در قسمت‌های قبل درباره اینکه چطور به کمک فیلم و سریال، مهارت‌های گفتاری و شنیداری را تمرین کنیم، و واژگان و دستورزبان یاد بگیریم به اختصار صحبت کردیم. همچنین گفتیم که یادگیری زبان با فیلم و سریال، بر اساس رویکرد طبیعی آموزش زبان است، و تأثیر آن اگر بیشتر نباشد، کمتر از کتاب‌ها و کلاس‌های آموزشی نیست. در این قسمت، میخواهیم به دو مهارت آخر، یعنی خواندن و نوشتن بپردازیم، و به شما ثابت کنیم حتی این مهارت‌ها نیز با کمک فیلم و سریال قابل یادگیری و بهبود است.
پس از شنیدن، گفتن، و آشنایی تدریجی با واژگان و دستورزبان، خواندن چهارمین مرحله از یادگیری طبیعی زبان است. یک کودک در یکسال اول شنیدن را تمرین میکند، در سال دوم گفتن را، و در چهار پنج سال بعدی با واژگان و دستورزبان آزمون و خطا میکند، تا سرانجام به مدرسه برود و خواندن و نوشتن بیاموزد. البته همانطور که کودک برای یادگیری خواندن و نوشتن به مدرسه نیاز دارد، زبان‌آموز نیز بهتر است پایه‌های این دو مهارت را در دوره‌های آموزشی بیاموزد، اما برای تقویت آن قطعاَ فیلم و سریال می‌تواند بسیار اثربخش باشد. برای خواندن، می‌توان سه تمرین زیر را پیشنهاد داد.
فیلم را با زیرنویس انگلیسی ببینید
در بخش مربوط به شنیدن گفتم که فیلم را بدون زیرنویس ببینید. آن تمرین برای شنیدن شما اساسی است. اما برای خواندن، دیدن فیلم با زیرنویس زبان اصلی می‌تواند راهی بسیار عالی باشد. وقتی شما فیلم را با زیرنویس زبان اصلی می‌بینید، مفهوم جمله در شنیدار، موقعیت بکارگیری آن در تصویر و حالت نوشتاری آن در زیرنویس در ذهن شما باهم پیوند می‌خورند، و این مهارت شما را در خواندن به شدت تقویت میکند. شاید بپرسید چگونه؟ به زبان ساده آنکه هرگاه جملات مشابه را جایی دیدید، یا واژگان را جایی خواندید، بلافاصله آنچه خوانده‌اید در ذهنتان به زیرنویس فیلم متصل شده، و مفهوم آن را به سرعت درک می‌کنید. بدین صورت، کم‌کم در سرعت و مهارت خواندن به زبان خارجی، درست مانند مهارت و سرعتتان در خواندن فارسی، مسلط خواهید شد.
روی واژگان و عبارات زائد تمرکز نکنید
هنگامی که از روی زیرنویس فیلم‌ها می‌خوانید، روی واژگان و عبارت‌ها مکث نکنید. سعی نکنید واژه به واژه دیالوگ‌های فیلم را بفهمید، بلکه همراه با سرعتی که بازیگران حرف میزنند پیش بروید و اگر واژه یا عبارتی را نفهمیدید، فقط در صورتی روی آن بمانید که فهم آن برای فهمیدن محتوای فیلم واقعاَ ضروری باشد. با این تمرین شما مغزتان را عادت می‌دهید که در هنگام خواندن هر متنی، تلاش کند با همان سرعتی که فکر می‌کنید و حرف می‌زنید متن را بخواند. پس از مدتی خواهید دید که چقدر مسلط (درست مثل یک خارجی) می‌توانید متن های زبان هدفتان را با سرعت بخوانید و بفهمید.
نقدهای فیلم را بخوانید
وقتی فیلمی را می‌بینید که دوست دارید، بخصوص فیلم‌هایی که داستانی معناگرا دارند و فکر را به خود مشغول می‌کنند، همیشه بد نیست نظر صاحب‌نظران را نیز درباره آن بدانیم. یک تمرین عالی برای خواندن زبان خارجی، خواندن نقدها و یادداشت‌هایی است که درباره فیلم نوشته شده‌است. بدین صورت نه تنها شما مفهوم فیلم را بهتر فهمیده و نقاط قوت و ضعف هنری آن را مرور می‌کنید، بلکه به‌وسیله موضوعی که برایتان جذاب است، خواندن به زبان هدف را تمرین می‌کنید.
نوشتن آخرین مهارتی است که می‌توان به کمک فیلم و سریال کسب کرد. شاید فکرش را هم نمی‌کردید که بتوانید از فیلم و سریال برای بهبود این مهارت کمک بگیرید، اما باید بگویم اتفاقاَ، این یکی از بهترین تمرین‌های نوشتن است. البته تمرین نوشتن با فیلم، زمان، انرژی و حوصله می‌برد و شاید سخت‌ترین گروه از راهکار‌هایی باشد که تا به حال ارائه شده است. اما اگر واقعاَ برایتان مهم باشد که نوشتن را در حد تسلط یاد بگیرید (مهارتی که همه ما بیشترین اشکال را در آن داریم) باید بگویم تمرین کردن آن با یک فرآیند سرگرم کننده مانند فیلم دیدن، خیلی بهتر از روش های خشک و کسل‌کننده است.
متن فیلم را برای خودتان بنویسید
یک راه بسیار موثر در تمرین نوشتن، نوشتن متن فیلم و سریال هایی است که می‌بینید. بدین صورت بین بخش نوشتاری مغز شما، با جملات و مفاهیمی که در فیلم می‌بینید ارتباط برقرار شده، و بعدها می‌توانیم شبیه این جملات و عبارات را خودتان در هنگام نوشتن تولید کنید. قلم و کاغذ (یا کیبرد و مایکروسافت وورد) را بردارید و هرآنچه بازیگران فیلم می‌گویند را عیناَ روی کاغذ بیاورید. سپس زمانی که کامل شد (این تمرین برای سریال‌های کوتاه 20-30 دقیقه‌ای بهتر جواب می‌دهد) درون اینترنت فیلمنامه آنچه دیده‌اید را سرچ کنید و با نوشته‌های خود مطابقت دهید. غلط‌های خود را بگیرید و ساختارهای دستوری جدید و جالب را برای خود تحلیل کنید.
سعی کنید غلط های زیرنویس را پیدا کنید
در بخش خواندن گفتیم که زیرنویس انگلیسی را فعال کنید. اما نکته‌ای درباره زیرنویس‌ها وجود دارد. اکثر آنها توسط مردم عادی تولید شده‌اند (بویژه آنها که با فرمت .srt دانلود می‌کنید). در نتیجه، در اکثر این زیرنویس‌ها غلط‌های املایی، نگارشی و یا حتی محتوایی وجود دارد. اگر تمرکز کنید که غلط‌های زیرنویس را بر اساس آنچه در فیلم می‌شنوید پیدا کنید، دقیقاَ مانند ویراستاری عمل کرده‌اید که یک کتاب را ویرایش میکند، و این مستقیماَ مهارت‌های نوشتاری و نگارشی شما را تقویت خواهد کرد.
نقد شخصی خودتان را بر روی فیلم بنویسید
در بخش قبل گفتیم برای تقویت خواندن، نقدهای فیلم را بخوانید. اما قطعاَ خود شما نیز بعد از دیدن یک فیلم، به نکات مثبت و منفی آن توجه کرده‌اید و درباره داستان آن، و مفهوم نمادهای استفاده شده در آن نظراتی دارید. آنچه به ذهنتان می‌آید را در قالب نقد یا یادداشت به زبان هدفتان (مثلاَ انگلیسی) بنویسید. این یک تمرین عالی برای نوشتن است که چون مبتنی بر یک سرگرمی (فیلم دیدن) و در قالب دیدگاه‌های شخصی است، زیاد هم خسته‌تان نخواهد کرد. وقتی نوشتید می‌توانید آن را به یک استاد انگلیسی بدهید تا برایتان تصحیح کند. اما پیشنهاد ساده‌تری نیز برایتان دارم. می‌توانید یک وبلاگ درست کنید، و آن را به نقدهایتان از فیلم‌ها اختصاص دهید. مخاطبان وبلاگ خارجی شما احتمالاَ افرادی هستند که زبان مادریشان همان زبانی است که شما به آن می‌نویسید. مطمئن باشید نظرات و کامنت‌های آنها نه تنها باعث بحث‌های جالبی پیرامون فیلم می‌شود که به تقویت مکالمه شما کمک میکند، بلکه احتمالاَ آنها غلط‌های نگارشی و نوشتاری شما را نیز گوشزد خواهند کرد. علاوه بر همه این‌ها شاید دوستانی خارجی پیدا کنید که سلیقه هنری مشابه شما دارند.
این نوشتار، بر اساس تجربه شخصی به عنوان یک زبان‌آموز در وهله اول، و یک معلم زبان در مرحله دوم، از تاثیر خارق‌العاده فیلم و سریال بر یادگیری زبان بود. گرچه چنانچه گفتم، راهکارهای آموزشی می‌تواند مکمل این روش‌های طبیعی در یادگیری زبان باشد. تجربه شما از فیلم دیدن به زبان خارجی چیست؟ آن را با من در میان بگذارید! فراموش نکنید که در امر آموزش، نمی‌توان برای همه یک نسخه پیچید، و شاید برخی توصیه‌های این نوشتار با تجربه شما منطبق نباشد، تجربه خود را زیر این نوشتار بنویسید تا به افرادی که سبک یادگیریشان شبیه شماست کمک کنید.
