سفری از خودشناسی تا همدلی؛ وقتی دیدن خودت، دیدن دیگران و اعتماد را ممکن میکند
همه میگویند اعتماد کلید موفقیت یک تیم است.
اما اعتماد دقیقاً از کجا میآید؟ از تجربهی من در منابع انسانی، اعتماد از لحظهای شروع میشود که آدمها همدیگر را واقعاً ببینند، نه فقط در نقشهای شغلیشان، بلکه در انسانیتشان.
و اینجاست که مدل پنجره جو-هری (The Johari Window Model) وارد ماجرا میشود — ابزاری ساده اما عمیق برای شناخت خود و ساختن ارتباط واقعی در تیم.
چرا خودآگاهی مهم است؟
در تیمها، هیچ چیز بهاندازهی شناخت خود و دیگران مهم نیست.
اعتماد از شناخت شروع میشود؛ اینکه بدانی طرف مقابلت چه انگیزهای دارد، چطور فکر میکند، و چه چیزهایی برایش مهم است.
خودآگاهی اولین گام به سوی اعتماد است — هم در روابط کاری، هم در رهبری انسانی.
پنجرهای برای شناخت خود و دیگران
مدل پنجره جوهری را دو روانشناس آمریکایی، جوزف لافت و هری اینگهام در سال ۱۹۵۵ معرفی کردند.
نام "Johari" از ترکیب دو نام آنها گرفته شده است.
آنها میخواستند نشان دهند که هیچ تیمی بدون آگاهی از خودش رشد نمیکند.
این مدل چهار بخش دارد که مثل چهار قاب از خودِ ما عمل میکند:
🔹 ناحیه آشکار (Open Area): چیزهایی که خودت و دیگران دربارهات میدانند.
🔹 ناحیه کور (Blind Spot): چیزهایی که دیگران در تو میبینند اما خودت از آن بیخبری.
🔹 ناحیه پنهان (Hidden Area): چیزهایی که خودت میدانی اما از دیگران پنهان میکنی.
🔹 ناحیه ناشناخته (Unknown Area): استعدادها، احساسات و تواناییهایی که هنوز حتی خودت هم کشفشان نکردهای.
وقتی بازخورد اعتماد میسازد
هرچه ناحیهی آشکار بزرگتر شود، ارتباطات مؤثرتر میشوند.
چطور؟
با دو کار ساده اما شجاعانه:
افشای بخشهایی از خودمان که معمولا پنهان نگه میداریم،
و دریافت بازخورد واقعی از دیگران.
بازخورد، آینهای است که تصویر واقعیتر از خودمان را نشان میدهد.
و وقتی در تیمها فرهنگ بازخورد سالم وجود داشته باشد، اعتماد بهصورت طبیعی شکل میگیرد.
ناحیه کور و پنهان؛ جایی برای رشد
ناحیه کور همانجایی است که دیگران چیزهایی درباره ما میدانند، اما خودمان نه.
دریافت بازخورد صادقانه از همتیمیها کمک میکند این بخش را روشن کنیم.
ناحیه پنهان هم همان بخشهایی است که از ترس قضاوت، دربارهشان حرف نمیزنیم.
اما هر بار که احساس، اشتباه یا تجربهای را با دیگران به اشتراک میگذاریم، بخشی از آن را به ناحیه آشکار منتقل میکنیم — جایی که اعتماد رشد میکند.
ناحیه ناشناخته؛ جایی برای کشف
این ناحیه شامل تواناییها، احساسات و استعدادهایی است که هنوز کسی — حتی خود ما — از آنها خبر ندارد.
محیطی امن و گفتوگومحور کمک میکند این بخشها آشکار شوند.
در واقع، هر گفتوگوی واقعی، یک کشف کوچک از ناحیه ناشناخته است.
یک مثال واقعی از تحول
لیندا، کارمند جدید یک سازمان بود.
در روزهای اول، همکارانش شناخت کمی از او داشتند. ناحیه پنهان و ناشناختهاش بزرگ بود، و ناحیه آشکار کوچک.
با گذر زمان و از طریق بازخورد گرفتن از دیگران، فهمید که چقدر در ارتباطاتش محتاط است. شروع کرد به تعامل بیشتر، به اشتراک گذاشتن ایدهها و احساساتش.
نتیجه؟
روابطش عمیقتر شد، اعتماد شکل گرفت و عملکرد تیمش بهطرز چشمگیری بهتر شد.
پنجره جوهری برای لیندا فقط یک مدل نبود — یک مسیر بود، از خودشناسی تا رشد واقعی.
و در نهایت...
پنجره جوهری فقط یک نظریه روانشناسی نیست؛
یک تمرین روزانه است — برای دیدن، شنیدن و اعتماد کردن.
من هر از گاهی از خودم میپرسم:
«کدام بخش از من هنوز ناشناخته مانده؟»
شما چطور؟
آخرین باری که از کسی بازخورد واقعی گرفتید، کی بود؟
📚 منابع الهام:
1.Joseph Luft & Harrington Ingham (1955), The Johari Window: A Graphic Model of Awareness in Interpersonal Relations.
2.Human Dynamics & Group Development Studies, University of California.
