یکی از شرکت های معین در قانون تجارت ایران ، شرکت تضامنی میباشد که این شرکت احکام و شرایط متفاوتی نسبت به شرکت های دیگر دارد ما در این مختصر شرایط و آثار و ویژگی های شرکت تجاری تضامنی را خواهیم گفت .
شرکت تضامنی چیست؟
مطابق قانون تجارت، شرکت تضامنی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر، با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود.
به موجب ماده 116 قانون تجارت:
شرکت تضامنی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر،با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود و اگر دارایی شرکت برای تادیه تمام قروض شرکت کافی نباشد،هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض است. شرکت تضامنی کامل ترین نوع شرکت اشخاص است.
نحوه نامگذاری شرکت تضامنی:
نحوه نامگذاری شرکت تضامنی در ماده 117 قانون تجارت اینگونه بیان شده است :
در اسم شرکت تضامنی باید عبارت ( شرکت تضامنی ) و لااقل اسم یکی از شرکاء ذکر شود. در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکاء نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل ( و شرکاء ) یا ( برادران ) قید شود.
مسئولیت شرکا در شرکت تضامنی:
شرکت تضامنی زمانی که داراییهای کافی برای پرداخت بدهیها و دیون نداشته نباشد، شرکا مسئول پرداخت تمامی دیون خواهد بود .
تمامی قراردادهایی که بر خلاف این امر صورت گرفته باشد، در مقابل اشخاص ثالث و طلبکاران بلااثر تلقی میشود .
مطابق قانون تجارت شرکا در شرکت تضامنی مسئولیت پرداخت تمامی بدهیهای شرکت را بر عهده دارند .
شرکت تضامنی کامل ترین نوع شرکت اشخاص است .
چگونگی تشکیل شرکت تضامنی:
برای تشکیل شرکت تضامنی رعایت موارد ذیل الزانی است که این موارد عبارتند از:
1- شرکتنامه باید مطابق قانون تنظیم شده باشد.
2- تمام سرمایه نقدی در زمان تشکیل باید تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تماماً تقویم شده باشد.
3- شرکتهای تضامنی عموما احتیاج به اساسنامه ندارد.
تاسیس شرکت تضامنی:
تاسیس شرکت تضامنی با تنظیم شرکتنامه که به صورت اوراق چاپی در اداره ثبت شرکت ها موجود می باشد صورت می گیرد.در شرکتنامه مذکور باید نام ، نوع ، موضوع شرکت و مرکز اصلی و نشانی کامل ، همچنین اسامی شرکا یا موسسین و شماره شناسنامه و محل اقامت آن ها و غیره قید گردد.
برای تشکیل شرکت تضامنی تمام سرمایه نقدی تادیه و چنانچه سهم الشرکه غیرنقدی باشد باید تقویم شده و تسلیم گردد.
به هنگام تاسیس شرکت ، اساسنامه مربوط به آن نیز که در واقع آیین نامه داخلی شرکت می باشد توسط موسسین تنظیم می گردد.
مطابق ماده 195 ق.ت ثبت کلیه شرکت های مذکور در این قانون الزامی است و تابع مقررات قانون ثبت شرکت ها است.
نکات اساسی در اساسنامه:
تعیین سرمایه و حصه هر یک از شرکا اعم از نقدی و غیر نقدی با ذکر نام شرکا
نام شرکت
موضوع فعالیت شرکت
تقسیم سود و زیان
مقررات راجع به فسخ شرکت و فوت شرکا و مدت زمان شرکت
انحلال شرکت تضامنی:
مواد 136 تا 149 قانون تجارت موارد انحلال و فسخ شرکت تضامنی را به شرح ذیل مقرر می دارد :
موضوع شرکت
مدت شرکت
ورشکستگی شرکت
تراضی شرکا
درخواست هر یک از شرکا
موضوع شرکت:
در مواردی که شرکت برای منظور معینی تشکیل می شود ، اگر منظور شرکت عملی گردد یا اینکه انجام منظور شرکت غیر ممکن گردد ، شرکت منحل می شود. زیرا عقد شرکت برای امر معین بوده و به غیر از آنچه شرکاء در نظر داشته اند ، شرکت اختیار ندارد به امر دیگری مبادرت کند. بنابراین بعد از انجام عمل موضوع عقد پایان یافته است ، به همین ترتیب اگر انجام عمل غیر ممکن گردد چون دیگر وجود شرکت بلاموضوع است ، شرکت منحل می گردد .
مدت شرکت:
در صورتی که شرکت برای مدت معینی تشکیل شده باشد ، پس از سپری شدن مدت شرکت منحل می گردد. زیرا در این مورد رضایت شرکاء برای مشارکت با یکدیگر محدود به مدت معینی بوده است و بعد از اتمام مدت مزبور دیگر شرکت بلاموضوع است .
ورشکستگی شرکت:
در صورت ورشکستگی شرکت ،تجار عموماَ در صورتی که نتوانند از عهده تعهدات خود برآیند ، طبق قانون تجارت ورشکسته اعلام می شوند و طبق مقررات ورشکستگی تصفیه امور آنان انجام می گیرد. چون شرکت نیز بازرگان محسوب می گردد در صورت ورشکستگی منحل می شود و دارایی آن طبق مقررات تصفیه امور ورشکستگی بین طلبکاران تقسییم می گردد .
در سه مورد فوق انحلال شرکت قهری است و به محض حصول یکی از شرایط بالا شرکت منحل شده قلمداد می شود .
ولی شرکاء شرکت در موارد 1 و 2 می توانند به تراضی کلیه شرکاء از انحلال شرکت جلوگیری کنند .
رویه ای که فعلاَ در اداره ثبت شرکت ها مجری است ، آن است که بعد از حصول شرایط انحلال شرکتی دیگر موجود نیست که درباره آن بتوان تصمیمی اتخاذ نمود و چنانچه شرکاء مایل باشند به همکاری خود ادامه دهند ، حتماَ باید شرکت جدیدی تشکیل دهند .
تراضی شرکا:
در صورت تراضی تمام شرکاء در انحلال شرکت تضامنی موکول به تصمیم کلیه شرکاء است. زیرا کلیه تصمیمات اساسی شرکت تضامنی باید به اتفاق آراء گرفته شود و بدیهی است که طرفین هر قرارداد حق دارند در هر مورد تغییراتی بدهند یا آن را لغو نمایند. بنابراین در صورت تراضی شرکاء شرکت منحل خواهد شد .
درخواست هر یک از شرکا:
در صورتی که یکی از شرکاء به دلایلی انحلال شرکت را از محکمه تقاضا نماید و محکمه دلایل مزبور را موجه دانسته و حکم به انحلال شرکت بدهد. زیرا در بعضی موارد ممکن است در نتیجه اختلافات بین شرکاء یا تجاوزات یکی از شرکاء ادامه کار شرکت غیر مقدور باشد ، یا به ضرر سایرین تمام شود. در این صورت هر یک از شرکاء می توانند به محکمه مراجعه نمایند و تقاضای انحلال شرکت را بنماید .
مدارک لازم جهت ثبت شرکت تضامنی:
دو برگ تقاضانامه
دو برگ شرکتنامه
دو نسخه اساسنامه
فتوکپی شناسنامه‌ی شرکا
مجوز از مراجع ذیصلاح در صورت نیاز
تقسیم سود:
منافع در شرکت تضامنی به نسبت سهم الشرکه بین شرکاء تقسیم می شود،مگر آنکه شرکت نامه ترتیب دیگری مقرر داشته باشد، لیکن تادیه هر نوع منفعت به شرکاء تا زمانی که کمبود سهم الشرکه شرکاء به علت زیان های وارده جبران نشده باشد، ممنوع خواهد بود.( مستفاد از مواد 119 و 132 ق.ت)
اداره شرکت تضامنی:
شرکت تضامنی توسط حداقل یک مدیر که شرکاء از میان خود انتخاب می نمایند، اداره می شود ،مدیر مزبور ممکن است غیر از شرکاء بوده و از خارج انتخاب شود.(ماده 120 ق.ت ) در صورتی که مدیران از بین شرکا بدون قید در اساسنامه انتخاب شده باشند ، با توجه به شرایط اساسنامه یا به اتفاق آراء سایر شرکاء قابل عزل می باشند.مدیر غیر شریک با شرایط پیش بینی شده در اساسنامه و در غیر اینصورت با تصمیم اکثریت شرکاء معزول می شود.
قلمرو و محدودیت اختیارات مدیر:
مدیر شرکت تضامنی برای اینکه بتواند شرکت را در مقابل اشخاص ثالث متعهد سازد،باید به نام شرکت و در حدود اختیارت خود اقدام و اتخاذ تصمیم نماید، در غیر این صورت ،شخصاَ مسئول تعهدات مزبور خواهد بود.
در دو مورد به محدودیت اختیارات مدیر یا شریک شرکت تضامنی به طور صریح اشاره شده است:
1-تا جبران ضررهای وارده به شرکت تقسیم سود ممنوع می باشد.(ماده 132 ق.ت)
2-محدودیت انجام عملیات تجارتی ( ماده 134 ق.ت)
مسئولیت مدنی مدیر شرکت:
مسئولیت مدنی مدیران در مقابل شرکت از مقررات عقد وکالت پیروی می نماید و مسئولیت مدنی مدیر در مقابل شرکاء تابع اصول کلی حقوق مدنی که در باب تسبیب و قانون مسئولیت مدنی پیش بینی شده است می باشد ، بالاخص در مواردی که قلمرو اختیارات مدیران در اساسنامه تعیین شده است.
