تا حالا شده وقتی خیلی معمولی و روزمره دارین کارهاتون رو انجام میدین ، یهو یه آهنگ بشنوین و شما رو ببره به یه لحظه ی خاص یا یه خاطره ی دور؟ انگار اون آهنگه یه زنجیر اتصال نامرئیه بین ما و اون اتفاقه . مثل اون موقعی که یه بوی آشنا حس میکنیم و خیلی یهویی میریم به دور همی های خونه ی مامان بزرگ ! میریم به یه دیدار خاص یا یه اتفاق خاص.
میدونستین این تداعی خاطره ای که ما با عطر و بو تجربه میکنیم ، با آهنگ ها هم اتفاق میفته ؟ امروز میخوایم این پدیده رو علمی با هم بررسی کنیم و ببینیم چرا این اتفاق میفته .
برای اینکه بتونیم این سوال رو علمی جواب بدیم ، اول باید بدونیم که مغز ما اطلاعات رو چجوری ذخیره و بازیابی میکنه. مغز ما یه سیستم پیچیده ست که به شدت به محرکهای حسی مثل موسیقی واکنش نشون میده.
موسیقی بهطور خاص با بخشهایی از مغز که مسئولیتش پردازش احساسات و به یاد آوردنه، مرتبطه. وقتی یه آهنگ خاص گوش میدیم، بخشهایی از مغز مثل آمیگدال (مخصوص پردازش احساسات و تجربیات عاطفی) و هیپوکامپ (مخصوص یادآوری خاطرات مرتبط) فعال میشه. این فعالسازیها باعث میشه که یه تجربه عاطفی یا یادآوری خاطره از گذشته ، یهویی به ذهن مون بیاد. دقیقاً مثل موقعی که یه بوی آشنا به مشاممون میرسه و ما رو میبره به یه خاطره ی دور .
شاید براتون سوال پیش بیاد که چرا یه سری آهنگ ها ما رو بیشتر به گذشته میبرن؟ یا چرا ما با شنیدن هر آهنگی که باهاش یه خاطره ای داریم ، انقدر احساساتی نمیشیم ؟
هر چقدر تجربه ی عاطفی ما خاص تر باشه ، اون آهنگ تو ذهن ما جایگاه خاص تری پیدا میکنه . مثلا شما فکر کنین آهنگی که شما روز اول مدرسه شنیدین شما رو بیشتر احساساتی میکنه ، یا آهنگی که خیلی رندوم توی تاکسی شنیدین ؟
وقتی ما یه تجربه ی عاطفی خاص پیدا میکنیم و حینش یه آهنگ میشنویم ، اگر سال ها بعد همون آهنگ رو بشنویم ، مغز ما ناخودآگاه اون تجربه ی عاطفی و لحظه خاص رو یادش میاد.
وقتی تو حال و هوای شکست عشقی، سوگواری یا احساسات شدید و غمانگیز قرار داریم، موسیقی میتونه تأثیر خیلی عمیقی رو ما بذاره . یعنی این تداعی خاطرات فقط با همزمانی آهنگ و یه اتفاق نیست ، وقتی ما داریم با یه اتفاقی کنار میایم و مدام یه آهنگ رو گوش میکنیم ، اون خاطره و آهنگه با هم گره میخورن . آهنگها نه تنها باعث میشن که لحظات خوب یادمون بیاد، بلکه میتونه احساسات دردناک و پر از غم رو هم تو ذهن ما زنده کنه.
وقتی ما در یک وضعیت عاطفی خاص، مثل سوگ یا شکست عشقی قرار میگیریم، مغز ما بهطور ناخودآگاه پیوند قوی ای با موسیقیهایی که اون زمان گوش میدیم ، برقرار میکنه.
موسیقی میتونه یه کلید جادویی باشه که دسترسی به حافظه بلندمدت ما رو آسون میکنه. یه سری مطالعات نشون دادن که گوش دادن به موسیقی میتونه حافظه ما رو تقویت کنه و خاطرات فراموششده رو دوباره بازسازی کنه. این مسأله مخصوصا تو افراد مبتلا به بیماریهایی مثل آلزایمر یا زوال عقل (دمانس) دیده شده. تحقیقات نشون داده وقتی به موسیقیهای آشنا و خاطرهانگیز گوش میدیم ، افراد میتونن لحظات فراموش شدهای رو به یاد بیارن که با اون موسیقی در ارتباط بوده .
سری بعدی که داشتین یه خاطره ی مهم میساختین و آهنگ گوش میدادین، یادتون نره که دارین یه گره ی محکم میزنین بین اون خاطره و اون آهنگ !
شاید این مطلب براتون جالب باشه : آیا هر کسی میتونه بخونه ؟
