در سایتی خواندم که بزرگواری نوشته بود: « احتمالا باگ ترین ضرب المثل یا هر چی که اسمش هست تو ادبیات فارسی همین حلال زاده به داییش میره است، اونی که اولین بار اینو گفت اصلا با خودش نشست فکر کنه ببینه اصلا چی گفت حرفش چی معنی میده؟»
بدیهی است ضرب المثل‌های هر کشوری، نشان دهنده افکار و روحیات مردم آن کشور می باشد در بحث جامعه‌شناسی می شود از این راه به ویژگی‌های اخلاقی مردم یک کشور پی برد. در کشور ما، تقریبا برای هر موضوعی ضرب المثلی وجود دارد. این ضرب المثل هم می تواند به شباهت ظاهری اشاره کند و هم به خصوصیات باطنی.
هم از نظر ظاهری و هم از نظر باطنی، فرزند محصول مشترک پدر و مادر است. از نظر ظاهری، اگر بگویند این بچه ، چشمش به پدرش رفته، شنونده یک مردی را با چشمان این کودک در ذهنش تجسم می کند و اگر گفته شود به مادرش رفته، شنونده زنی را با این چشمها تصور می کند. غیرت مردان غیور و اصیل اجازه نمی دهد مخاطب، تصویری از زنشان را در ذهن داشته باشد لذا به جای مادر، دایی گفته شده است که اگر مخاطب بخواهد فردی را با این چشم و ابرو تصور کند مرد باشد و تصویری از زن نامحرم در ذهنش ایجاد نشود. از نظر باطنی هم همینطور، اگر گفته شود از نظر متانت مانند پدرش است مخاطب، مرد متینی را در ذهن مجسم می کند و اگر گفته شود از نظر متانت به مادرش رفته، باز در ذهن مخاطب تصویری از یک زن متین ایجاد خواهد شد. غیرت مردان غیور این تصویر و تجسم را برنمی تابد. این مثل محصول غیرت ایرانی اسلامی مردم ایران است.
در بُعد حلال زاده بودن فردی که شبیه داییش است و نقیض آن، یعنی حرام زاده بودن فردی که شبیه داییش نیست نکاتی قابل طرح است که ورود به آن اطاله کلام خواهد بود. اجمالا این مثل از این جهت ایراد دارد و حرف درستی نیست و استناد و گفتن آن صحیح به نظر نمی رسد. بدون توجه به حلال و حرام بودن مولود، تشبیه فرزند به دایی به جای مادر ریشه در غیرت دارد.
