"نوع طراحی محیطهای مصنوع (ساختمان ها) می تواند بر هیجانات افراد تاثیرگذار باشد"
ایزابلا باور در مقاله ای با این مضمون، که در سال 2019 در نشریه ی Environmental Psychology منتشر شد، در فراتحلیلی، تاثیر طراحی معماری را بر هیجانات افراد، هم از راه اندازه گیری های عصب شناختی (EEG, fMRI,..) و هم از طریق مقیاس های ذهنی (مثل پرسشنامه های پر شده توسط افراد) مورد بررسی قرار داد. یافته های این پژوهش ها، فرم، ارتفاع سقف، دیوارها، مبلمان، و جنس و مواد به کار رفته شده را جزو ویژگی های معماری اثرگذار بر هیجانات افراد بر شمرده اند. یافته های این فراتحلیل به صورت زیر خلاصه می شود:
افراد تمایل بیشتری به خروج از اتاق های محصور با سقف کوتاه، از خود نشان می دهند، و از دید آنها این فضاها کمتر زیبا هستند.
در اتاق هایی که ساختاری خطی دارند (اصطلاح عامیانه: اتاق های دراز) حس برانگیختگی و لذت افراد در مقایسه با اتاق هایی که طرحی قوسی دارند، کمتر است.
فارغ از اینکه مبلمان اتاق چه سبکی داشته باشد، وجود مبلمان باعث افزایش حس حضور و برانگیختگی در افراد می شود.
در فضاهای مجازی (فضاهای ساخته شده با نرم افزارهای معماری سه بعدی ساز، تکنیک های افزایش عمق، حس حضور بیشتری در افراد ایجاد می کند.
فضاهای چوبی، یا فضاهایی که در آنها از چوب استفاده شده، چه محیط واقعی باشد، چه مجازی، بدون اینکه فرد متوجه آن باشد، فعالیت سیستم عصبی خودگردان را کاهش می دهد (ضربان قلب آهسته تر و تعریق کمتر).
"غنی سازی محیط" مبحثی است در روانشناسی محیطی، که نشان می دهد که قرار گرفتن در شرایطی که افزایش تحریک حسی، شناختی، حرکتی و اجتماعی را در پی دارد، منجر به تغییرات رفتاری، سلولی و مولکولی در حیوانات می شود. این مبحث، توجه زیادی را در میان دانشمندان عصب شناس به سوی خود جلب کرده است. متاسفانه تحقیقات گسترده ای از این دیدگاه، بر انسان انجام نشده است، هنوز هم اثری که محیطهای مصنوع برهیجانات انسان می گذارند، به درستی مورد مطالعه واقع نشده است و جای پژوهش های بسیار دارد. فراتحلیلی که در بالا نتایج آن ذکر شد، نتایج تنها 16 مقاله را در این باب، مورد بررسی قرار داده است.
مینا بختیاری
