ترنج : اینستاگرام | تلگرام | یوتیوب
مصرف چای و دمنوش های گیاهی در سراسر دنیا رواج داشته و مخصوصا در ایران به یکی از عادات روزمره تبدیل شده است. جدا از خواص گوناگونی که برای انواع دمنوش و چای ذکر می شود، در این مقاله قصد داریم دمنوش های موثر بر هضم و جذب غذا و اثر آنها بر عملکرد سیستم گوارشی را از نظر علمی بررسی نماییم.
برای دیدن پست های بیشتر، اینستاگرام ترنج رو دنبال کنید
نعنا همواره بدلیل عطر فوق العاده و خواص آرام بخش برای معده مورد توجه بوده است. ماده موثره نعنا منتول می باشد که در مطالعات مختلف اثر آن برای بهبود مشکلات گوارشی به اثبات رسیده است. روغن و عرق نعنا نیز از خواص مشابهی برخوردارند هرچند لازم است از خالص و سالم بودن آن اطمینان حاصل کرد. دمنوش و روغن نعنا می توانند التهاب روده، نفخ، دل پیچه و درد معده را بهبود بخشند. برای تهیه دمنوش نعنا باید 7 تا 10 برگ نعنای تازه را به مدت 10 دقیقه در یک لیوان (250 سی سی) آب گرم (حدود 80 درجه سانتی گراد) قرار داده و پس از جداسازی برگ ها، میل نمایید.
زنجبیل با داشتن مواد موثره جینجرول و شوگل باعث افزایش حرکات معده و افزایش سرعت تخلیه غذا می گردد. در نتیجه این عمل زنجبیل می تواند حالت تهوع، نفخ، درد شکم و دل پیچه را کاهش دهد. زنجبیل یکی از موثر ترین مواد برای کاهش حالت تهوع در دوران بارداری، تهوع ناشی از شیمی درمانی و یا دریازدگی (یا حالت تهوع ناشی از حرکت) می باشد. برای تهیه دمنوش زنجبیل حدود 30 گرم ریشه زنجبیل برش زده (زنجبیل تازه) را در نیم لیتر آب به مدت 10 الی 20 دقیقه به آرامی بجوشانید و پس از جدا سازی زنجبیل آن را میل نمایید.
برای چای سبز خواص زیادی عنوان شده که یکی از آنها بهبود عملکرد هضم معده ای می باشد. در سال 2005 و در یک مطالعه گسترده مشخص شد پلی فنول های چای سبز از جمله کاتچین می توانند با افزایش عملکرد آنزیم معده (پپسین) روند هضم و جذب پروتئین ها را بهبود بخشند. با توجه به اینکه چای سیاه مقادیر کمتری پلی فنول نسبت به چای سبز دارد، ممکن است اثر مشابهی نداشته باشد و در این زمینه چای سبز مناسب تر است. برای تهیه دمنوش چای سبز نباید از آب جوش استفاده شود. یک قاشق چای خوری از برگ چای سبز را در یک لیوان آب گرم (حدود 80 درجه سانتی گراد) بریزید و پس از 3 الی 5 دقیقه برگ چای را از آب جدا نمایید. حتی در صورتی که تمایل به مصرف دمنوش بلافاصله پس از 3 تا 5 دقیقه را ندارید باید برگ چای را از آن جدا کرده و سپس دمنوش را نگهداری نمایید.
رازیانه با دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی می تواند از زخم معده بطور موثری پیشگیری نماید. همچنین مطالعات نشان می دهند رازیانه می تواند حرکات دستگاه گوارشی را افزایش دهد که در نتیجه این اتفاق نقش مهمی در بهبود یبوست و علائم آن خواهد داشت. برای تهیه دمنوش رازیانه 1 قاشق چایخوری (4 گرم) تخم رازیانه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از 5 تا 10 دقیقه دانه های رازیانه را جدا کرده و میل نمایید.
گیاه سنا یکی از موثرترین گیاهان برای بهبود عملکرد گوارشی به شمار می رود. ماده موثره این گیاه با نام سنوساید، پس از ورود به روده بزرگ شکسته شده و باعث بهبود انقباضات و حرکات روده بزرگ می گردد. سنا یکی از موثرترین مواد در رفع یبوست اطفال، بزرگسالان و سالمندان می باشد. اما مواظب باشید! بر این اساس چنانچه مشکل یبوست نداشته باشید مصرف دمنوش سنا می تواند باعث ایجاد اسهال شود. برای تهیه دمنوش سنا 1 قاشق چایخوری (4 گرم) برگ خشک این گیاه را در یک لیوان آب داغ ریخته، پس از 5 تا 10 دقیقه برگ ها را جدا کرده و میل نمایید.
علیرغم اینکه مصرف دمنوش های و چای ها عمدتا ایمن و بی ضرر هستند، اگر تمایل دارید یکی از دمنوش های گیاهی را بصورت روزانه و روتین مورد استفاده قرار دهید محتاط باشید و با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت نمایید. در مورد کودکان، زنان باردار و شیرده هرگز بصورت خودسرانه و در مقادیر زیاد از دمنوش ها و فراورده های گیاهی استفاده نکنید. همچنین اگر تحت نظر پزشک و یا در حال مصرف داروهای خاص هستید بدون مشورت با پزشک اقدام به استفاده از فراورده های گیاهی ننمایید.
محمدجعفر دهزاد - کارشناس ارشد تغذیه بالینی
متخصص تغذیه گروه رژیم درمانی ترنج
