مرحله یک و دو مستقیم به کدنویسی رفته و وارد یک دور باطل می شوند!
در این دور باطل هربار تیم برنامه نویسی بخشی را طراحی کرده (و به دلیل نبود مستندات مشخص از مسیر مشتری و همچنین درک کامل از نیاز کارفرما) بعد از ارائه مشکلات آن مشخص شده و برای کدنویسی مجدد و اصلاح ارسال می شود. این روند در حالت عادی اگر 3 ماه زمان نیاز داشته، با وعده طراحی دو هفته ای به بیش از 6 ماه کشیده می شود.
در این مدت زمان هر دو طرف کارفرما و برنامه نویسان به شدت خسته می شوند و راهی جز ادامه به صورت شفاهی ندارند. هزینه طراحی برای برنامه نویسان زیاد شده و آنها به دنبال پروژه های دیگر می روند و زمان کمتری را به پروژه های اولی خود اختصاص می دهند.
طراحی رابط کاربری یکی از مهم ترین فعالیت ها برای طراحی وبسایت از هر نوعی می باشد و به جرئت می توانم بگویم از کدنویسی نیز مهم تر بوده چرا که از دوباره کاری های آینده جلوگیری کرده و درک مشترکی بین کارفرما و تیم طراحی ایجاد می کند. همچنین قبل از شروع کدنویسی، طراحان وبسایت می توانند ارتباط صفحات داخلی به یکدیگر را مشخص کرده و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنند.
یکی دیگر از مشکلات عمده در حوزه فعالیت های دیجیتال، تهیه محتوا و فعالیت سئوی سایت می باشد. محتوا معمولا به صورت خام و قبل از بارگزاری در سایت توسط کارفرما تهیه شده است اما مشکل اصلی چگونگی بارگزاری محتوا در سایت، اندازه و حجم عکس ها و تمرکز صفحات داخلی بر محتوا می باشد. اصولا بهینه سازی حجم عکس ها نیز فعالیتی زمانبر می باشد. چرا که عکس ها باید به میزان قابل توجهی کم حجم شوند تا سرعت آپلود سایت توسط کاربران افزایش یابد. (این ویژگی برای کاربر ایرانی با سرعت اینترنت پایین، بسیار مهم است!)
بیشتر بخوانید: 11 نکته که برای سئو سایت باید به آن توجه کنید.
فعالیت های مربوط به سئوی سایت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. طبیعتا هیچ کارفرمایی سایت بدون بازدید و ترافیک پایین نمیخواهد. اما اگر طراحی سایت به سرعت انجام شود، بر اساس تجربه به شما می گویم که با احتمال بالای 95% محتوا و سئوی سایت فدای سرعت طراحی می شوند و کارفرما در آینده ای نه چندان دور (شاید کمتر از سه ماه) با لیست طویلی از شکایات و گلایه ها به تیم طراحی مجددا مراجعه خواهد کرد.
بسیاری از کسب و کارها را دیده ام که سعی کردند خود را شبیه به نمونه برتر داخلی یا خارجی نشان بدهند. سایت کاملا آماده است، تبلیغات انجام می شود اما خبری از مشتری نیست. این اتفاق برای بسیاری از کسب و کارها عجیب و غیرقابل قبول است درحالیکه یک متخصص بازاریابی دیجیتال کاملا چنین شرایطی را درک می کند. کافیست خود را جای مشتری بگذارید. وارد سایتی می شوید که کپی یک سایت معتبر است. بسیاری از المان های طراحی کپی برداری شده اند. کسی از دوستان یا آشنایان شما، این سایت را به شما معرفی کرده و افراد بسیار کمی آنها را می شناسند. شما حاضرید از چنین سایتی خرید انجام دهید؟ طبیعتا خیر!
کسب و کارهای آنلاین در درجه اول باید اعتماد ایجاد کنند. در این مورد، کسب و کارهای سنتی یک قدم جلو هستند. به هر حال از هر مغازه ای که خرید می کنید مطمئن هستید که در صورت ایراد می توانید آن را برگردانید یا به شیوه ای تعویض کنید. اما یک کسب و کار آنلاین چطور؟ چطور میتوان اعتماد کرد که پول را الان پرداخت کنیم و بعد از دو سه روز سفارش به دست ما برسد؟ ممکن است از خود بپرسید که این شرایط بسیاری از کسب و کارهای معروف در ایران است و بله آنها یک تفاوت اساسی دارند: آنها اعتماد ایجاد کردند. باید انگیزه کافی برای اینکه مشتری به عدم اعتماد خود غلبه کند و به سمت خرید از شما قدم بردارد را فراهم کنید و چنین چیزی نیازمند برنامه ریزی دقیق بازاریابی و تبلیغاتی است و صرفا با چند عدد تبلیغ در استوری اینستاگرام و یا تبلیغات وب به دست نمی آید.
بیشتر بخوانید: یک برنامه بازاریابی دیجیتال شامل چه مواردی باید باشد؟
به صورت کلی اگر بخواهم جمع بندی کنم این است که ما فعالین حوزه دیجیتال نیاز داریم فرهنگ سازی کنیم که فعالیت های دیجیتال از طراحی سایت گرفته تا تبلیغات در چشم به هم زدن انجام نمی شود و کاری مانند طراحی یک وبسایت شرکتی ساده ممکن است چندین ماه طول بکشد. باید این را بدانیم که راه میانبری برای فعالیت های دیجیتال وجود نداشته و اگر بخواهیم سرعت را افزایش دهیم در واقع کیفیت را قربانی کرده ایم و باعث شدیم هزینه های انجام شده هدر بروند. تبلیغات در فضای مجازی دارای روند برنامه ریزی و مدیریت رسانه بوده و طراحی سایت نیازمند طراحی رابط کاربری است تا بتوانند خروجی مناسب را در زمان مشخص ارائه دهند.
اگر برای تدوین و یا اجرای برنامه بازاریابی و یا تبلیغات دیجیتال نیاز به مشاوره داشتید، از طریق لینک زیر میتوانید با بنده در تماس باشید:
تماس با من
