معرفی کتاب «تاریخ اجتماعی مردن»

کتاب «تاریخ اجتماعی مردن» کتابی است درباره مردن! نه در معنای پزشکی آن، نه درباره متافیزیک آن! این کتاب برای کسانی که به جامعه شناسی تاریخی و تاریخ علاقه مندند کتابی بسیار خواندنی است. همچنین برای کسانی که معمای مرگ آن ها را مسحور کرده است!

این کتاب به ما خودآگاهی خوبی می دهد درباره معنایی که امروز برای مردن و شیوه مردن و شیوه مدیریت مردن خودمان و اطرافیان مان در ذهن داریم و معمولا درک خودآگاهانه ای از آن نداریم. داشتن خودآگاهی در این باره به ما کمک میکند که تصمیم های بهتری درباره مدیریت مردن‌مان بگیریم. زیرا این تنها چیزی است که در زندگی ما قطعی است! مدیریت مردن در زمانه ما که امکان مدیریت پزشکی بیماری های صعب العلاج و طولانی کردن عمر افراد فراهم شده، و افراد به رغم ناتوانی جسمی و ذهنی تا سنین بالا زنده می مانند، بسیار حائز اهمیت است.

هنر و نوآوری نویسنده در این است که تاریخ مردن (نه مرگ) را با تاریخ بشر مقابله کرده و نشان داده چگونه همپای تحول مادی تمدن بشری از عصر حجر تا امروز، نگاه به مردن هم متحول شده. این تحول مردن به شیوه های مدیریت فردی و اجتماعی فرایند مردن مربوط می شود که به طور کلی تابعی بوده است از درجه تسلط انسان بر طبیعت و نظام های معنایی موجود مثل ادیان. انسان با تحولاتی که در تکنولوژی پدید آورده توانسته هم سبک زندگیش را دگرگون کند (مثلا زندگیش از گروه های کوچک گرداورنده-شکارچی به زندگی یکجانشین کشاورز و سپس به زندگی شهری و شهر مدرن تغییر کرده)، هم نظام های اجتماعی پیشرفته تر را شکل بدهد (پادشاهی ها، حکومت ها، روستاها و شهرها، ارتش، طبقه روحانیان و نظامیان، متخصص ها). این تحولات به تحول در مردن و مدیریت مردن انجامیده است مثلا با به تاخیر انداختن مردن با مراقبت های پزشکی پیشرفته توسط پزشکان، مدیریت اموال توسط متخصصان و وکلا و ... . به موازات این تحولات، معنای خوب مردن هم در هر یک از دوره های تاریخی بشر از عصر حجر تا کنون تغییر کرده است.

نویسنده کوشیده است بسیاری از رویکردهای رایج در فهم امروزین جوامع غربی (و به تدریج سایر جوامع معاصر) از مرگ را به چالش بکشد، از جمله تلاش کرده رویکرد سکولار و ماتریالیستی صرف به مرگ را با بررسی های تاریخی، باستان شناسانه و اتنوگرافیک زیر سوال ببرد و نشان بدهد مرگ همواره چهره‌ای امروزین نداشته است. علاوه بر این کوشیده نگاه گزینشی،‌ غرب‌محور،‌ خطی و ساده‌کننده آکادمیکِ پیشین را، که تنوع جوامع بشری را ندیده یا دست کم گرفته، به چالش بکشد. حتی در جایی زیاده‌بهادادن به متغیرها و بینش روانکاوانه را در دیدگاه‌های امروزین درباره مرگ را نقد می‌کند. به نظر من، چنین تالیفی مستلزم خلاقیت انتقادی، جسارت علمی و اخلاقی درخور توجهی است.

کیفیت ترجمه

برای مخاطب کتاب‌های علوم اجتماعی، ترجمه کتاب روان و بی‌نقص به نظر می‌رسد

نویسنده کتاب

نویسنده کتاب، پروفسور آلن کله‌هیر (Prof Allan Kellehear, PhD) استاد جامعه شناسی پزشکی و سلامت عمومی در استرالیا است و تحقیقات و تالیفات متعددی در زمینه مرگ و سلامتی داشته است. او همچنین از نویسندگان گزارش کمیسیون LANCET درباره ارزش مرگ (2022) بوده است. این گزارش چشم انداز جدیدی را برای مرگ و مردن با مشارکت بیشتر افراد جامعه، در کنار خدمات بهداشتی و مراقبت اجتماعی و افزایش حمایت از سوگ پیشنهاد کرده است.

مشخصات کتاب‌شناختی اثر

تاریخ اجتماعی مردن A Social History of Dying (2007) نویسنده: آلن کلهیر مترجم: قاسم دلیری انتشارات: ققنوس قطع:رقعی تعداد صفحه:424

فصول کتاب

فصول« «دوران سنگ»، «عصر یکجانشینی»، «عصر شهرنشینی» و «عصر جهانشهری» دارد.

زیربخش‌های فصل ۱: ظهور آگاهی از مرگ، سفرهای آن جهانی: مرگ به مثابه مردن، چالش اول: پیش بینی مرگ. زیربخش‌های فصل ۲: ظهور یکجانشینی، تولد مرگ خوب، چالش دوم: آماده شدن برای مرگ.

زیربخش‌های فصل ۳: ظهور و گسترش شهرها، تولد مرگ خوب مدیریت شده، چالش سوم: رام کردن مرگ. زیربخش‌های فصل ۳: گسترش فزاینده مدرنیته، تولد مرگ شرم آور، چالش نهایی: زمان بندی مرگ.

منابع تکمیلی

Report of the Lancet Commission on the Value of Death: bringing death back into life

The Lancet Commission on the Value of Death: bringing death back into life