ملاتونین هورمونی است که در مغز، تولید می‌شود و به تنظیم چرخه خواب و بیداری در بدن کمک می‌کند.
مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل می‌رسد. عملکرد این هورمون در انسان به خوبی معلوم نیست. اما به نظر می‌رسد در تنظیم ریتم‌های شبانه‌روزی ارتباط داشته باشد. ترشح ملاتونین، در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در ایجاد علائم «بیماری خلقی فصلی»،SAD یا افسردگی زمستانی نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا کامل قطع شود.
ملاتونین در حال حاضر به صورت قرصهای 1 و 3 میلی گرم و اسپری دهانی موجود می باشد.
خواص ملاتونین عبارتند از:
- خواب: جهت راحت به خواب رفتن برای کسانی که به سختی می توانند بخوابند و یا علائم بارز بی خوابی را بروز میدهند، مورد استفاده قرار می گیرد. ملاتونین برای استفاده کوتاه مدت، با عوارض جانبی کمتری نسبت به قرصهای خواب آوری که معمولاً تجویز می شوند، استفاده می شود.
- کاهش بیماریهای چشم وابسته به سن: ملاتونین خطر ابتلا به بیماری های چشم، از جمله دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) را کاهش می دهد یا به درمان آنها کمک می کند. همچنین ملاتونین در اکثر افراد از شبکیه در مقابل آسیب محافظت می کند.
- اوتیسم: بسیاری از مبتلایان به اوتیسم به اندازه کافی ملاتونین تولید نمی کنند و در نتیجه در این افراد اختلالات خواب ایجاد می شود. ملاتونین نه تنها باعث بهبود خواب، كیفیت و مدت زمان خواب می شود، بلكه با رفتارهای روزانه بهتر نیز همراه است.
- جت لگ: ملاتونین در مبارزه با علائم جت لگ در مسافرت بسیار مؤثر است.
- وزوز گوش: برای افرادی که از وزوز گوش یا زنگ زدن مداوم در گوش رنج میبرند ملاتونین اثر تسکینی دارد.
عوارض جانبی ملاتونین بسیار نادر است، اما می تواند شامل خواب آلودگی، سردرد، سرگیجه یا حالت تهوع باشد.
