سورن کی یرکگارد فیلسوف دانمارکی در کتاب «ترس و لرز »به بررسی داستان حضرت ابراهیم و قربانی کردن پسرش اسحاق در عهد عتیق ( در دین اسلام اسماعیل ) می پردازد . ابراهیم برای انجام امر خدا اسحاق را در سفری سه روزه به کوه موریه میبرد . کی یر کگارد مخاطب را به فکر وادار می کند که چه افکار و اضطراب و دلهره هایی در این سه روزه بر ابراهیم می گذرد. ابراهیم در سکوتی عمیق پسرش را که بعد از سالهای زیاد خدا به او داده به قربانگاه میبرد. ولی خداوند قوچى را به جای اسحاق برای قربانی می فرستد . فیلسوف به مخاطب یادآوری می کند که به وسوسه و اضطرابها ی ابراهیم فکر کند و اینکه چه عکس العملهایی می توانسته در این سه روز در مسیر قربانگاه داشته باشد اگر هر انسانی جای ابراهیم بود می توانست فرزندش را قربانی کند ؟ تصور کنید پدری عاشق پسرش است و باید او را بکشد. از نظر هر انسانی حتما این کار غیر اخلاقی است و کشتن نوعی خشونت و خلاف اخلاق است. ولی ابراهیم این مسیر را می رود و کی یر کگارد معتقد است که او بدون چون و چرا این موضوع را پذیرفته و آن چیزی نیست جز ایمان قوی که برای انسانها قابل درک نیست به گونه ای که حتی خود ابراهیم هم نمی تواند آن را برای کسی توضیح دهد تا جایی که به همسر و پسر خود هم نمی گوید. چون عمل با ایمان قابل توصیف نیست . اضطراب ابراهیم ناشی از ایمان اوست با وجود ایمان بر زنده بودن اسحاق، اضطراب دارد . کی یر کگارد در «ترس و لرز» چالشی بین عقل و ایمان راه می اندازد. کی یر کگارد که به پدر اگزیستانسیالیسم مشهور است معتقد است ابراهیم راه خود را به واسطه ی ایمان انتخاب کرد و دلهره و اضطراب آن را پذیرفت راهی را که آزادانه انتخاب کرد. و با انتخاب به خودآگاهی رسید .او انسان در حال شدن را به تصویر می كشيد .این فیلسوف داستان را با به هم زدن نامزدی خودش مقایسه می کند؛ او عاشق دختری به نام ریگیتا است ولی دست روی عشقش می گذارد و با او به هم می زند . او در خاطراتش می نویسد: “ اگر« ایمان » داشتم با ریگیتا می ماندم. من ابراهیم نیستم .من نمی توانم حرکت ایمان را انجام دهم . “او تا آخر عمر کوتاه خود عاشق ریگیتا ماند و این کتاب را در مقابل نظریه عقل «هگل »فیلسوف آلمانی نوشت .و خاطر نشان کرد که ایمان در مبنای عقل قابل توصیف نیست.
شیده شریفی
نویسنده
