مدیریت، هنر اداره کردن سازمان هاست و در تعریف آکادمیک شامل چهار فعالیت یعنی: برنامه‌ریزی،سازماندهی،کنترل کردن و رهبری می شود. (تعریف مدیریت در این نوشته به آن پرداختیم)
ژاپن کشور آفتاب تابان وتویوتا و اوشین است. البته در جهان به عنوان اولین و قدیمی ترین کشور صنعتی و موفق آسیا شناخته می شود.
احتمالاً شما هم هنگام خرید اجناس برقی ژاپنی به این قبیل جملات برخورد کردید:
اصل ژاپن اگر مواظبش باشید ۳۰سال براتون کار می کنه .
یا اینکه عکس مدیران ژاپنی رو در حال تعظیم و عذر خواهی دیده باشید،که احتمالا این نوع رفتار برایتان کمی عجیب به نظر برسد در ادامه نیم نگاهی به مدیریت ژاپنی می اندازیم
بله درست می خوانید مادام العمر؛
این ویژگی خاصِ کارمندان شرکت های ژاپنی پس جنگ جهانی دوم است.اگرچه این موضوع هرگز برای همه ی کارگران و کارمندان عمومیت صد درصدی نداشته است اما در اکثر مواقع انجام می گرفته .
سیستم این طور عمل می کند: شرکت‌های بزرگ کارمندان معمولی خود را بلافاصله بعد از مدرسه استخدام می‌کنند و آنها را تا زمان بازنشستگی نگه می‌دارند. کارمندان جدید به دلیل پتانسیل عمومی خود انتخاب می شوند(مدرک دبیرستان و دانشگاه دارند و دارای حداقل ها هستند)، نه به دلیل مهارت یا آموزش خاصی که دیده اند غالباً نیز همین کافی بوده. چنین کارکنانی سرمایه انسانی شرکت در نظر گرفته می‌شوند که باید آموزش ببینند، پرورش داده شوند.اگرچه هیچ قرارداد کتبی برای تضمین اشتغال مادام‌العمر وجود ندارد، اما هم کارفرما و هم کارمند تعهدات متقابل خود را به خاطر ماهیت فرهنگ کار ژاپنی انجام می دهند. کارمند باید وفادارانه به شرکت خدمت کند و سعی نکند برای موقعیتی بهتر در شرکتی دیگر استعفا دهد . کارفرما حتی در شرایط سخت اقتصادی هم کارمند را اخراج یا تعدیل نخواهد کرد. علاوه بر این، قوانین قوی کار در ژاپن از کارگران در برابر اخراج محافظت می کند. این سیستم باعث می شود که شرکت های بزرگ به جای استخدام متخصصان یا مدیران ارشد خارج از شرکت، کارکنان خود را برای پر کردن پست های مدیریتی بالاتر آموزش دهند و آنها را منصوب کنند. این سیستم در طول دوره طولانی رشد اقتصادی ژاپن پس از جنگ جهانی دوم با نیروی کار جوان و پرانرژی به خوبی کار کرد. در دهه 1990، در طول یک رکود اقتصادی طولانی مدت و با پیری نیروی کار، سیستم اشتغال مادام العمر شروع به فروپاشی کرد.به طوری که درحال حاضر تنها یک سوم از نیرو ها مشتغل مادم العمر هستند.(۱)
فرهنگ ژاپنی هیچ گاه برخورد های تبعیض آمیز را در محل کار نپذیرفته است و این دست رفتار ها جزوی از خطوط قرمز آنها هستند.اما شایع است که زنان پس از ازدواج و بچه دار شدن از کار استعتفا دهند.نهاد خانواده و سنت در ژاپن بسیار قوی است و از زنان انتظار می رود تا ازدواج کنند. البته که داریم در مورد فرهنگ تبعیض در سال ۲۰۲۱ صحبت می کنیم در نتیجه به تدریج این فرهنگ کمرنگ می شود.
دستمزد بر مبنای ارشدیت، یک سیستم برای ارتقای حقوق کارمندان است.به این صورت کار می کند که هر چه سال های بیشتری تر یک شرکت باشید پایه حقوق شما بالاتر است .در نتیجه کارمند و کارگران تمایل کمی به تغییر موقعیت خود در شرکت ها دارند. مزیت اصلی این نوع سیستم حقوق و دستمزد در این است که فرض کنید ۳۰ سال یک کارمند در یک موقعیت واحد در یک شرکت واحد می ماند هیچ کس مانند آن فرد شرکت را و رویه ها را نمی شناسد در نتیجه از هدر رفت انرژی و زمان در شرکت جلو گیری می شود.شاید بزرگترین عیب این سیستم این است که از شایسته سالاری صرف جلوگیری می کند و لزوما فرد با حقوق بالاتر فرد متخصص تر و شایسته تر از نظر فنی نیست. نرخ گردش نیروی کار در ژاپن کمتر از نصف سطح ایالات متحده است. این سیستم را حتی می توان در پارلمان ژاپن هم مشاهده کرد،اعضای پارلمان معمولاً از اعضای مسن تر حزب هستند.پس از ترکیدن حباب اقتصادی در ژاپن در اواخر دهه 1980 ، سیستم حقوق سنوات در بین مشاغل محبوبیت کمتری پیدا کرد، زیرا آنها نمی توانستند کارمندان مسن را با حقوق بالا در بازار نگه دارند.
در ژاپن اتحادیه های کارگری به صورت صنفی نیستند بلکه این اتحادیه ها به صورت شرکتی هستند به این معنا که هر شرکت دارای یک اتحادیه کارگری است . و همه آن اتحادیه ها زیر نظر فدارسیون اصلی هستند که یک نهاد بزرگتر است.هدف اتحادیه های کارگری در ژاپن ایجاد رفاه مشترک است.
در ژاپن کارفرما ها بسته های کمک به کارکنان خود می دهند مانند کالاهای با تخفیف، کمک های بهداشتی، مسکن های سازمانی،وام های کم بهره و...
البته از وام های کم بهره استفاده ابزاری برای کنترل نیرو ها می شود.
