نوزادان معمولاً به خاطر تغذیه اواسط شب بیدار میشوند. در دوران نوپایی و یا در سنین مدرسه، بیداری شبانه کودکان عمدتاًٌ به دلیل بیماری، مصرف دارو و یا نیاز آنها برای تسکین کابوسهای شبانه است. بخشی از وقفههای ایجاد شده در خواب ناشی از هراس است. محققان معتقدند بهترین روش برای کمک به بهبود شرایط خواب ایجاد عادات منظم و زمان مشخص برای خوابیدن کودکان است. کودکان در سنین مدرسه به ۹ تا ۱۲ ساعت خواب نیاز دارند. بر طبق گزارش انجمن روانپزشکی کودکان و نوجوانان آمریکا، بسیاری از مشکلات خواب در دوران کودکی مرتبط با عادات خواب نامنظم یا اضطراب مربوط به زمان خواب است. برای کودکان در سنین پایین زمان خواب نوعی جدایی از والدین محسوب میشود. به همین خاطر آنها از تاکتیکهایی برای به تأخیر انداختن زمان خواب استفاده میکنند. از جمله این تأخیرها میتوان به تقاضای مکرر آنها برای نوشیدن آب یا نیاز به استفاده از سرویس بهداشتی اشاره کرد. برای افراد مبتلا به اختلالا بیش فعالی و نقص توجه مسئله خواب حالت پیچیدهتری پیدا میکند. اگر چه متخصصان بالینی، خصوصاً روان پزشکان معتقدند تغییرات خواب در کودکان مبتلا به بیش فعالی منحصراً ناشی از مصرف دارو خصوصاً داروهای محرک است. شواهد موجود حاکی از این است که مصرف دارو تنها یکی از علل اختلالات خواب همراه با بیش فعالی است. کودکان بیش فعال صرفه نظر از داروهایی که مصرف میکنند به شکل معناداری مشکلات خواب بیشتری را نسبت به کودکان عادی تجربه میکنند. این امکان مطرح شده است که گزارش نرخ بالایی از مشکلات خواب در کودکان مبتلا به بیش فعالی ناشی از رفتار نامناسب در بافت معیوب ارتباطات متقابل والد و کودک باشد. از سویی اثر هاله منفی امکان دارد منجر به گزارش بیشتر مشکلات مرتبط با خواب و همچنین کشمکشهای روزانه گردد. در حقیقت یافتههای مطالعات ذهنی حاکی از این است که مشکلات خواب، مقاومت برای رفتن به تخت خواب، بیداریهای شبانه، مشکلات تنفسی حین خواب، مشکلات موجود برای بیدار شدن هنگام صبح، خواب آلودگی در طول روز، در این کودکان بیشتر از گروه عادی است. بررسیهای عینی حاکی از کاهش معنادار میزان خواب کارآمد، مدت زمان واقعی خواب، متوسط زمان برای به خواب رفتن است. این نتایج نشان میدهد که برخی شکایتهای والدین در این زمینه ناشی از روابط متقابل نامناسب والد- کودک نیست بلکه در تحقیقات عینی هم مطرح شده است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت مشکلات خواب در این کودکان ناشی از چندین عامل است و ضروری است اختلالات همراه با اختلال بیش فعالی را در نظر گرفت. سندرم پاها، اختلال حرکات متناوب اندامها، عدم توانایی در خوابیدن بی خوابی(Sleep-onset insomnia) از جمله اختلالات خواب همراه با بیش فعالی هستند. بر اساس تحقیقات در افراد مبتلا به بیش فعالی و اختلال بی خوابی تأخیر در افزایش ملاتونین درون زاد دیده میشود. فعالیت حرکتی میوکلونیک شبانه(Nocturnal) نقایص هوشیاری و اختلالات تنفسی نیز از دیگر اختلالات همراه با بیش فعالی است. شناسایی صحیح این عوامل به مدیریت صحیح مشکلات خواب این کودکان کمک میکند. صحبت کردن در خواب و شب ادراری از جمله مشکلاتی است که کودکان با آن روبه رو هستند. بخشی از این مشکلات بعد رشدی دارند و نگران کننده نیستند. اما اگر فکر میکنید کودک شما مشکلاتی در این زمینه دارد این ۵ سؤال را از خود بپرسید.
انجمن ملی خواب پیشنهاداتی در این زمینه ارئه داده است:
ایجاد عادات خواب مثبت در سنین اولیه. یک برنامه برای زمان خواب و بیداری در نظر بگیرید. برای روزهای هفته و تعطیلات آخر هفته نیز برنامه را دنبال کنید. مدت زمان کافی برای خواب را متناسب با سن کودک خود تعیین کنید.
۲۰ تا ۳۰ دقیقه را اختصاص به امور قبل از خواب دهید. سرویس بهداشتی، پوشیدن لباس خواب، مطالعه. مشاهده تلوزیون موقع خواب، خصوصاً وجود تلوزیون در اتاق خواب کودک یکی از موانع برای خوابیدن کودک محسوب میشود.
استراتژیهایی برای برخورد با تغییرات خواب ناشی از داروهای محرک:
به خاطر داشته باشید این داروها باید با مشورت و تحت نظارت پزشک مصرف شوند.
www.teleyare.com
