نوشتن انگیزه نامه موفق

«باور نمی‌کنید که همین دو برگه یا شاید حتی یک برگه تاثیر جدی در روند پذیرش دارند. هیئت داوری دور می‌نشینند و یکی یکی نامه‌ها را می‌خوانند، با صدای بلند. و سپس تصمیم می‌گیرند. اساتید سالانه ده‌ها شاید چند صد توصیه نامه دریافت کنند برای همین با خواندن چند خط تا ته خط را می‌روند! گرگ باران خورده‌اند!»

اهل فن می‌دانند انگیزه نامه (Motivation Letter) یا بیانیه اهداف (Statement of Purpose) یکی از منابع مهم پذیرش گرفتن دانشگاه‌های پیشرفته است. هر دوی این‌ها تقریبا یک چیز را می‌سنجند: این که داوطلب تا چه حد ذهن منظم و منسجمی برای رسیدن به هدف خود دارد.

واقعا این انشای دو صفحه‌ای اینقدر مهم است؟

شاید این سوال را در ذهن داشته باشیم که چرا انگیزه‌نامه تا این حد مهم است؟ مگر قرار است در این یکی دو صفحه چه چیزی نوشته شود؟ و از نظر منطقی ریزنمرات یا معدل بیانگر سال‌ها تلاش دانشجوست و منطقا باید اهمیت بسیار بیشتری داشته باشد.

کسانی که کمتر می‌نویسند قدرت کلمات را دست کم می‌گیرند. اصولا آموزش کشور تمرکز و اعتبار را به ریاضیات و علوم تجربی می‌دهد و آنچنان که باید و شاید نگاه بلندی به ادبیات و انشا ندارد. پس اگر می‌خواهید اهمیت انگیزه نامه را درک کنید داستان را از دریچه آموزش عالی کشوری پیشرفته ببینید. در این نظام‌های آموزشی خودابرازگری، دفاع از حقوق خود و ارتباط با همدیگر مهارت‌های کلیدی حساب می‌شوند. گاها افراد ایده و طرح‌های خود را از طریق مناظره و سخنرانی مطرح می‌کنند و قدرت کلمات را بیش از همه درک می‌کنند.

مضاف بر این، آموزش کشور اشکال دیگری هم دارد. جایگاهی برای ایده‌پردازی و بلندپروازی قائل نیست. شاید در معنای عام معلم هم آنچنان به خودباوری نرسیده باشد که بخواهند بذر چنین دیدگاهی را در دانشجو برویاند. در نظام آموزش پیشرفته ایده و تصور را در نطفه خفه نمی‌کنند و در عوض افراد را تشویق به بیان خواسته‌هایشان می‌کنند. من در دوره کارشناسی ارشد به استادم گفتم «می‌خواهم در بانک جهانی کارآموزی بروم.» با این که می‌دانستم شرایط حضورم مهیا نیست با این حال حرفم را زدم. جواب داد: «حسن من تا فلان مرحله می‌توانم کمک کنم؛ بقیه‌اش با خودت است.» این پاسخ در ذهنم ماند!

انگیزه‌نامه در مورد چه چیزی حرف می‌زند؟

یک انگیزه‌نامه خوب عموما به چهار پنج سوال کلیدی پاسخ می‌دهد:

• من که هستم و چه توانمندی‌هایی دارم؟ هرگونه دوره‌ای که بنظر مفید می‌رسد.
• چه مسیری را برای رسیدن به این نقطه طی کرده‌ام؟ چه پیشینه‌ای تحصیلی حرفه‌ای دارم؟
• چه مسیری را در آینده طی می‌کنم؟ چه چیز در این مسیر به من انرژی می‌دهد؟ چه می خواهید انجام دهید (مطالعه یا تحقیق؟) چقدر و چه نوع تجربه ای در زمینه خود دارید؟
• اهداف شغلی تان چیست؟ چگونه این برنامه به شما در دستیابی به اهداف شغلی شما کمک خواهد کرد؟
• طرح‌های آینده‌ام چیست؟ چرا این موسسه یا دانشگاه محل درستی برای محقق شدن خواسته‌هایم است؟چرا این برنامه؟ چرا این دانشگاه؟ چرا انتخاب کردید در این کشور خاص تحصیل کنید؟ چه چیزی را درباره آن دوست داری؟
• چه ارزش هایی را به مؤسسه و همسالان خود می آورید؟ (مهم)

روزها فکر من این است و همه شب سخنم .. از کجا آمده ام آمدنم بهر چه بود ...

فرمت و ساختار تنظیم انگیزه‌نامه

هر موسسه ضوابط خودش را دارد. از منشی گروه در این مورد بپرسید. علاوه بر این، اگر بشود چند نمونه از انگیزه‌نامه قبلی را ببینید، نسبت به ماجرا دید پیدا می‌کنید. عموما نوشته‌ها در حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کلمه هستند.

مدت نوشتن انگیزه‌نامه

یک حساب سرانگشتی می‌گوید یک سوم زمان خود را برای انگیزه‌نامه بگذارید. مثلا اگر ۶ ماه مدت آمادگی و پذیرش طول می‌کشد، حداقل دو ماه برای تهیه انگیزه‌نامه وقت بگذارید. روزهای اول با بارش فکری (brainstorming) آغاز می‌شود و بتدریج در هماهنگی با رزومه، ریزنمرات و ارتباطات حرفه‌ای پخته‌تر می‌شود. از لحظات آهان، خودشه! غافل نشوید! ایده‌های بکر در دل کارتان بکارید (Imagine, inspire)! نهایتا با نظر و صلاحدید چند دوست، استاد یا پیشکسوت حک و اصلاح (polish) (proofread) می‌شود.

مسیر نگارش انگیزه‌نامه

بروز خود: نوشتن انگیزه‌نامه عمیقا فعالیتی درون‌نگر (introspective) است. با جمع‌آوری تمام رویدادهای مهم زندگی که بر افکار، شخصیت و مسیر زندگی‌تان تأثیر گذاشته آغاز کنید. من اسمش را می‌گذارم یوگای نوشتاری! از انگیزه‌ها، آرزوها، منافع، چشم‌انداز، ارزش‌ها، شعارها، اهداف شغلی، سرگرمی‌ها، نقاط قوت، ضعف‌ها و حتی شکست‌ها صحبت کنید.

فوت وفن‌های نوشتن انگیزه‌نامه

انگیزه‌نامه یک جور تولید محتواست. پس ریزه‌کاری‌های محتوای خوب که قبلا گفته‌ام اینجا هم صادق است. هرچقدر درگیرکننده‌تر (engaging)، بهتر. با این حال ساختار از همه چیز مهم‌تر است. انگیزه‌نامه‌تان باید پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای برای سوالات بالا داشته باشد در غیر این صورت زود کنار گذاشته می‌شود.

یکی از نقاط ضعف ما عدم استفاده یا استفاده نادرست از کلمات ربط است. اگر بخش‌های مختلف را به خوبی بهم پیوند بزنید، چه از نظر دستورزبانی و چه از نظر محتوای و رعایت خط داستانی، مخاطب انگلیسی زبان زود به میزان تسلط‌تان پی می‌برد. به متن‌تان روندی داستانی بدهید. این یکی از روش‌های موفق جذب مخاطب است.

حرف‌های رزومه را اینجا تکرار نکنید، انگیزه‌نامه مکمل رزومه است. از انگیزه‌ها و تاملات‌تان بگویید. بگذارید مخاطب با هدف و نیت اصلی‌تان آشنا شود. این‌ها موضوعات مهمی هستند که هیچ وقت در سوابق نوشته نمی‌شوند.

لازم به گفتن نیست هیچ متنی را کپی نکنید که اظهر من الشمس است! به جای آن تا می‌توانید متن ببنید و از نظر محتوا و ساختار ایده و الهام بگیرید. به اشتیاق، انگیزه‌ها، شایستگی‌ها و توانایی‌های دیگران توجه کنید. آن‌ها را به زبان خودتان بازگو کنید. به نوشته‌تان ویژگی قانع‌کنندگی (compelling) ببخشید.

پیشنهاد می‌کنم از همان ابتدا به انگلیسی بنویسید. ساختار ذهنی‌تان را همان طور تنظیم کنید؛ نتیجه به مراتب بهتر و قوی‌تر است.

سه نمونه انگیزه‌نامه خوب

برایم ایمیل بزنید تا برایتان بفرستم. hassan.sheikh85@gmail.com

از این که این مطلب را خواندید متشکرم و خوشحال.