مقدار معینی از استرس در نوجوانان، امری طبیعی است. این یک واکنش عاطفی، روانی و فیزیکی طبیعی به چالشهای کوچک و بزرگ زندگی روزمره است. نوجوانان اغلب به دلیل تغییرات بیشمار، چه درونی و چه بیرونی، که با بزرگ شدن به وجود میآید، استرس را احساس میکنند. اما در چند سال اخیر تعداد عوامل استرسزا به شدت افزایش یافته است و در نتیجه استرس شدید نوجوانان به عارضهای شایع تبدیل شده است.
نوجوانان علاوه بر کنار آمدن با آشفتگی دوران نوجوانی، با غم و اندوه، از دست دادن و اضطراب ناشی از این بیماری همهگیر نیز روبرو هستند. علاوه بر این، تحقیقات همچنان اثرات منفی رسانههای اجتماعی را بر سطح استرس نوجوانان نشان میدهد. بحرانهای اجتماعی، سیاسی و زیستمحیطی که این نسل به ارث خواهند برد را به آن اضافه کنید، خواهید دید که جای تعجب نیست نوجوانان بیش از هر زمان دیگری تحت فشار قرار بگیرند.
این عوامل استرسزا به این زودیها از بین نمیروند. اگر استرس حاد یا مزمن به اندازه کافی بد شود، نه تنها میتواند کیفیت زندگی را کاهش دهد، بلکه منجر به شرایط جدی سلامت روحی و جسمی نیز میشود. به همین دلیل برای نوجوانان ضروری است که یاد بگیرند چگونه استرس خود را مدیریت کنند.
ابتدا، بیایید نحوه عملکرد استرس را به طور دقیق بررسی کنیم. استرس یک واکنش سیستم عصبی در مواجهه با یک خطر درک شده است. در پاسخ به این تهدید، بدن و مغز باعث افزایش هورمونهای استرس از جمله آدرنالین و کورتیزول میشود. این هورمونها بخشی از سیستم عصبی را فعال میکنند که به سیستم عصبی سمپاتیک معروف است و به آن واکنش استرس یا واکنش «جنگ یا گریز» نیز میگویند.
این مکانیسم تکاملی ذهن و بدن، به منظور آمادهسازی انسانها برای واکنش سریع در موقعیتهای خطرناک، برای فرار یا مبارزه با تهدید ایجاد شد. با شروع پاسخ استرس شدید نوجوانان، ضربان قلب افزایش مییابد و خون را برای دویدن یا جنگیدن به سمت بازوها و پاها میکشد. ماهیچههای آنها منقبض میشوند و باعث میشوند که سریعتر نفس بکشند.
اجداد ما هنگام مواجهه با رویدادهای تهدید کننده حیات، مانند حملات حیوانات، به این واکنش بیولوژیکی وابسته بودند. منطقی است که یک بیماری همهگیر نیز این واکنش را به دنبال داشته باشد. با این حال، انسانهای مدرن، هنگام برخورد با موقعیتهای غیرکشنده روزمره، مانند ترافیک یا ضربالاجل، واکنش جنگ یا گریز را تجربه میکنند. هر چه پاسخ استرس بیشتر فعال شود، تحریک آن آسانتر و خاموش کردن آن دشوارتر میشود.
چرا دوران نوجوانی برای بسیاری از نوجوانان، دوران پر استرسی تلقی میشود؟ اول اینکه مغز نوجوان هنوز به طور کامل رشد نکرده است. بخشهایی از مغز که عملکرد اجرایی و تنظیم عاطفی را کنترل میکنند هنوز نابالغ هستند. این بدان معناست که مدیریت استرس برای نوجوانان یک کار رو به پیشرفت است.
علاوه بر این، نوجوانی زمان تغییرات شدید درونی و بیرونی است که موقعیتهای استرسزای زیادی را برای نوجوانان ایجاد میکند. یک موقعیت اجتماعی نامناسب، یک امتحان مهم یا یک بازی بزرگ، همگی نمونههایی از عوامل استرسزا برای یک نوجوان هستند. از دیگر عوامل استرسزا در نوجوانی میتوان به قلدری و مشکلات در خانه اشاره کرد.
حتی تجربیات مثبت، مانند کاوش در روابط عاشقانه یا درخواست پذیرش برای دانشگاه، میتواند به مهارتهای مدیریت استرس برای نوجوانان نیاز داشته باشد. تجربیات و احساسات درونی مانند شک به خود، کمال گرایی و تفکر منفی میتوانند پاسخ استرس را افزایش دهند.
عوامل استرس در نوجوانی میتوانند علائم جسمی و روحی مختلفی ایجاد کنند. پرچم قرمز استرس شدید نوجوانان شامل موارد زیر است:
زمانی که استرس برای مدت طولانی ادامه یابد، به آن استرس مزمن میگویند. استرس مزمن میتواند احتمال اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان را افزایش دهد. به همین دلیل است که یادگیری نحوه مدیریت استرس در دوران نوجوانی میتواند از نیاز به توسعه استراتژیهای مقابله با افسردگی یا اضطراب نوجوانان در آینده جلوگیری کند.
مدیریت استرس نوجوانان شامل یادگیری نحوه مقابله با استرس در مدرسه، خانه و موقعیتهای اجتماعی است. نوجوانان میتوانند برای بهبود این وضعیت به یک مشاوره فردی مراجعه کنند. ابزارهای تسکین استرس برای نوجوانان باید راههای آسانی برای فعال کردن پاسخ آرامسازی ارائه کنند. در ادامه چند رویکرد مبتنی بر شواهد را برای مدیریت استرس در نوجوانان ارائه دادهایم.
تحقیقات نشان میدهد که کند کردن تنفس ممکن است یکی از موثرترین مهارتهای مقابلهای برای نوجوانان باشد، زیرا سیستم استراحت و هضم را فعال میکند. در اینجا یک تمرین تنفس آسان را شرح دادیم که میتواند به مدیریت استرس نوجوان در هر شرایطی کمک کند.
تعداد فزایندهای از مطالعات نشان میدهد که مراقبه ذهن آگاهی میتواند به کاهش استرس شدید نوجوانان کمک کند. مدیتیشن نوجوانان را تشویق میکند تا احساسات خود را از فاصله کمی مشاهده کنند نه اینکه درگیر آنها شوند.
علاوه بر این، محققان این نظریه را مطرح میکنند که تمرین آگاهانه یوگا، پاسخ آرامش را از طریق عصب واگ فعال میکند. این همان عصبی است که به کنترل سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک میکند. این تئوری نشان میدهد که ترکیب یوگا از حرکت آهسته و تنفس آگاهانه پاسخ آرامبخشی را در سیستم عصبی ایجاد میکند.
فعالیت بدنی باعث افزایش تولید اندورفین در بدن میشود که ماده شیمیایی «احساس خوب» مغز را منتشر میکند. ورزش سیستمهای فیزیولوژیکی بدن را وادار میکند تا بسیار نزدیکتر از حد معمول با هم ارتباط برقرار کنند. بنابراین، این کار باعث ایجاد کارایی بیشتر در پاسخ به استرس میشود.
علاوه بر این، انجام یک فعالیت بدنی لذت بخش، میتواند احساس تسلط و اعتماد به نفس نوجوان را افزایش دهد. بهتر است به آنها کمک کنید تا فعالیتی را که دوست دارند انجام دهند؛ این باعث میشود که ورزش یک کار طاقت فرسا به نظر نیاید.
اینکه نوجوانان به اندازه کافی بخوابند یا نه، میتواند تأثیر زیادی بر استرس داشته باشد. یک مطالعه که بر روی استرس شدید نوجوانان تحقیق میکرد، نشان داد نوجوانانی که در شب به اندازه کافی نمیخوابند، در طول روز چگونه واکنش نشان میدهند و آن را با رفتار جوانان بزرگتر مقایسه کرد. نتایج نشان داد که نوجوانان محروم از خواب، موقعیتهای استرسزا را بسیار تهدیدکنندهتر از شرکتکنندگان مسنتر در مطالعه میدانستند.
برای بهبود خواب، نوجوانان باید مطمئن شوند که اتاقشان در شب تاریک و خنک است و نیم ساعت یا زمان بیشتری قبل از خوابیدن، تلفن و سایر وسایل خود را خاموش کنند. آنها ممکن است سعی کنند یک روال آرامش بخش قبل از خواب را ترجیح دهند که شامل خواندن، یادداشت کردن در یک دفترچه و/یا گوش دادن به موسیقی آرام است.
برای برخی از نوجوانان، دریافت اطلاعات و برنامهریزی از قبل میتواند به مقابله با استرسشان کمک کند. اگر پروژه بزرگی در راه است، میتوانند برنامه زمانی ایجاد کنند که آنها را در مسیر خود حفظ کند. اگر نوجوانی با موقعیت ناشناختهای مواجه است، میتواند تحقیقاتی انجام دهد تا بداند چه انتظاری داشته باشد.
آماده بودن با اطلاعات و برنامهریزی از پیش، میتواند استرس شدید نوجوانان را کاهش دهد و آنها را آماده کند تا با اعتماد به نفس بیشتری با چالشها روبرو شوند.