به تماشای من تویی. شهرساز، تحیلگر داده، عاشق سفال و گیاهان
زمینه‌های سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای کوچک در بازار ایران
اقتصاد ایران در فاز تکینگی قرار دارد (+). تکینگی حالتی است که نه به گذشته بر‌می‌گردد نه آینده مشخصی دارد. تکینگی مانند سیاه‌چاله سرمایه‌ها را از ریز و درشت می‌بلعد. از طرف دیگر ایران یکی از بهترین مکان‌های سرمایه‌گذاری است اگر از تصمیمات هوشمندانه و دقیق پیروی شود. در این مرحله بهترین تصمیمات اقتصادی برای توسعه کسب و کار از اصول زیر پیروی می‌کنند:
۱- تصمیمات کلان به تصمیمات خرد شکسته شوند. مهم‌ترین هدف مدیریت کردن ریسک است.
۲- تعادل مقدم بر ارتقاست. در شرایطی که زمینه بازار نامشخص است، قدم‌های استوار و کوچک ماندگارترند.
۳- اولویت با کسب و کارهای کله‌پاچه‌ای (فوق زودبازده) است. شب بار گذاشت و صبح فروخت.
۴- به جای سرمایه‌های کلان، پول‌های خرد در اولویت هستند. خرج کردن پول‌های خرد ریسک کمتری دارد؛ پس مشتری محصول کوچک و کم‌هزینه را ترجیح می‌دهد.
با رعایت چهار اصل فوق، ایده‌های متنوع و زیادی برای کسب و کار وجود دارند. به طور طبیعی خرید سکه، ارز و مستغلات سودآور و تضمینی هستند (+). سرمایه‌گذاری کم، کم سرمایه، زودبازده، خانگی، تولید اختصاصی کلیدواژه‌های ایده‌ها هستند (+ ، ++). ایده‌های سودآور و مطمئن (حداقل) در پنج زمینه کسب و کار قرار می‌گیرند:
۳- آب (تخمین، توزیع، صرفه‌جویی)
۲- سلامت (پیشگیری، درمان، خودمراقبتی، توانبخشی)
۱- بازار غذا و مواد مصرفی (شامل انواع فعالیت‌های تهیه غذا، فروش و توزیع)
۴- انرژی (تولید، پژوهش و سرمایه‌گذاری بر انرژی‌های جدید، توزیع، تحلیل، صرفه‌جویی)
۵- صنایع فرهنگی (آفرینش، تولید و توزیع اقلام و خدماتی که به ذات فرهنگی هستند و شامل حق مولف هستند.)
در صورتی که ایده‌ای خوب اجرا شود، زمینه‌های فوق سودآور هستند و آینده خوبی خواهند داشت. از برهم‌کنش زمینه‌های فوق با فن‌آوری، ایده‌های خوبی متولد می‌شوند. به عنوان مثال، نرم‌افزار تولید و توزیع غذای خانگی یا ارسال بسته‌های غذایی. همچنین با هم‌پوشانی زمینه‌ها، سودآوری و امنیت ایده تقویت می‌شود. مثلا غذای خانگی سالم، مواد غذایی ارگانیک.
مهم‌ترین معیار ایده خوب، ارزشی است که می‌آفریند. در بوم کسب و کار (BCM) سه موضوع کلیدی هستند: ارزش پیشنهادی، جریان‌های درآمدی و مشتریان. در هر کدام از موضوعات فوق باید جامعه هدف و نیازهایشان به درستی مشخص شود. روحانیان، مهندسان، پزشکان، معلولین، سالمندان، دانشجویان، کودکان، زنان خانه‌دار، زنان شاغل و فرهنگیان هرکدام ويژگی‌های منحصربفرد خود را دارند که باید شناسایی شود.
در طراحی ایده، روندهای کلان (mega trends) و مطالعات آینده (future studies) را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، کسب و کارهای روش‌های هوشمند مدیریت آب خانگی یا منازل هوشمند در بازار آینده ایران سهم خواهند داشت.
در تکمیل بوم کسب و کار، سرعت و سبک بودن فعالیت‌ها را در نظر بگیرید. در حالی که واحدهای تولیدی به حداکثر بهره‌بداری خود نمی‌رسند، و ناپایداری بازار تهدید جدی کسب و کارهاست، «تولید بدون کارخانه» الگوی برای فعالیت‌های سبک و زودبازه است. (+) در مورد راهبردهای تولید بدون کارخانه بیشتر بخوانید.
راه‌اندازی کسب و کارهای خدماتی و مشاوره‌ای ریسک کمتر و سودآوری بیشتری دارند. در این کسب و کارها، خلق برند با معماری و اجرای درست و ساخت شبکه اجتماعی (دولتی، خصوصی و مردمی) حیاتی هستند.
فراموش نکنید ایده مضربی از اجراست. پس جزئیات کلیدی و اجرای را از دست ندهید.
پی‌نوشت ۱: «نظریه تکینگی اقتصاد ایران» را دکتر محسن رنانی برای توصیف شرایط اقتصادی ایران بکار برده است. تکینگی ترجمه واژه (singularity) است. تکینگی اصطلاحی است که در نجوم برای توضیح وضعیت سیاه‌چاله‌ها استفاده می‌شود. وقتی ستاره‌ای عظیم که میلیون‌ها برابر خورشید ماست انرژی همجوشی درونی‌اش به پایان می‌رسد، در خودش فرو می‌ریزد و بینهایت فشرده می‌شود. آن گاه میدان گرانشی عظیمی اطراف آن بوجود می‌آید که همه اجرام اطرافش را می‌بلعد و به همین راحتی حتی نور هم نمی‌تواند از آن خارج شود که به آن سیاه‌چاله می‌گویند. به عنوان نمونه، شهرتهران با ورود به مرحله تکینگی همه چیز را در خود می‌بلعد بدون آن که اطلاعاتی را بازتاب دهد. دیگر نمی‌توان تغییرات اساسی را در ساختار و روند آن ایجاد کرد. تهران هم جمعیت، هم سرمایه، هم نخبگان کشور را در خود می‌بلعد.
دو شاخص برای سیستم‌های تکینه وجود دارد: برگشت‌ناپذیری سیستم‌های اقتصادی و نامعین بودن آینده اقتصادی. بررسی میزان بدهی‌های دولت، بدهی‌های بخش خصوصی، نظام وام‌های بانکی، حجم نقدینگی شواهدی در تائید این دوشاخص هستند.
در مورد تکینگی بیشتر بخوانید.
پی‌نوشت ۲: این مطلب را به عنوان کسی که خواهان راه‌اندازی کسب و کار در ایران است نوشتم. مثال‌های زیادی در هر قسمت از نوشته قابل ارائه است که برای مختصر مفید نگه داشتن نوشته از آن‌ها گذشتم. لطفا اگر نظری دارید در میان بگذارید. قطعا نظرات تان در رشد جمعی و یافتن نگاه بهتر کمک می‌کند.
پی‌نوشت ۳: در مورد برندسازی و برند شخصی بیشتر می‌نویسم.
در مورد کسب و کار در ایران بیشتر بخوانید:
- What to Know About Doing Business in Iran by Matthew Spivack
مطلبی دیگر از این انتشارات
اگر با بیماریهای جسمی مثل بیماریهای روحی-روانی برخورد میشد
مطلبی دیگر از این انتشارات
پلهای پشت سرت خراب کن تا جلو بری
مطلبی دیگر از این انتشارات
زیر و بم زندگی با مامانبزرگ بابابزرگ