شعر پارسی قدمت بسیار بالایی دارد و در جهان، از گذشته تا به امروز بسیار مشهور بوده است. از بوستان سعدی گرفته تا دیوان حافظ شیرازی که در خانه هر ایرانی پیدا می شود، اشعار بسیار هنرمندانه ای می توان یافت که نشانگر فرهنگ و ادب بالای ایرانیان در گذشته می باشد. شعر پارسی تحولات زیادی را طی کرده است. در دوره معاصر با اشعار نیما یوشیج، شعر فارسی از حالت سنتی خود و وابستگی که به قافیه داشت، رها شد و سپس توسط شاعران دیگر همچون احمد شاملو و احمدرضا احمدی به تحولات بعدی و شعرهای بدون وزن رسید.
انسان مدرن به اندازه گذشته دارای وقت و انرژی جهت خواندن کتاب های طولانی با کلمات سنگین نیست. همچنین تحولات جامعه و تکنولوژی، هنر و ادبیات را نیز به سمت مدرن شدن برده است. اگرچه در گذشته اشعار فارسی گاهی کلمات ثقیل و تشبیهات و آرایه های ادبی پیچیده داشتند، اشعار فارسی سپید و موج نو دارای کلمات و آرایه های ساده تر می باشند و از این رو با مخاطب مدرن همخوانی بیشتری دارند.
با این وجود ما قدردان افرادی مانند حکیم ابوالقاسم فردوسی که با شاهنامه فردوسی خود زبان پارسی را برای ما زنده نگه داشت، هستیم و همچنان برخی از آثار شاعران کهن ایرانی مانند حافظ، سعدی و مولانا در صدر لیست پر فروش ها به چشم می خورد. در این مقاله، پر فروش ترین کتاب های شعر کهن و معاصر یک دهه گذشته بازار کتاب ایران را گردهم آورده ام تا با شاعرهای محبوب دهه نود ایران آشنا شوید.
دیوان حافظ شیرازی
حافظ شیرازی مشهور به لسان الغیب شاعر کم کار قرن هفتم و شاعر محبوب قرن معاصر هیچ گاه تصور نمی کرد با گذشت چندین و چند قرن همچنان اشعارش مورد پسند مردم باشد و هر سال در شب یلدا فال های او پذیرای مردم ایران باشد. دیوان حافظ شیرازی در دوران معاصر علاوه بر جذب مخاطب جوان به علت داشتن اشعار با تشبیهات و بیان زیبا، هدیه بسیار ارزشمندی در میان ایرانیان محسوب می گردد. در میان انتشاراتی های متنوعی که دیوان حافظ شیرازی را منتشر می کنند، انتشارات پیام عدالت با منتشر کردن کتاب نفیس دیوان حافظ شیرازی، این اثر با ارزش ادبیات فارسی را به هدیه ای زیبا بدل کرده است.
رباعیات حکیم عمر خیام
حکیم عمر خیام نیشابوری، دانشمند شهیر دوران خود که به علت سروسامان دادن به گاه شمار ایران نامش در تاریخ ماندگار شد؛ دیوان اشعاری داشت که بعد از مرگش منتشر شد. خیام نیشابوری در اشعارش دیدگاه خود نسبت به زندگی، سرنوشت و آفرینش را بیان می کند. دیدگاه های نوین او در شعرش، به علت تعصبی که میان مردم وجود داشت تا بعد از مرگش پنهان ماند. رباعیات خیام از رک گویی خاصی بهره مند هستند و همین نحوه بیان بی پرده مخاطب معاصر ایران را به خود جذب کرده و رباعیات حکیم عمر خیام پیام عدالت در لیست پرفروش ترین کتب شعر ایران به چشم می خورد.
یک نمونه از رباعیات بی پرده خیام نیشابوری:
گویند بهشت و حورعین خواهد بود / آنجا می و شیر و انگبین خواهد بود
گر ما می و معشوق گزیدیم چه باک / چون عاقبت کار چنین خواهد بود
آینه در آینه هوشنگ ابتهاج
کتاب آینه در آینه مجموعه شعری است که با گزینش استاد ادبیات محمدرضا شفیعی کدکنی تدوین شده است هوشنگ ابتهاج غزل پرداز معاصر پر آوازه ایرانی می باشد. در مجموعه شعر آینه در آینه، علاوه بر غزل های سایه، چندی از شعرهای نیمایی او به چشم می خورد. بخشی از یکی ازغزل های بسیار زیبای این مجموعه که توسط خواننده های مختلفی به عنوان ترانه خوانده شده است:
نشود فاش کسی آن‌چه میان من و توست / تا اشارات نظر نامه‌رسان من و توست
گوش کن با لب خاموش سخن می‌گویم / پاسخم گو به‌نگاهی که زبان من و توست
روزگاری شد و کس مرد ره عشق ندید / حالیا چشم جهانی نگران من و توست
گرچه در خلوت راز دل ما کس نرسید / همه‌جا زمزمه عشق نهان من و توست
مجموعه شعر آیدا در آیینه احمد شاملو
احمد شاملو متولد آذر ۱۳۰۴، شاعر، روزنامه نگار، پژوهشگر و مترجم بود. او تحت تاثیر نیما یوشیج به شعر نیمایی یا شعر نو علاقه مند شد اما بعد از مدتی وزن را نیز رها کرد و سبک جدیدی از شعر به نام شعر سپید را پدید آورد. کتاب شعر آیدا در آیینه با قالب شعر سپید، پس از حضور آیدا در زندگی احمد شاملو خلق شد. آیدا آخرین همسر احمد شاملو بود. شاملو در مصاحبه درباره آیدا گفته است:«هرچه می‌نویسم برای اوست، به‌خاطر اوست و به خواست او… من با آیدا، آن انسانی را که هرگز در زندگی خود پیدا نکرده بودم، پیدا کردم.» احمد شاملو در سال ۱۳۷۹دار فانی را وداع گفت.
بخشی از شعر آیدا در آیینه
تا در آیینه پدیدار آیی
عمری دراز در آن نگریستم
من برکه‌ها و دریاها را گریستم
ای پری‌وارِ در قالبِ آدمی
که پیکرت جز در خُلواره‌ی ناراستی نمی‌سوزد! ــ
حضورت بهشتی‌ست
که گریزِ از جهنم را توجیه می‌کند،
دریایی که مرا در خود غرق می‌کند
تا از همه گناهان و دروغ
شسته شوم.
و سپیده‌دم با دست‌هایت بیدار می‌شود.
در پایان شب خاکستری احمدرضا احمدی
احمدرضا احمدی، از بیست سالگی سرودن شعر را آغاز کرد و با انتشار نخستین مجموعه شعرش در سال ۱۳۴۰ توجه بسیاری از شاعران و منتقدان آن زمان را به خود جلب کرد. او بنیانگذار سبک موج نو در شعر معاصر پارسی می باشد. شعر موج نو، نوعی از شعر است که در آن، از عروض و قافیه استفاده نمی شود.
احمدرضا احمدی یکی از شاعران پرکار معاصر است. او که هم اکنون ۸۱ سال دارد همچنان در حال منتشر کردن مجموعه اشعار پر احساس می باشد. کتاب شعر در پایان شب خاکستری در سال ۱۳۹۹منتشر شد و جزو پر فروش ترین کتب اشعار فارسی می باشد.
یکی از اشعار کتاب در پایان شب خاکستری
چه بافته ایم
شب را
یا روز را
پاسخی نیست
هر چه هست پرسش است
گاهی از گمان خسته می شویم
به واقعیت پناه می بریم
اما واقعیت زمهریری پایان ناپذیر است
چگونه باید از این پل لغزان گذشت؟
سه دفتر فریدون مشیری
در مجموعه شعر سه دفتر فریدون مشیری، سهمجموعه شعر «ابر و کوچه»، «گناه دریا» و «بهار را باور کن» او گردهم آمده است. فریدون مشیری در اشعارش با زبانی خوش‌آهنگ و گرم و دلنواز به بیان احساسات خویش می پردازد.
یکی از اشعار زیبا و ساده فریدون مشیری
درد بی درمان شنیدی؟ / حال من یعنی همین
بی تو بودن، درد دارد / می زند من را زمین
می زند بی تو مرا / این خاطراتت روز و شب
درد پیگیر من است / صعب العلاج یعنی همین!
گزیده اشعار حسین منزوی
حسین منزوی شاعر غزل سرای معاصر بود که در سرودن شعر نیمایی و شعر سپید نیز بسیار تبحر داشت. حسین منزوی به زنده کردن غزل معاصر مشهور است و مانند نیما یوشیج انقلابی در دنیای شعر مدرن پارسی به پا کرده است. حسین منزوی علاوه سرودن شعر، به سرودن ترانه نیز علاقه مند بود و خوانندگان به نامی از جمله علیرضا افتخاری، همایون شجریان و محمد نوری از ترانه های او بهره برده اند. در این مجموعه شعر، گزیده اشعار این شاعر مهم معاصر جمع آوری و تدوین شده تا مخاطبان را با بهترین اشعار حسین منزی آشنا کند.
زمستان مهدی اخوان ثالث
مجموعه شعر زمستان مهدی اخوان ثالث که دومین کتاب شعر او می باشد، جزو شاخص ترین کتب شعر نو فارسی در شعر معاصر ایران محسوب می شود. مهدی اخوان ثالث با تخلص م. امید علاوه بر شعر نو در شعر کلاسیک نیز بسیار توانمند بود. اشعار اخوان در دهه سی و دهه چهل ایران باعث تحولات فکری و اجتماعی جوانان روشنفکر آن زمان شد. اشعار مهدی اخوان ثالث بر شاعران معاصر تاثیر بسیاری داشته است. مجموعه شعر زمستان او در دهه نود ایران نیز، همچنان دارای محبوبیت و اثر گذاری بالایی بر علاقه مندان شعر و ادبیات می باشد.
هشت کتاب سهراب سپهری
سهراب سپهری شاعر، نویسنده و نقاش معاصر می باشد که در اشعارش از شعر نیمایی بهره گرفته است. سهراب سپهری در هشت کتاب شعر نیمایی را با نگاه تصویرگرانه خود به مرحله دیگری برده و در شعرش از طبیعت بسیار استفاده کرده است. در اشعار سهراب سپهری با دیدگاه عارفانه خداوند و جلوه آفرینش در طبیعت جست و جو می شود. او به طبیعت بی جان نیز بسیار علاقه مند بوده و در اشعار او اشیاء جان و احساسات دارند.
دیوان فروغ فرخزاد
دیوان فروغ فرخزاد، بانوی تاثیر گذار شعر ایران، شامل شش دفتر شعر او، اسیر، دیوار، عصیان، تولدی دیگری و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد می باشد. اشعار بی نظیر فروغ به زبان های مختلفی از جمله ترکی، عربی، فرانسوی، چینی و انگلیسی ترجمه شده است. فروغ به حقوق زنان و برابری زن و مرد بسیار اهمیت می داد و به گفته خودش، هنرش را برای ترسیم دردهای زنان سرزمینش به کار می برد.
بخشی از یک نمونه از اشعار زیبای فروغ فرخزاد:
به ایوان می‌روم و انگشت‌هایم را
بر پوست کشیدۀ شب می‌کشم
چراغ‌های رابطه تاریکند
چراغ‌های رابطه تاریکند
کسی مرا به آفتاب
معرفی نخواهد کرد
کسی مرا به میهمانی گنجشک‌ها نخواهد برد
پرواز را به خاطر بسپار
پرنده مردنی‌ست...
حفره ها گروس عبدالملکیان
گروس عبدالملکیان شاعر و دبیر بخش شعر انتشارات نشر چشمه می باشد. کتاب حفره های گروس عبدالملکیان در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسیده است و تاکنون بیش از ۱۷۰۰۰ نسخه فروش داشته و جزو پر فروش ترین کتاب های جدید النشر شعر پارسی در یک دهه گذشته می باشد.
یکی از اشعار کتاب حفره های گروس عبدالملکیان:
می‌خواستم بمانم،
رفتم.
می‌خواستم بروم،
ماندم.
نه رفتن مهم بود و
نه ماندن...
مهم
من بودم
که نبودم.
فیض بوک ناصر فیض
ناصر فیض شاعر و طنز پرداز ایرانی است که در اشعار طنز خود به مسائل احتماعی و سیاسی جامعه می پردازد. ناضر فیض در رشته زبان و ادبیات فارسی تحصیل کرده است و عضو شورای عالی موسیقی و شعر صدا و سیما می باشد. ناضر فیض در کتاب فیض بوک با زبان محاوره و ساده و طنز سخن می گوید و همین موضوع این کتاب را از بقیه آثار او متمایز کرده است. همچنین این کتاب با اسم خاص خود و ظنز خاصی که دارد نظر مخاطبان شعر فارسی را به خود جلب کرده است و در بازار کتاب شعر ایران فروش قابل توجهی داشته است.
آواز کرگدن لیلا کردبچه
لیلا کردبچه، شاعر، پژوهشگر و مدرس با انتشار اشعار خود تبدیل به شاعری نام آشنا در دنیای شعر مدرن فارسی شد.
مجموعه شعر آواز کرگدن لیلا کردبچه، سال ۱۳۹۲ به چاپ رسید و تا سال ۱۳۹۵ چندین بار تجدید چاپ شد. این مجموعه شعر علاوه بر مورد استقبال قرار گرفتن توسط مخاطبان، نظر منتقدان را نیز به خود جلب کرد و در سال ۱۳۹۵ نامزد جشنواره شعر فجر شد.
یکی از اشعار کتاب آواز کرگدن:
که زمانی مادر زیبای کسی بودی
که زمانی دختر زیبای کسی بودی
که زمانی زن زیبای کسی بودی
و یک شب پوست صورتت از نقاب این همه دیگر بودن کهیر زده است
که لبانت روزی گواه خوش سلیقگی دنیا بود
و حالا جای پنج انگشت خسته بر غبار آینه ها یعنی؛
در این خانه زنی ست که از چهره خودش بیزار است؛
زنی که سال ها
کلماتش ساکن لب های دیگر شدند
و سال ها
به جای سکوت، بغضی برای شکستن داشت
و سال ها...
و سال ها...
و سال ها....
کتاب کوتاه بیا! عمرم به نیامدنت قد نمی دهد... کامران رسول زاده
کامران رسول زاده خواننده، ترانه سرا، نویسنده و شاعر ایرانی است که تا به حال سه کتاب شعر منتشر کرده است. یکی از برترین و پر فروش ترین کتاب های شعر او کتاب «کوتاه بیا! عمرم به نیامدنت قد نمی دهد..» می باشد. این کتاب در انتشارات مروارید بیش از ۱۵۰۰۰ نسخه فروش داشته است و جزو کتاب های شعر محبوب و پر فروش دهه گذشته می باشد.
پیشامد کاظم بهمنی
کاظم بهمنی یکی از شاعران مدرنی است که در رباعی و غزل طبع آزمایی می کند. از این شاعر جوان تا به حال دو کتاب به چاپ رسیده است. کتاب پیشامد کاظم بهمنی بیش از ۱۶۰۰۰ نسخه فروش داشته است و جزو پر فروش ترین اشعار ایرانی می باشد.
اسکارلت دهه شصت سجاد افشاریان
سجاد افشاریان نویسنده، نمایش نامه نویس، کارگردان، بازیگر و شاعر ایرانی، زاده شیراز است. او در کارنامه هنری خود فعالیت در تئاتر و همچنین در تلویزیون به عنوان بازیگر سریال و نویسنده برنامه خندوانه را دارد. سجاد افشاریان که یکی از هنرمندان محبوب نسل جوان در حال حاضر ایران می باشد به سرودن اشعار زیبای عاشقانه نیز پرداخته است و کتاب اسکارلت دهه شصت او بارها تجدید چاپ شده و جزو پر فروش ترین کتاب های شعر فارسی در یک دهه اخیر محسوب می شود. سجاد افشاریان همچنین مدیر هنری گروه موسیقی بمرانی نیز می باشد.
یکی از اشعار کتاب اسکارلت دهه شصت که توسط گروه بمرانی نیز اجرا شده است:
در بندر تهران
به غروب های بی تو،
به کشتی ها به نفتکش ها
نگاه می کنم
به مستی مردم
بر عرشه های انزوا
گوشه گیر و تنها
نگاه می کنم
موج ها لبالب پیش می آیند
تا میدان آزادی و باز می گردند
کاش مرغان مهرآباد مرا بر بال خود
میبرند هرکجا رها می کردند
در بندر تهران میان نفتکش ها
به روزهای بی تو چشم می دوزم
این روزها دلخوشم شاید آکاردئون ها
در این بندر دلگیر هنوز می نوازند
خیال میکنم هنوز سایه هایی هستند
که در خانه هاشان تنها میخندن و میچرخن
ای کاش تو باشی یکی میان آنها
در این بندر دلگیر تهران.
قبله مایل به تو حمیدرضا برقعی
قبله مایل به تو اثر حمیدرضا برقعی، متشکل از اشعار آیینی، عاشقانه و آزاد می باشد. در اشعار این کتاب از قالب های شعری غزل، قصیده، مثنوی و چهارپاره استفاده شده است. مجموعه شعر قبله مایل به تو جزو پر فروش ترین آثار شعر معاصر ایران می باشد. این کتاب بیش از ۳۳۰۰۰ نسخه فروش داشته است.
ضد فاصل نظری
فاضل نظری شاعر غزل پرداز ایرانی و مدرس دانشگاه، نویسنده و سراینده پر تیراژ ترین مجموعه اشعار فارسی در بازار کتاب ایران می باشد. مجموعه شعر «ضد» چهارمین دفتر شعر فاصل نظری در قالب غزل می باشد. فاضل نظری از نظر سبکی دنبال کننده سبک هندی می باشد. با وجود پیروی کردن از سبک کلاسیک در شعرهایش، در نحوه بیان او سادگی وجود دارد. مجموعه شعر ضد بیش از ۳۸۰۰۰ نسخه فروش داشته است و جزو پر فروش ترین کتاب های شعر یک دهه گذشته می باشد.
آتایا علیرضا آذر
کتاب آتایا علیرضا آذر با تیراژ بیش از ۱۷۰۰۰ هزار نسخه برای اولین بار سال ۱۳۹۲ منتشر شد و در سال ۱۳۹۸ به چاپ شانزدهم رسید. علیرضا آذر از شاعران مدرن مشهور و محبوب معاصر می باشد. در مجموعه شعر آتایا او از قالب های شعر کلاسیک استفاده کرد است. علیرضا آذر به قالب های چهارپاره، غزل، مثنوی و سپید علاقه مند است و در این قالب ها سرودن شعر را دنبال می کند.
بخشی از اشعار علیرضا آذر در کتاب آتایا
دیدی خدای من خدای حرف مردم نیست؟
دیدی خدای سرخ سیب و زرد گندم نیست؟
دیدی خدایم از سقوط بمب ها ترسید؟
دیدی جسد ها را بغل کرد و میبوسید؟
دیدی خدایم ناخدای لعنتی ها نیست؟
چیزی به جز پروردگار خط خطی ها نیست
