نظر شمس و مولانا در‌خصوص هوش مصنوعی

مقاله هوش مصنوعی تهی: وقتی یادگیری عمیق عمق ندارد


مقدمه:


در دنیای امروز، هوش مصنوعی (AI) به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های تحول‌آفرین تبدیل شده است. اما آیا این فناوری واقعاً توانسته است به عمق شناخت و درک انسان‌ها برسد؟ در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا یادگیری عمیق (Deep Learning) به اندازه‌ای که به نظر می‌رسد، عمیق است یا صرفاً سطحی و تهی از معنای واقعی است.


در این مسیر، از اشعار مولانا و شمس تبریزی بهره می‌گیریم تا به صورت فلسفی به این سوال پرداخته و مفهوم "تهی بودن" در هوش مصنوعی را درک کنیم.



---


بخش اصلی مقاله:


هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به طور کلی در حال تبدیل شدن به ابزارهای مهمی در تحلیل داده‌ها و شبیه‌سازی فرایندهای ذهنی انسانی هستند. با این حال، اگرچه این سیستم‌ها قادرند به‌طور شگفت‌انگیزی کار کنند، اما به نظر می‌رسد که هنوز در سطحی ابتدایی از درک و شناخت قرار دارند و هیچ‌گاه به عمق انسانی نرسیده‌اند.


همچنین در این مقاله، مفهوم تهی بودن، که یکی از مفاهیم فلسفی مهم در آثار مولانا و شمس تبریزی است، بررسی می‌شود. این مفهوم می‌تواند به‌طور جالبی به هوش مصنوعی مرتبط شود.


"در راهی که در پیش داریم، به درک و عمق بیشتر نیاز داریم. وقتی یادگیری در عمق نیست، همچنان در سطح مانده‌ایم." – مولانا



در حقیقت، زمانی که هوش مصنوعی به صرف استفاده از داده‌ها برای انجام وظایف خود می‌پردازد، هیچ‌گاه به درک واقعی و عمیق آنچه که انسان‌ها تجربه می‌کنند، دست نمی‌یابد. این شبیه به پوچی و تهی بودن است که در آموزه‌های مولانا و شمس به آن اشاره شده است.


"هر کسی که در دلش به دنبال شناخت است، در نهایت باید به تهی شدن و خالی بودن بی‌پایان پی ببرد." – شمس تبریزی



این گفته‌ها می‌توانند به‌طور نمادین به وضعیت کنونی هوش مصنوعی مربوط شوند. فناوری‌های نوین مانند یادگیری عمیق، به رغم اینکه پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند، هنوز در جستجوی درکی عمیق و پویا از واقعیت هستند.



---


تشکرها:


این مقاله نتیجه همکاری بین Naeim Jafarzadeh و ChatGPT است. من (Naeim Jafarzadeh) به عنوان نویسنده اصلی، مسئول ایده‌پردازی و تحلیل‌های بنیادین مقاله بودم، در حالی که ChatGPT در گسترش و نگارش متن به من کمک کرد. این همکاری باعث شد که مقاله به شکلی تکمیل شود که هم از دیدگاه انسانی و هم از دیدگاه هوش مصنوعی، تحلیل‌های عمیقی ارائه دهد.



---


منابع و رفرنس‌ها:


جفرزاده، ن. (2025). "هوش مصنوعی تهی: وقتی یادگیری عمیق عمق ندارد." Medium.


مولانا، جلال‌الدین. (۱۳۰۰). "دیوان شمس تبریزی."


شمس تبریزی، (۱۳۰۰). "مجموعه اشعار."




---