نوشیدنی های انرژی زا؛ معرفی و مقایسه

تعریف نوشیدنی انرژی زا(energy drink): نوشیدنی انرژی زا ، هر نوشیدنی ای حاوی سطوح بالای نوعی ماده محرک، معمولاً کافئین، و همچنین قند و اغلبِ مکمل ها، مانند ویتامین ها یا کارنیتین، و به عنوان محصولی با قابلیت افزایش هوشیاری ذهنی و عملکرد بدنی معرفی می شود.

انرژی زا های موردِ بررسی: TNT 2.T-REX 3.SHUTTLE 4.REBORN.یک
HYPE 6.BLACK BRUIN.پنج
7_redbull

*تا شماره ی 5 از برندهای ایرانی میباشند. 6و7 تولید ترکیه می‌باشند.

نوشابه های انرژی زا به عنوان نوشیدنی هایی به بازار عرضه می شوند که عملکرد ذهنی و جسمی را افزایش می دهند. کافئین رایج ترین محرک در این نوشیدنی ها است، اما برخی از مارک ها حاوی محرک های گیاهی دیگری مانند گوارانا و جینسنگ هستند.میزان کافئین موجود در یک قوطی یا بطری نوشیدنی انرژی زا می تواند از 80 میلی گرم تا بیش از 500 میلی گرم متغیر باشد با توجه به میزان ِ خود نوشیدنی که چند میلی لیتر هست. نوشیدنی های انرژی زای وارد شده یا تولید داخل رنجِ کافئینشون بین ِ ۶۰ تا ۸۰ میلی گرم در 240 میلی لیتر هست عموما، یا به عبارتِ دقیق تری اکثرا به میزان حداکثر 0/032%(320میلی گرم بر لیتر) کافئین دارند. برای مقایسه، یک فنجان قهوه حاوی ۶۰ تا ۹۰ میلی گرم کافئین است.

نوشابه های انرژی زا دارای قند بالایی هم هستند که در ترکیب با کافئین انرژی زیادی را باعث می‌شوند. به عنوان مثال، یک قوطی 250 میلی لیتری ردبول حاوی حدود 27.5 گرم شکر است.(اکثر انرژی زاهای داخل ایران هم حدود همین مقدار یعنی حدود 10 درصد قند دارند البته به لحاظ تصویر سازی و مقایسه بخوایم بگیم، کوکاکولاهای بازار هم همین میزان قند را دارند، اما مثلن نوشیدنی آیس مانکی(ICE MONKEY) میزان قندش 8 درصد میباشد).

توضیح تعدادی از محتویات ِ معمول نوشابه های انرژی زا که زیاد شناخته شده نیستند :

• تائورین : نوعی ماده شیمیایی به نام آمینو سولفونیک اسید(نوعی آمینواسید) است. این آمینواسید در بدن تولید می‌شود و بنابراین جز 20 آمینواسید ضروری بدن نمی‌باشد، اما عملکردهای مهم زیادی دارد. تائورین به مقدار زیاد در مغز ، شبکیه ، قلب و سلول های خونی به نام پلاکت یافت می شود. بهترین منابع غذایی گوشت ، ماهی و تخم مرغ است.

تائورین عملکردهای مهمی در قلب و مغز دارد.همچنین ممکن است با کاهش فشار خون و آرامش سیستم عصبی برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی مفید باشد. این ماده ممکن است به جلوگیری از بدتر شدن نارسایی قلبی کمک کند.

گنجاندن تائورین در نوشیدنی های انرژی زا به احتمال زیاد به دلیل تأثیر فرض شده آن بر عملکرد ذهنی و ورزشی است. مکمل تائورین با افزایش ظرفیت ورزش مرتبط است و بنابراین ممکن است به افراد در رسیدن به اهداف فیزیکی کمک کند.

تائورین عملکردهای مهمی در قلب و مغز دارد.همچنین ممکن است با کاهش فشار خون و آرامش سیستم عصبی برای افراد مبتلا به نارسایی قلبی مفید باشد. این ماده ممکن است به جلوگیری از بدتر شدن نارسایی قلبی کمک کند.

• عصاره گوارانا(GUARANA):گوارانا (Paullinia cupana) گیاهی بومی آمازون است. این یک جزء رایج نوشیدنی های انرژی زا است و می تواند در مقادیر زیاد ناامن باشد.گوارانا حاوی کافئین است. کافئین با تحریک سیستم عصبی مرکزی ، قلب و ماهیچه ها عمل می کند. گوارانا همچنین دارای تئوفیلین و تئوبرومین(theophylline and theobromine)است که مواد شیمیایی مشابه کافئین هستند.گوارانا معمولاً به دلیل توانایی خود در کاهش خستگی ، افزایش انرژی و کمک به یادگیری و حافظه مورد توجه قرار می گیرد. همچنین با سلامت قلب بهتر ، کاهش وزن ، تسکین درد ، سلامت پوست ، کاهش خطر ابتلا به سرطان و کاهش خطر ابتلا به بیماری های چشمی مرتبط با سن ارتباط دارد.(توی یکسری از آیس مانکی ها من عصاره گوارانا رو دیدم(کافئین حداکثر 100ppm))
• ال-کارنیتین(L-CARNITINE): ال کارنیتین یک ماده شیمیایی است که در مغز انسان ، کبد و کلیه ها ساخته می شود. این ماده به بدن کمک می کند تا چربی را به انرژی تبدیل کند بنابراین نقش مهمی را در تولید انرژی ایفا می‌کند. ال کارنیتین برای عملکرد قلب و مغز، حرکت ماهیچه ها و بسیاری از فرایندهای دیگر بدن مهم است.
• اینوزیتول(inositol): اینوزیتول به متابولیسم چربی‌ها کمک می‌کند.
• ویتامین های گروه B: ویتامین B برای اطمینان از عملکرد صحیح سلول های بدن مهم است. آنها به بدن در تبدیل غذا به انرژی (متابولیسم)، ایجاد سلول های خونی جدید و حفظ سلول های سالم پوست ، سلول های مغزی و سایر بافت های بدن کمک می کنند.
• آنتی اکسیدانها(ANTIOXIDANES): ویتامینهای C,A,E (اکثرا C) به عنوان آنتی اکسیدان ممکن است در نوشابه های انرژی زا وجود داشته باشند.

1.نوشیدنی انرژی زای TNT(تی ان تی) :

نوشیدنی انرژی زای قوطی 250 میلی لیتر، تحت لیسانس آلمان به سفارش شرکت سحرچین سلامت در کارخانه ایران در شهر نوشهر تولید میشه.

این انرژی زا هم کافئین داره و هم جینسنگ ، توی برندهای ایرانی من جینسنگ رو جای دیگه ای ندیدم توی ترکیباتش استفاده بکنن که خب نکته ی مثبتی هست. (میزان کافئین 0/032% (یعنی توی یک قوطی در همون محدوده‌ی 60 تا 80 میلی گرم کافئین هست) و عصاره جینسنگ 10 ppm)

میزان قند ِ این نوشیدنی 27.168 گرم در همین میزان 240 میلی لیتر قوطی هست.یعنی حدود 11.5 درصد قند.

تائورین داره، کربن دی اکسید داره برای گازدار شدن نوشیدنی ، اسید سیتریک(پایین آورنده ph،اسیدی میکنه) و سدیم سیترات(بالا آورنده ph) برای تنظیم ph(باعث افزایش ماندگاری میشوند و اثر استابلایزری دارند) ، اسانس توتی فروتی که طعم دهنده معمول ِ انرژی زاها هست، رنگ ِ کارامل که رنگ معمول انرژی زاها هست، ویتامین هایB2,B3,B5,B6 و b12 ، پتاسیم سوربات که ضد کپک هست به میزان 6ppm.

این نوشیدنی نسبت به بقیه نوشیدنی های انرژی زایی که امتحان کردم طعم عسلی و کاراملی بیشتری داشت و من این رو نپسندیدم و شیرینیش هم نسبت به بقیه انرژی زاها که عموما حدود 10 درصد قند دارند بیشتر بود و از نظر ِمن این میزان شیرینی مطلوب نبود.

از لحاظ طراحی نوشیدنی برام جالب بود.

2.نوشیدنی انرژی زای T-REX(تی-رکس) :

این نوشیدنی تولید کارخانه ی شیروان کیلومتر 7 جاده شیروان هست که یعنی تولید ایرانه.

خب از این به بعد دیگ فقط مواردی که متفاوت هستند رو میگم و مثلن اگر ماده جدیدی توش نبود دیگه ذکر نمی‌کنم.

این نوشیدنی انرژی زا برخلاف قبلی جینسینگ نداره.

میزانِ قند ِ این نوشیدنی حدود 10 درصد هست که خب از قبلی کمتره.

کافئین به همون مقدار 60 تا 80 میلی گرم رو داره ، تائورین داره ، از ویتامین های گروه B اینها رو داره B3,B5,B6,B12 ، تنظیم کننده هایPH رو داره ، آب گاز دار یا همون کربن دی اکسید رو داره و مالتودکسترین رو داره که قبلی نداشت.( در جهت بهبود ماندگاری ، نوعی پریزرواتیو preservative) رنگ کارامل و اسانس توتی فروتی که قبلی هم داشت.

نوشیدنی انرژی زای تی-رکس از نظر آرومای توتی فروتی و طعم و میزان ِ انرژی زایی مطلوب هست.

3.نوشیدنی انرژی زای SHUTTLE(شاتل) :

مواد تشکیل دهنده ی آن مشابه ِ تی رکس میباشد اعم از میزان کافئین که همان 60 تا 80 میلی گرم میباشد و جینسینگ ندارد ، تائورین دارد(0.4 %) و ویتامین های گروه B آن نیز شاملِ B2,B3,B5,B6 و b12 میباشد.باقی موارد هم که مشابه تی رکس بوده و نیازی به ذکر مجدد نیست.(مثل ضد کپک(پتاسیم سوربات10ppm) و کربن دی اکسید برای گاز دار شدن،اسانس توتی فروتی، رنگ کارامل، اسیدسیتریک و سدیم سیترات برای تنظیم PH و ماندگاری و ...)

میزان قند این نوشیدنی حدود 10 درصد میباشد.

نوشیدنی انرژی زای شاتل از لحاظ عطر اسانس توتی فروتی بسیار قوی میباشد و لحظه ی باز کردن نوشیدنی این بسیار مطلوب بود. طعم این نوشیدنی نیز مطلوب بود و در رنج ِ قابل قبولی بود. نوشیدنی انرژی زای شاتل پکیجینگ و بسته بندی شیک و جذابی هم داره که من رو به شخصه، با توجه به کیفیتِ نسبتا خوبش در بین برندهای موجود و با در نظر گرفتنِ قیمت ِ مناسبش نسبت به انرژی زاهای دیگه ی بازار ( حتی ایرانی)، مجاب میکنه که بار دیگه ام اگر قصد خرید داشتم اون رو انتخاب کنم.

4.نوشیدنی انرژی زای REBORN(ری بورن) :

نوشیدنی انرژی زای ری بورن عطر و طعم مطلوبی داره و تفاوت زیادی با نُرمِ انرژی زا ها و اون چیزی که انتظار میره نداشت اما مشکلی ام نداشت و در کل مطلوب بود.

میزان قند این انرژی زا 10 درصد میباشد. کافئین این نوشیدنی همان میزان ِ رایجِ 60 تا 80 میلی گرم میباشد در یک قوطی. جینسینگ ندارد و باقی موارد هم مشابه نوشیدنی پیشین میباشد.

5.نوشیدنی انرژی زای HYPE(هایپ) :

نوشیدنی انرژی زای هایپ از بهترین نوشیدنی ها انرژی زای تولید داخل میباشد و به لحاظ عطر و طعم من کاملا ای نوشیدنی رو تایید می کنم و میشه گفت کاملا توی نُرمِ یک انژی زای کاملا خوب و OK قرارمیگیره(به لحاظ عطر و اسانس، رنگ و مزه،قدرت انرژی زایی و هشیارکنندگی و ...). درواقع اگر از لحاظ مالی با 2،3 هزارتومان هزینه بیشتر مشکلی نداشته باشد(در مقایسه با متوسط قیمت برند های دیگرِ تولید داخل) این برند قطعا مناسب میباشد و انتخاب من هست.

اینگیریدینت یا مواد ِ تشکیل دهنده ی ای نوشیدنی مشابه نوشیدنی های پیشین مثل ِ شاتل میباشد ، کافئین همان میزان نُرمِ 60 تا 80 میلیگرم در 240 میلی لیتر ِ برندهای ایرانی میباشد. تائورین 0.4 % .

میزان قند هایپ حدود 10 درصد میباشد.

6.نوشیدنی انرژی زای RED BULL(ردبول) :

نوشیدنی انرژی زای ردبولِ تولید ترکیه از نظر من از لحاظِ آروما و عطر اسانس توتی فروتی بسیار مطلوب بود و میشد گفت در بین نوشیدنی های انرژی زای دیگه ای که امتحان کردم این از مشخصه های متمایزش بود که آرومای اسانس توتی فروتی بسیار پخش میشد و این خیلی خوشایند بود! (بوی اسانس ِ توتی فروتی مشابه آدامس باربی های قدیم هست، گفتم این نکته رو بگم برای کساییکه شاید تا به حال انرژی زا میل نکردن.)

در کل بخوام بگم درسته که طعم و عطر خیلی خوبی داشت و از لحاظ انرژی زایی و هشیارکنندگی هم تاثیر ِ مطلوبی داشت ، اما از لحاظ ِ قیمت با توجه به وضعِ اقتصادی ، گرون هست و خب من به طور معمول توی سوپرمارکت این برند رو انتخاب نمیکنم.

اینگیریدینت یا محتویات تشکیل دهنده نوشیدنی انرژی زای ردبول(تولید ترکیه) شامل : آب ، شکر ، گلوکز ،

سیتریک اسید و سدیم بیکربنات(جوش شیرین)

: که برای تنظیم PH و ایجاد حالت بافری در نوشیدنی به ترتیب برای پایین آوردن PH و بالا آوردن PH استفاده میشوند، برای قدرت ماندگاری نوشیدنی به خصوص اسیدسیتریک که چون یک اسید آلی ضعیف میباشد نقش مهمی در جلوگیری از رشد باکتری ها و مخمرها ایفا می‌کند،
این نکته قابل ذکر است که در نوشیدنی های برند های ایرانی ای که بررسی شد برای افزایش PH از تری سدیم سیترات استفاده شده بود، اما در این نوشیدنی از بیکربنات سدیم استفاده شده.

، تائورین (800میلی گرم بر لیتر که چون این نوشیدنی حجمش 250ml میباشد بنابراین به میزان ۲۰۰mg در کل تائورین دارد.)

با توجه به داده و دیتاهایی که در بخش بالا بررسی شد مثلن در نوشیدنی هایپ(برند ایرانی) در قوطی 250 ml آن 1 گرم تائورین یافت میشود در حالیکه در نوشیدنی انرژی زای ردبول ِ تولید ترکیه حدود 0.2 گرم در یک قوطی 250 ml تائورین یافت میگردد. بنابرای در حالت ِ مقایسه برند ایرانی هایپ 5 برابر برند ردبولِ ترکیه تائورین دارد.

تائورین یک اسیدآمینه میباشد که در بدن ساخته میشود بنابراین جزو اسیدهای آمینه‌ی ضروری نمیباشد. این آمینواسید به دلیل ِ نقش ِ فرض شده ی آن در بهبود عملکرد بدن در ورزش در انرژی زا ها استفاده میگردد.توضیحات ِ کامل تر در ابتدای مقاله درج شده .

، کافئین (150 میلی گرم بر لیتر، یعنی در کل این نوشیدنی(250ml) حداکثر 37.5 میلی گرم کافئین دارد، این در حالیست که برند های ایرانی ای که تا کنون بررسی کردیم همگی به طور متوسط حداکثر 60 تا 80 میلی گرم در 250 میلی لیتر نوشیدنی، کافئین داشته اند.)

یعنی به عبارتی نوشیدنی های برند های ایرانی بررسی شده حدود ِ 1.86 برابر کافئین بیشتری از این برند ترکیه ای داشته اند.

، اسانس ِ توتی فروتی، رنگ کارامل و ریبوفلاوین برای رنگ نوشیدنی،

ویتامین های گروه B(B3,B5,B6و B12)

در مقام ِ مقایسه ویتامین های B3,B5,B6,B12 موجود در ردبول تولید ترکیه به ترتیب به میزان ِمیکروگرم8mg,2mg,2mg,2 در 100ml میباشند ، در حالیکه در نوشیدنی برند محبوب ایرانی هایپ میزان این ویتامین ها به ترتیب میکروگرم6.4mg,1.98mg,0.56mg,1 در 100ml نوشیدنی می‌باشند.

که میزان ِ بیشتر ویتامین های گروه B نوشیدنی انرژی زای ردبول ترکیه را از این نظر در جایگاه بهتری قرار میدهد و شاید تا حدی قیمت ِ بالای آن را توجیه بنماید.

در کل این نوشیدنی به لحاظ ِ عطرو طعم مطلوب بود ، از لحاظ میزان کافئین نسبت به برندهای تولید داخل کمتر بود و نامطلوب ، به لحاظ ِ تائورین کمتر بود ، اما به لحاظ میزان ویتامین های گروهB برتری داشت و مطلوب بود.

7.نوشیدنی انرژی زای BLACK BRUIN(خرس سیاه یا بلک بروئین) :

عطر و آروما و طعم ِ این نوشیدنی، میزانِ اسانس توتی فروتی اون و همچنین میزانِ رنگ ِ کاراملیِ اون بسیار برای من مطلوب هست، میزانِ شیرینی ِاین نوشیدنی هم بسیار طبق سلیقه ی من هست، من اصولا توی نوشیدنی انرژی زا یا نوشابه هام آب میریزم یا یخ ِ بسیار تا از میزان ِ شیرینی آن کم بشود اما میزان شیرینیِ این برند کاملا اوکی بود و من خودم طرفدار ِ این برند ترکیه ای هستم و به این علت که قیمت بسیار مناسبی هم داره این نوشیدنی اکثرا وقتی میرم فروشگاه(اگر موجود باشه) با توجه به کیفیت خوبش انتخابِ من هست.

و اما بررسی تخصصی تر :

نوشیدنی انرژی زای بلک بروئین به لحاظ میزان کافئین و تائورین و ویتامین های گروه B دقیقا مشابه ردبول ِ ترکیه می‌باشد و مقایسه ی میزان ِ این مواد در این برند ها با برندهای ایرانی در بخش ردبول مفصل ذکر شده.

نوشیدنی انرژی زای بلک بروئین تمامی ِ محتویات ِ ردبول را دارا میباشد. (البته این نکته قابل ذکر است که در ردبول برای افزایش ph(تنظیم ph) از بیکربنات سدیم استفاده شده بود اما در بلک بروئین، مانند برندهای ایرانیِ بررسی شده در مقاله، از تری سدیم سیترات استفاده شده)

، و علاوه بر آنها حاوی اینوزیتول(100mgبرlit ) ، گلوکورونولاکتون(حداکثر 20mg بر lit) می‌باشد.

گلوکورونولاکتون(gluconolactone) به عنوان نگهدارنده به کار میرود.

در توضیح ِ اینوزیتول : داده ها حاکی از آن است که تائورین در ترکیب با اینوزیتول و کافئین برای افزایش هوشیاری در فعالیت های مغزی بسیار موثر میباشد.

در آخر یک نکته ای رو راجع به میزان قند انرژی زاها اضافه بکنم که : من جاهای زیادی دیدم که میگن نوشابه‌های انرژی زا قند خیلی زیادی دارن ، خب درسته اما قند این نوشیدنی ها در مقایسه با نوشیدنی های موجود توی مارکت اصلن زیاد نیست و خب توی نُرم هست مثلن کوکاکولا حدود 10 درصد قند داره ، اسپرایت حدود 9 درصد یا مثلن اکثر آب میوه های بدون ِگاز ِبازار قندشون از 12 تا 15 درصد هست.

*نکته آخر اینکه نوشیدنی هایپ ِمورد بررسی در این نوشته، برند ِ هایپ داخلی می باشد.