چرا فارسی و چرا فینگلیش نه ؟
مساله ای که چندین سالِ گریبان خط فارسی رو گرفته و نه تنها رو به درست شدن حرکت نمیکنه که هیچ ، بلکه روز به روز داره بدتر میشه و وارد مراحل جدیدی میشه و به سطوح جالب تری ، ارتقا پیدا میکنه .
شاید بگید "خب اینکه مشخصه ، از ترکیب فارسی و انگلیسی" . ولی خب نه ! قضیه بر‌می‌گرده به 1920 میلادی . زمانی که اولین نسل از فنلاندی های مهاجر وارد آمریکای شمالی شدند و نتونستند انگلیسی رو یاد بگیردند . بعد از اون ها یعنی نسل دوم و سوم فنلاندی ها ، تا حدود زیادی به انگلیسی مسلط شدند و اینجا بود که تحصیل‌کرده های فنلاندی ، برای درک بهتر برخی از کلمات انگلیسی ، زبان فنلاندی (Finnish) و انگلیسی (English) رو با هم ترکیب کردند و Finglish ابداع شد !
بله ، فینگیلیش هیچ ارتباطی به ایران یا زبان فارسی نداره و شاید درست تر باشه که به ترکیب فارسی (Persian) و انگلیسی بگیم penglish . اما برای راحتی کار ، در ادامه ما از همون "فینگلیش" استفاده میکنیم.
آدمی ، از روز ازل ، همیشه در جهت حفظ و مدیریت منابع خود تلاش کرده - و می‌کند . به خصوص از زمانی که دوران مبادله ی کالا به کالا به سر رسید و مفهوم ای مخرب به نام "پول" وارد زندگی بشر شد ، این قضیه با شدت بیشتری دنبال میشود.
در زمان های نه چندان دور که اینترنت ای نبود ، یا اگر بود کم بود و وصل شدن به دریایِ بی کرانِ اطلاعات ، هم ارز بود با قطع شدن تلفن و عدم دسترسی مادر ها به نسخه ی بومی سازی شده ی دریایِ بی کرانِ اطلاعاتِ خودشان ، و همراه بود با صدایی که کلمات از توصیف آن عاجز هستند ، در آن زمان راه های ارتباطی الکترونیکیِ رایج به تماس تلفنی و پیامک خلاصه می شدند و هر کدامشان ، الگوی خاصی برای محاسبه هزینه داشت - و دارد . الگوی محاسبه پیام کوتاه با توجه به تعداد صفحه که شامل 160 کاراکتر میشود و زبان نوشتاری پیام ، تغییر می‌کند .
با کنار هم قرار دادن دو حقیقت بالا ، کاملا منطقی بنظر می‌رسد که افراد ، تمایل داشته باشند که پیام خود را در تعداد صفحه ی کمتری جا بدهند .
در برخی از مواقع بیشتر از 90 درصد پیام در یک صفحه جا میگرید و فقط بخش بسیار کوچکی - اما غیر قابل حدف - وارد صفحه دوم پیامک میشود .افراد در اینجور مواقعِ حساس ، به ابتکاراتی نوین دست می‌زنند که تمام پیام در یک صفحه جا شود .
یکی از این روش ها مخفف سازی هست . به طور مثال کلمه (short message service) تبدیل میشود به SMS . اما ایرانی ، همیشه پا را فراتر میگذارد و مرز ها را جا به جا می‌کند در نتیجه SMS نیز خود تبدیل میشود به S .
عزیزم پیش بابامم نمیتونم جواب زنگت رو بدم اس بده
با گسترش اینترنت ، و ظهور پیام‌رسان های آنلاین مثل یاهو مسنجر ، بعد از اون وی‌چت و وایبر و واتس‌اَپ
( و نه واتس‌آپ ) ، و در نهایت تلگرام ، باعث شد که افراد در هر لحظه به همدیگه دسترسی داشته باشند در نتیجه پیام ها اهمیتی که قبلا پیامک ها داشتند رو ، و خیلی قبل تر از اون نامه ها داشتند رو از دست بدند و در نتیجه نگارش پیام ها از حالت استاندارد خارج شدند و ترکیب این موضوع ، با مخفف سازی ای که از قبل در ناخودآگاه افراد شکل گرفته بود منتج شد به حالت ای غریب .
اینکه زبان نگارش هم دیگر تاثیری بر هزینه ای که بابت نوشتن پرداخت می‌شد ، نداشت و این تفکر که اگر از کلمات انگلیسی حین صحبت کردن و نوشتن استفاده کنیم خفن محسوب میشیم افراد رو سوق داد به سمت استفاده از حروف انگلیسی . اما چون دانش زبان انگلیسی ما حتی به حداقل ها هم نزیک نبود - و همچنان نیسیت - صرفا به استفاده از حروف انگلیسی بسنده کردیم و به بخش استفاده از لغات و جمله سازی نرسیدیم.
یعنی همچنان همان آوای فارسی رو استفاده می‌کردیم اما با حروف انگلیسی
azizam pishe babam am nemitoonam javabe zanget ro bedam . s bede
دردناک !
همون جوری که میبینید استفاده از فینگلیش باعث میشه که حروف صدا دار نیز نوشته بشوند و در بسیاری از موارد ، وجود ــه کسره اما با حروف انگلیسی مشخص است .
بعد از مدتی ، با روی کار آمدن اینستاگرام ، قبیح ترین و شنیع ترین فضای مجازی در بین ایرانی ها شکل گرفت و اندک ارزش های اخلاقی هم به سمت نابودی کشیده شد . نگارش فارسی نیز مصون نماند .
از طرفی دیگه ، از هم گسستگیِ سلول هایِ تحتانیِ نسل جدید باعث شد مخفف سازی و حذفِ حروف صدا دار به نقطه ی اکسترمم خود برسد و عملا کلمات به حروف تبدیل شدند و این وسط با افزایش اندک سطح دانش انگلیسی ، ترکیب کلمات فارسی و انگلیسی در یک جمله ، عادی شد .
اما بخش دردناک قضیه آن جا است که همان لغات انگیسی هم به درستی نوشته نمی‌شوند . به طور مثال دوستانی که تبحر در تعهد دارند در بخش بایو ( و نه بیو ) با ذکر عبارت in rell خود را از شر حاسدین و مزاحمین ، دور نگاه می‌دارند . در صورتی که کلمه relationship فقط شامل یک L می‌باشد و معلوم نیست که L دوم از کجا آمده است .
همینطور خانه شد hom ، مدرسه شد mad ، دانشگاه شد uni ، دانشکده شد unikade ، پیام شد pm ، زنگ شد z ، جواب شد j و ...
hny pishe bbm nmtunm j bdm . s bde
خیر ، متاسفانه همه جای دنیا این شیوه مخفف سازی رواج پیدا کرده و به طور مثال هندی ها نیز انگلیسی را به همین شکل تایپ میکنند - مسلما در مکاتبات غیر رسمی شون . قضیه جایی جالب میشه که در ترکیه این قضیه جنبه رسمی پیدا میکنه و در 1928 میلادی خط الرسم ترکیه به دستور آتاترک ، از عثمانی(عربی) به لاتین تغییر پیدا میکنه . البته از این نکته نباید صرف نظر کرد که این تغییر ، جمعیتِ با سواد ترکیه را در مدت زمانی کوتاه به شدت افزایش داد طوری که بیشترِ افراد نسل بعد ، با سواد به شمار می‌آمدند .
تمدن ای ما که همگی به شدت به آن افتخار میکنیم سال هاست که از بین رفته . اما زبان و ادبیات ما همچنان حفظ شده و در دسترس هست.
نمیخوام بگم که "هموطن بیا دست همدیگر رو بگیریم و به احیای زبان شیرین پارسی بپردازیم" .
همین الان ش هم کلی مشکل داریم . همین متنی که من الان نوشتم قطعا کلی ایراد نگارشی داره.
فارسی ای که در مدارس آموزش داده میشه کلی ایراد داره . به طور مثال چرا برای یک نوشتن یک آوا ی واحد
، باید 3 حرف مختلف ( ث ، س ، ص ) وجود داشته باشه ؟ یا باید تلفظ های مختلف نیز آموزش داده شود یا فقط یکی از حروف حفظ شود و بقیه حذف .
یا اینکه ما حتی در صحبت معمولی از لغات عربی بیشمار ای استفاده میکنیم ناگزیره .
اما می‌تونیم شرایط رو بدتر نکنیم . می‌تونیم از نابود شدنش جلوگیری کنیم . صرفا با شروع کردن از خودمون و تذکر دادن به بقیه با #نه_به_فینگیلیش !
ممنون ام که وقت گذاشتید و متن ام رو خوندید . خیلی ممنون میشیم اگه ایرادات ام رو بهم بگید .
منابع :
