دوستانی دارم که وقتی استارتاپی شکل میگیرد و به موفقیت میرسد، میگویند: «این ایده خیلی وقت پیش به ذهن من رسیده بود. تازه آن را آماده هم کرده بودم!» وقتی از آنها میپرسم چرا شروع به عملیاتیکردن ایده نکردی، پاسخهایی از این قبیل میشنوم: «کارهای واجبتری داشتم» یا «در زندگی روزمره غرق شدهام و زمانی برای اجراکردن ایدههایم ندارم» یا «کار سختی است» و دلیلهایی ازایندست.
بهنظرم مهمترین دلیلهایی که باعث میشوند چنین ایدههایی هیچوقت عملیاتی نشوند، «کمالطلبی» و «ترس از شکست» است. صاحب ایده فکر میکند که باید ایده به بهترین نحو عملیاتی شود و چون این کار، سختیهای فراوان دارد و از طرفی، میترسد که نتواند به آن خوبی که در ذهنش تصور کرده، آن را اجرا کند، از خیر انجامش میگذرد.
ما معمولاً چنین هستیم: میخواهیم در کاری که شروع میکنیم، در همان ابتدا بهترین نتیجه را دشت کنیم. ما تحمل شکست را نداریم. فکر میکنیم باید شرایط و توانمندیها و ابر و ماه و خورشید و فلک باید دست به دست هم دهند تا ما در اولین اقداممان برای اجرایی کردن ایده، به موفقیت برسیم و چون قطعاً این اتفاق نخواهد افتاد، به سراغ انجام آن کار نمیرویم. دوست داریم پیش خود بگوییم: «من صاحب ایدههای خیلی عالیای هستم.» تا اینکه بگوییم: «من نتوانستم ایدهام را آنطور که باید، اجرا کنم.» از این میترسیم که در خوب اجراییکردن ایدههایمان، شکست بخوریم؛ پس، بیخیالشان میشویم و اجازه میدهیم در دفترهای یادداشتمان خاک بخورند.
هیوگو لیندگرن، ویراستار روزنامۀ نیویورک تایمز، در مقاله ای با عنوان: «هرچه سریعتر اشتباه کن!» که دقیقاً به این مفهوم میپردازد. او از بهترین شرکتها مثال میزند: پیکسار، کمپانی بزرگی که رهبر بازار انیمیشن جهان است و بهسختی میتوان ایرادی از تولیداتش گرفت. جان لستر بنیانگذار پیکسار میگوید: «نظریۀ درونسازمانی ما این است: هرچه سریعتر اشتباه کن!» اشتباهها جزء ضروری فرایندهای خلاقانه هستند؛ پس، مستقیم به سراغشان بروید و انجامشان دهید. حتی ایدههای بزرگ هم در مسیر بهثمررسیدن در هم میشکنند و بعد باید با زحمت زیاد دوباره ساخته شوند. «همۀ فیلمهای بزرگ پیکسار زمانی در طول فرایند تولید خود بدترین فیلم تاریخ سینما بودهاند. مردم این را باور نمیکنند؛ ولی واقعیت همین است. البته ما فیلمها را در همان جا به حال خود رها نمیکنیم [و برای عالیشدنشان میجنگیم].»
اینکه انسان مستقیم به سراغ کارها برود و از شکستخوردن استقبال کند، ناشی از طرز فکر «رشد» (Growth Mindset) است. در آینده دربارۀ نظریۀ طرز فکر که کارول دوئک روانشناس معاصر و استاد دانشگاه استنفورد ارائه کرده است، بیشتر خواهم نوشت، انشاءالله.