برداشت مستقیم (Direct debit) چیست؟ + مزایا و معایب آن

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که خواسته باشید به‌صورت دوره‌ای (روزانه، هفتگی، ماهانه و...) مبلغی را به خیریه، برای قسط وام بانکی، قبض‌‌ها، اشتراک ماهانۀ محصول/ سرویس یا... پرداخت کنید، اما هر دفعه مجبور به یادداشت‌کردن این پرداخت در گوشۀ ذهنتان، روی کاغذ یا نرم‌افزاری شده‌اید تا یادتان نرود آن مبلغ ازطرف شما به حساب مدنظر واریز شود.

از طرف دیگر می‌توان گفت یکی از سخت‌ترین قسمت‌های داشتنِ کسب‌و‌کار در حال پیشرفت، ساختن محصول یا سرویسی است که مشتری آن بخواهد مرتب (ساعتی، روزانه، هفتگی و...) از آن استفاده کند و پرداخت داشته باشد. به نظر من ایدئال‌ترین حالت برای مشتری این است که برای پرداخت هزینۀ استفاده از محصول یا سرویس، به یادآوری نیاز نداشته باشد.

به دلیل وجود این خلأ هم برای افراد و هم برای کسب‌و‌کارها، در این مطلب قرار است به معرفی سرویسی برای برطرف‌کردن این مشکل بپردازم. در نوشتۀ پیش رو، اینکه برداشت مستقیم چیست، چطور کار می‌کند و مزایا و معایب استفاده‌ از آن را می‌خوانید.

برداشت مستقیم چیست؟

برداشت مستقیم (Direct debit) سرویسی برای صاحبان حساب بانکی است که به آن‌ها کمک می‌کند بتوانند مشخص کنند چه مبلغی و در چه زمانی (هفتگی، ماهانه و...) به‌صورت دوره‌ای از حساب بانکی‌شان کسر و به حساب مدنظر واریز شود.

مثلاً پرداخت پول اینترنت که در ابتدای هر ماه انجام می‌دهیم یا پرداخت اجاره‌خانه که زمان مشخصی دارد، در این مدل قرار می‌گیرد.

پرداخت دوره‌ای چیست؟

پرداخت‌ دوره‌ای یا پرداخت مجدد (Automatic payment یا Recurring payment) سرویسی برای صاحبان حساب بانکی است که به آن‌ها کمک می‌کند بتوانند مشخص کنند چه مبلغی و در چه زمانی (هفتگی، ماهانه و...) به‌صورت دوره‌ای از حساب بانکی‌شان کسر و به حساب مدنظر واریز شود.

مثلاً پرداخت پول هاستینگ سایت، هر زمان که رو به اتمام بود، نه در زمانی مشخص. یا پرداخت قبض‌ها که زمان مشخصی دارد، اما مبلغ آن‌ها هر بار متغیر است. همچنین می‌توانید برای آشنایی بیشتر با مزایای پرداخت آنلاین قبوض این نوشته را بخوانید.

برداشت مستقیم با پرداخت دوره‌ای چه تفاوتی دارد؟

ثبت‌نام در این دو نوع سرویس به‌طور‌کلی تفاوت خیلی خاصی ندارد. تفاوت اصلی در این دو نوع سرویس این است که در برداشت مستقیم مبلغ قابل برداشت متغیر است، ولی در پرداخت دوره‌ای مبلغ قابل برداشت از قبل مشخص شده است. مثلاً مبلغ پول قبض آب متغیر و مبلغ اجاره‌خانه ثابت است.

همچنین در برداشت مستقیم، قبل از اینکه از حساب بانکی فرد مبلغی کسر بشود، چند روز جلوتر با او ارتباط می‌گیرند و اطلاع می‌دهند که در چه زمانی، چه میزان پول و برای چه موضوعی قرار است برداشته شود. البته این گزینه می‌تواند به انتخاب خود صاحب حساب بانکی فعال شود.

سرویس‌های دوره‌ای چطور کار می‌کنند؟

برداشت مستقیم و پرداخت دوره‌ای، توافقی بین فرد صاحب حساب بانکی (مشتری) و کسب‌و‌کار‌ است که به کسب‌و‌کار اجازۀ برداشت دوره‌ای و اتوماتیک‌وار پول را از صاحب حساب می‌دهد. برای راه‌اندازی این سرویس‌ها باید مشتری و کسب‌و‌کار از طریق نوعی قرارداد آفلاین یا آنلاین توافق کنند که پایۀ این نوع پرداخت‌ها هستند تا بعد از عقد قرارداد، به‌صورت دوره‌ای مبلغ مورد نظر از حساب مشتری به حساب کسب‌و‌کار واریز شود. شرکت ارائه‌دهندۀ خدمات پرداخت الکترونیک تمامی مسئولیت پرداخت‌های الکترونیک، ازجمله انجام پرداخت، امنیت پرداخت و انتقال مبالغ به حساب‌های مدنظر صاحب حساب را به عهده می‌گیرد.

این نوع پرداخت‌ها معمولاً برای زمان نامحدودی ادامه دارند، اما می‌توان برنامه‌ریزی کرد که این مدل پرداخت برای مدت محدودی فعال باشد. بعد از تنظیم قرارداد برداشت مستقیم و پرداخت دوره‌ای بین صاحب حساب و کسب‌و‌کار، این سرویس گاهی تا ماه‌ها و سال‌ها فعال باقی می‌ماند.

تراکنش‌های برداشت مستقیم و پرداخت دوره‌ای مانند تراکنش معمولی پردازش می‌شوند، با این تفاوت که مشتری اجازۀ آن را از قبل صادر کرده است. از این سرویس‌ها برای پرداخت کمک به خیریه، قسط‌های وام بانکی، پرداخت قبض‌ها (آب و برق و گاز و...)، اشتراک مجله، سرویس اینترنت و... استفاده می‌شود.

مزایای برداشت مستقیم

در ادامه قصد دارم به چند نمونه از مهم‌ترین مزایا و معایب برداشت مستقیم برای صاحب حساب‌ و ‌کسب‌و‌کار بپردازم.

مزایای برداشت مستقیم برای صاحب حساب:

• فراموش‌نکردن زمان پرداخت: از دیرکرد در پرداخت جلوگیری می‌کند.
• نظم در پرداخت: از بی‌نظمی در پرداخت‌ها جلوگیری می‌کند.
• صرفه‌جویی در زمان: از تلف‌شدن زمان برای پرداخت حضوری/آنلاین جلوگیری می‌کند.
• امنیت پرداخت: از افشای اطلاعات حساب بانکی‌تان در برابر هر بار پرداخت جلوگیری می‌کند.
• و... .

مزایای برداشت مستقیم برای کسب‌و‌کار:

• نداشتن دیرکرد در دریافت: کسب‌و‌کارها پول خود را سر وقت از مشتری دریافت می‌کنند.
• وفادارسازی مشتری: راحتی پرداخت برای مشتری، او را به مشتری همیشگی کسب‌و‌کار شما تبدیل می‌کند.
• صرفه‌جویی در هزینه‌های پست و ارسال: نیازی به ارسال و پست‌ قبض‌ها نیست.
• پیش‌بینی جریان مالی: می‌توانند روی پول‌هایی که قرار است ‌به‌صورت دوره‌ای به حساب کسب‌و‌کار واریز شود حساب باز کنند.
• و...

معایب برداشت مستقیم

اگر این مدل پرداخت برای بازه زمانی طولانی فعال باقی بماند، فرد صاحب کارت به‌راحتی می‌تواند آن را فراموش کند.

معایب برداشت مستقیم برای صاحب حساب:

• فراموشی: ممکن است در بلندمدت فراموش کنید که به‌صورت دوره‌ای مبلغی از حساب شما کسر می‌شود.
• دسترسی به اطلاعات شخصی: اطلاعات شخصی شما مانند رمز کارت و مبلغ موجودی نزد شرکت ارائه‌دهندۀ خدمات پرداخت الکترونیک باقی می‌ماند.
• درخواست لغو طولانی‌مدت: شاید راه‌اندازی این سرویس راحت باشد، اما معمولاً درخواست لغو آن، کار بسیار زمان‌بر و سختی است.
• جریمه: اگر در چند دوره پول کافی در حساب بانکی‌تان نباشد، مبلغی به‌عنوان جریمه به شما تحمیل می‌شود.

معایب برداشت مستقیم برای کسب‌و‌کارها:

• برای کسب‌و‌کارها عیب خاصی ندارد و اگر هم دارد، چیزی به ذهن من نرسید. :‌)

کسب‌و‌کارهایی که می‌توانند از برداشت مستقیم استفاده کنند

مدل درآمدی برداشت مستقیم، نوعی جریان درآمد قابل پیش‌بینی درست می‌کند که می‌تواند ارزش عمر مشتری را افزایش دهد، در طول زمان او را وفادار سازد و هزینۀ حفظ مشتری را کاهش دهد. در ادامه به رایج‌ترین کسب‌و‌کارهایی که می‌توانند از این مدل پرداخت استفاده کنند نگاهی می‌اندازم.

• سرویس اشتراکی
  کسب‌و‌کارهای سرویس‌محور مانند نماوا، بیپ تونز و... که سرویس‌هایی مانند روزنامه، مجله، ویدئو به درخواست و... را ارائه می‌کنند، می‌توانند از سرویس برداشت مستقیم یا پرداخت دوره‌ای استفاده کنند.
• سرویس عضویت
  کسب‌و‌کارهای عضویت‌محور مانند فضای کار اشتراکی زاویه، باشگاه انقلاب و... که سرویس‌هایی مانند باشگاه ورزشی، فضای کار اشتراکی و... را ارائه می‌کنند، می‌توانند از سرویس برداشت مستقیم یا پرداخت دوره‌ای استفاده کنند.
• کمک خیریه
  مؤسسات خیریه‌ مثل مؤسسه خیریه محک، کمیته امداد امام خمینی و... که خدماتی مانند جمع‌آوری صدقه، نذری و... را ارائه می‌کنند، می‌توانند از سرویس برداشت مستقیم یا پرداخت دوره‌ای استفاده کنند.
• حمایت مالی
  کسب‌و‌کارهایی مانند حامی باش، مهربانه و... که خدماتی مانند جذب حمایت مالی، تأمین مالی جمعی و... را ارائه می‌کنند، می‌توانند از سرویس برداشت مستقیم یا پرداخت دوره‌ای استفاده کنند.
• خدمات شهری و دولتی
  خدمات شهری و دولتی مانند شهرداری تهران، شرکت ملی گاز و... که خدماتی مانند دریافت مالیات، دریافت قبض‌ها و... را ارائه می‌کنند، می‌توانند از سرویس برداشت مستقیم یا پرداخت دوره‌ای استفاده کنند.