تا اسم پولشویی میاد یاد اسکوبار و داعش و اینجور چیزا میفتیم. همه شنیدیم که تروریسم از طریق پولشویی تامین مالی میشه، فلان پروژه تو کشور برای پولشوییه، قاچاقچیا مجبورن پولشویی کنن و ... . اینها پولشویی‌هایی هستن که پیگرد دارن و گاهی مجازاتشون از خود جرم بیشتر میشه. تو مقاله قبل گفتم وقتی کسی کارش میفته به اداره مبارزه با پولشویی نیروی انتظامی، دیگه بفکر قسر دررفتن نیست. همه زورش رو میزنه پروندش بشه کتمان درآمد و برگرده اداره مالیات اونجا جریمه بشه. (البته اگه واقعا کاری نکردین راه برای دفاع خیلی باز، مشخص و بدون دردسر)
همون طور که گفتم اینها پولشویی‌هایی هستن که جرم حساب میشن. البته از نظر قانونی هرنوع پولشویی جرم حساب میشه اما شاید باورتون نشه که حتی خیلی از کاسب‌های خرد در طول کارشون بدون اینکه بدونن دارن پولشویی میکنن. چرا تو گونی نمیرن؟ اینجا کمی پیچیده میشه و برمیگرده به تعریف پولشویی!
پولشویی یعنی چی؟ به زبون ساده میشه هر پولی که شما از فعالیت A درمیاری و بعنوان کسب درآمد از فعالیت B معرفیش میکنی! حالا شخص ممکنه از اینکار انگیزه‌های مختلفی داشته باشه:
اولیش اینه که اون فعالیت A یه کار غیرقانونیه. درواقع مصداقش دقیقا همون ساقی که کارتخوان داره! (من هم مثل شما ندیدم، فقط شنیدم). داره پول درمیاره و باید خرج کنه. نمیشه هم به مشتری گیر بده که فقط اسکناس بده. شب‌ها کارتخوان لباس فروشیش رو برمیداره و در محل حاضر میشه. خرداد هم خیلی شیک و مجلسی تبصره 100 و خلاص! این یه نمونه از یه خلافکار خیلی خرد که کارتخوان داره. معمولا سر یکی دوسال یکی لوش میده. حتی سمند سفید هم (که تو مقاله قبل ازش گفتیم) سراغش نمیاد. با ماشین پلیس میان با جنساش میبرنش.
وقتی مقیاس بزرگتر بشه دیگه کارتخوان لباس فروشی فایده نداره. تو مثال قبل اون بنده خدا خودش تنهایی زحمت تهیه، توزیع و پولشویی رو میکشید. حجم کار پایین بود و اگه هم گیر بیفته، خب خدابزرگه. ولی کسی که داره از یه کار خلاف قانون پول زیادی درمیاره دیگه کارش به این آسونیا نیست. تعداد و حجم تراکنش‌هاش هم عادی نیستن. کلی پول کثیف باید دست افراد مختلف تقسیم بشن، پول تامین کننده‌ها، سود دلال‌ها و حتی گاهی پولی که از کشور خارج یا به کشور وارد میشه و ... . اینجاست که خیلی‌هاشون حتی پولشویی رو برونسپاری میکنن.
این همون داستانیه که اداره مبارزه با پولشویی نیروی انتظامی دنبال میکنه و اون چیزیه که درگیر شدن باهاش خیلی خطرناکه. گاهی حتی اینکه صاحب حسابی که برای شما قبلا یه پولی واریز کرده، الان بخاطر پولشویی تحت پیگرد قرار گرفته، براتون باعث دردسر میشه. برای همین خیلی مهمه که در معاملات بدونید پول داره از کجا میاد.
خطر این قضیه تو معاملات و بار‌های غیر رسمی خیلی زیاد معلوم میشه. شما رسما برای اینکه دارایی رد بار رو نزنه همه چیز رو مخفی میکنین. بارنامه با کد ملی یه آدمی گوشه یه جای پرت، کدپستی ناکجا آباد، بیمه بار 1 میلیون و شماره شبا همسر! خب حالا همونطور که دارایی نمیتونه ثابت کنه شما پول درآوردین، شما هم نمیتونین به اداره مبارزه با پولشویی ثابت کنین که پول رو از کجا آوردین، چون عملا هیچ چیز قانونی ندارید. گاها بلاهایی سر آدم‌ها اومده که حاضر بودن برگردن و بابت همه معاملات غیر رسمیشون در 10- 20 سال گذشته مالیات عملکرد و ارزش افزوده بدن، اما از دردسر اتهام پولشویی خلاص شن.
این دسته اگرچه کارشون از نظر فنی پولشویی حساب میشه، اما اکثرا کارشون به اداره مبارزه با پولشویی نمیکشه و سازمان امور مالیاتی بعنوان کتمان بهشون نگاه میکنه مگر اینکه خیلی شلوغ کرده باشن. قضیه چیه؟ شما از فعالیت A پول درآوردی که قانونی هم هست و مجبوری مالیاتش رو هم بدی ولی خب میبینی اگه بگی این پول رو از فعالیت B درآوردم، مالیاتش کمتر میشه. برا همین میاریش تحت عنوان درآمد از B. مثلا اون بیت کوینی که تو 12 هزار دلار خریدی تو پنجاه نقد کردی و از نوبیتکس زدی به حساب میوه فروشیت، خرداد هم بجای اینکه اظهارنامه درآمد اتفاقی بدی که بخش زیادی از پولت بپره، قضیه رو با اینتا کد مغازت تو تبصره 100 با نهایتا چهارصد پونصد هزار تومن مالیات جمع کردی، پولشویی کردی ولی اسمشو نمیدونستی!
به عنوان یه مثال خیلی ساده موبایل فروشی رو در نظر بگیرید که اینتاکد فروش موبایل و قطعات داره اما در کنارش تعمیرات جزئی هم انجام میده. اگه موقع اظهارنامه همه درآمد کارتخوانش رو با بعنوان درآمد فروش قطعات ثبت کنه درگیر همین ماجرا میشه. چرا؟ چون درصد سود اینتاکد فروش خیلی کمتر از خدماته. درواقع از هر 100 تومنی که بابت فروش میاد تو حسابش، نهایتا 10 تا 15 درصدش مشمول مالیات میشه در حالی که برا خدمات این عدد از 30 درصد شروع میشه. به عبارت دیگه پول خدمات رو گرفته اما یا نرخ فروش مالیات میده. اینجا معمولا سازمان امور مالیاتی قضیه رو سمت پولشویی نمیبره. اگه ممیز این قضیه رو متوجه بشه براش جریمه کتمان فعالیت در نظر میگیره، مگر اینکه ببینه خیلی بدجور سعی داشته سند سازی کنه.
قضیه گاهی دردناک میشه که اشخاص این کار رو برعکس انجام میدن و مالیاتشون از مالیات قانونی بیشتر میشه. اون هم بخاطر اینه که نمیدونن سود فعالیت‌های مختلف فرق میکنه. مثالش هم مکانیک‌ها، تعمیرکار‌ها و خدمات تعویض روغن هستن. شما اونجا در پرونده کارتخوان فعالیتت "خدمات" تعریف شده که بخش زیادی از تراکنش شما (حدود 30 درصد) رو مشمول مالیات میکنه. در کنار خدمات شما لوازم هم با یه سود مختصر میفروشی که درصد خیلی کمتری از تراکنشت باید مشمول مالیات بشه. معمولا هم پولی که بابت فروش لوازم میگیری از دستمزد بیشتره در حالیکه سود کمتری داره. آخر سر هم همه رو سرجمع میگی یجا کارت بکشن یا کارت به کارت کنن. اینجوریه که مالیات بیشتری میدی!
راه حل جلوگیری از این قضایا البته واقعا سادست. اگه اظهارنامه میدین درآمد‌های غیر مرتبطتون -اگه مالیات مقطوع نداشته باشن- باید تو بخش درآمد غیر عملیاتی درج بشن که البته حسابدارتون بهتر از من اینارو میدونه. اگه هم اهل تبصره 100هستین پیشنهاد میشه برای هر فعالیت جدا پرونده مالیاتی باز کنین. هر فعالیتی مالیاتش یجور حساب میشه. اینکه چنتا پرونده داشته باشین اصلا بد نیست. اونجایی که آدم نباید پرونده داشته باشه اداره دارایی نیست، اداره مبارزه با پولشوییه!
بخاطر بررسی‌ها مشاغل حساس و پرتراکنش رو گذاشتن گروه اول و دقیقا مثل شرکت‌ها براشون تکالیف مالیاتی تعیین کردن. تو بانک‌ها قانون مبارزه با پولشویی بانک مرکزی و در اداره مالیات هم ماده 169 مکرر گردنه‌های اصلی این قضیه هستن. مواد 169 و 169 مکرر رو بعنوان معاملات فصلی میشناسن درحالیکه هدف خیلی بزرگتر و مهمتر از وارد کردن یسری صورتحسابه. این قوانین شخص مشمول رو مظف میکنن کد ملی یا کد اقتصادی هرکسی که ازش پول گرفته رو بده. در مراحل بعدی تو حسابرسی و بررسی اظهارنامه چک میکنن که پول دقیقا به حسابی به اسم همون فرد واریز شده باشه و در نهایت هم باید با اظهارنامه ارزش افزوده و معاملاتی که طرف های دیگه براش ثبت کردن بخونه. مامورای مالیات روی 169 مکرر خیلی حساسن. با کمک این سامانه خیلی راحت مسائلی مثل کتمان درآمد و فرار مالیاتی رو پیدا میکنن و خدانکنه مغایرتی تو این اطلاعات ببینن... . پیشنهاد میکنم حتما ماده 169 مکرر قانون مالیات مستقیم رو بخونید.
این آنلاین بودن مسائل با 169 خیلی خوبه. قبلا یروز پلیس شما رو می‌خواست و میفهمیدین 15 سال پیش تو یه تایپ و تکثیری یکی یه کپی از اسنادتون گرفته و باهاش کلی شیطونی کرده. الان شما میتونی در لحظه وارد سامانه بشین و ببینین چه معاملاتی براتون ثبت شده.
ممنونم که تا آخر همراهم بودین. من یه کاسب پیگیر قوانین مالیاتی هستم. اگه شما هم نسبت به مسائل مالیاتی حساس هستید، پیشنهاد میکنم سایتم رو هم ببینید. اونجا رسمی‌تر و گوگل پسند می‌نویسم و هکسره رو رعایت میکنم!
