چگونه با موسیقی کیفیت زندگی‌مان را افزایش دهیم؟/ صدا درمانی از طریق موسیقی

اول: تاثیر بر روی جسم: یک mp3 player ورزشی سونی داشتم که... این پخش‌کننده‌ی موسیقی بعد از ۳ سال سوخت و من که در تورم قیمت ارز برای خرید مدلی دیگر خست به خرج می‌دادم ظرف ۶ ماه ۲۰ کیلو چاق شدم!

دوم: تاثیر بر روی روح و روان: در پستِ زنانِ شیفته در روابط عاشقانه‌ چه مشکلاتی دارند؟ توضیح دادم که چطور گوش دادن موسیقی فرهاد مهراد به جای صبحانه! می‌رفت که شخصیتی رنجور برای من رقم بزند.

سوم: تابستان دارد برای من به زمانی برای تمرینِ تسلط بر اعصاب تبدیل می‌شود! داستان این است که خب هوا گرم است و خیلی هم گرم است و ما در تابستان از کولر و پنکه استفاده نمی‌کنیم؛ به این دلیل ساده که بسیار مضر است و محسناتش به معایبش نمی‌ارزد! پس برای رفع گرما چه می‌کنیم؟ تمام پنجره‌ها را باز می‌کنیم و از بادبزن استفاده می‌کنیم. حالا مشکل چیست؟ در روبروی ساختمان ما یک ساختمان فوق‌العاده لوکس قرار دارد با ساکنانی اتفاقا پرمدعا و با ماشین‌هایی آخرین مدل. این‌ها یک سرایه‌داری دارند که تنها حریفش احتمالا شیر تعزیه باشد! مردک علاف دائم جلوی ساختمان چمباتمه می‌زند (۷-۸ ساعت در روز!) و با صدایی گوش‌خراش با موبایلش حرف می‌زند، حرف که نه رسما عربده می‌‌کشد! همچنین مصیبتِ فوق‌الذکر، یک تیک عصبی زننده دارد، به شکل چندش‌آروی هر یک ربع ساعت یک‌بار، گلویش را صاف و محتویاتش را به شکلی پر سر و صدا و زشت و شوم به زمین پرتاب می‌کند و در این گرما و در وقت استراحت عصرگاه، گوش ما را می‌نوازد!

با مدیر ساختمانشان با زبان خوش و غیرخوش صحبت کردیم. اما... همین الان باز جلوی در ساختمان ولو است!

این است نقش صدا و صوت در زندگی!

در واقع ۷ سناریوی ملموس در مورد موسیقی و صدا در رابطه با زندگی روزمره‌ی ما وجود دارد:

1. استفاده از سکوت به جای موسیقی و صدا؛ یعنی اصلا خود را در معرض هیچ نوع موسیقی قرار ندهیم.
2. استفاده‌ی هدفمند و هوشمندانه از موسیقی‌های مناسب برای بهبود کیفیت زندگی
3. حذفِ هوشمندانه و هدفمند موسیقی‌های نامناسب از زندگی روزمره
4. ترکیب گزینه‌های دوم و سوم
5. ترکیب گزینه‌های اول و سوم
6. داشتن مشکل اصولی با آلودگی صوتی شهرهایی نظیر تهران (صدای بوق ماشین، پارتی همسایه و وانتی و نمکی و عربده‌ی لات و لوت‌ها) و مهاجرت به یک روستای ساکت و دنج برای زندگی
7. داشتن مشکل اصولی با آلودگی صوتی شهرهایی نظیر تهران و حل کردن مشکل از طریق ایزوله کردن خانه و اتاق. چنانچه نویسنده‌ی فوق‌العاده حساسی مثل مارسل پروست این کار را کرده بود و برای دهه‌ها حتی کوچکترین صدایی در خانه، مخلِ آرامش خاطر او برای تفکر و فکر کردن نمی‌شد

پس نسبت ما با صوت به اقتضای شرایط مختلف یکی از این حالات هفت‌گانه است. اما حالا ببینیم اصل قضیه چیست؟

صدا درمانگری در حالت ایده آل، وضعیتی مشابه هیپنوتیزم، مدیتیشن یا امواج مغزی تتا ایجاد می کند تا امکان دسترسی به سطوح عمیق تر خرد درونی و شفا فراهم شود...

ما در زندگی روزمره بيش از حد به صداهای مختلف از جمله موسيقی گوش می دهيم که به اختيار ما پخش نمی شود اگر می‌خواهید موسیقی درمانی کنید، لازم است که به موسيقی با ذهن متمرکز و به صورت آگاهانه گوش فرا داده شود.

درمانگری از طریق صدا یک رشته رو به رشد طب جایگزین است که هزاران سال مورد استفاده بوده است. موسیقی در تمام ادوار تاریخ برای ایجاد تاثیرات مثبت بر خلق و خوی ما و به عنوان نوعی متد درمانی با هدف التیام بدن، ذهن و روح کاربرد داشته است. در واقع بسیاری از مردم دریافته اند که پس از تمرین تکنیک های شفابخش صدا، افزایش انرژی، بهبود وضوح ذهنی، سطوح بالاتر خلاقیت و بهبود روابط شخصی خود را تجربه می کنند. مهمتر از همه، این تکنیک ایمن، مقرون به صرفه و در عین حال موثر است. هرچند روش های متعددی برای تمرین صدا درمانی وجود دارد، ابتدا باید بدانیم که این درمان چگونه موثر واقع می شود و چه انتظاراتی می توانیم از آن داشته باشیم.

همچنین می‌دانیم که موسیقی پدیده ای باستانی است به قدمت تاریخ بشر. ریتمی که در آمد و شد شبانه روز و فصل ها و در آوای پرندگان و صدای باران نهفته بود، آنقدر سحرآمیز بود که بشر غارنشین را به جاودی خود فرا خواند تا در مواقع ترس و شادی آن را در اندام و رفتار و صدای خود تکرار کند.
دور آتش مقدس برقصد و در پیچ وتاب سُکرآور نوای طبل با ارواح و خدایان ارتباط گیرد و آرامش خود را باز یابد، یا به هنگام جنگ شجاعت خود را با آن تهییج کند یا در شکار جمعی از آن برای ارتباط گیری با گروه استفاده کند.

موسیقی از پس هزاره‌ها، همچنان جزیی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ماست و مردم زیادی در سراسر جهان روزانه به موسیقی گوش می‌دهند؛ اما چگونه می‌شود از موسیقی برای تغییر حال بد به حال خوب استفاده کرد؟

صدا درمانی چیست؟

بر اساس مقاله ای که از طریق وب سایت مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا قابل دسترسی است، صدا درمانگری استفاده از ابزارهای خاص، موسیقی، آهنگ‌ ها و سایر ارتعاشات صوتی برای ایجاد تعادل و التیام بدن، ذهن و روح است. این تکنیک شامل استفاده از فرکانس های صوتی تخصصی برای ایجاد یک فضای درمانی به منظور قرار گیری در حالت استراحت عمیق، تعادل مجدد سیستم عصبی و همچنین تجربه رهایی احساسی است. در حالت ایده آل، وضعیتی مشابه هیپنوتیزم، مدیتیشن یا امواج مغزی تتا ایجاد می شود که امکان دسترسی به سطوح عمیق تر خرد درونی و شفا را فراهم می کند.

نتایجی که از تحقیقات آکادمی صدادرمانی بریتانیا منتشر شده به راستی شگفت انگیز است. تحقیقات این آکادمی که به موضوع "گوش دادن به موسیقی با اهداف درمانی" پرداخته و روی ۷ هزار و ۵۸۱ نفر از سراسر جهان انجام شده، ثابت می‌کند که موسیقی با تاثیرگذاری بر سیستم عصبی بدن، باعث بهبودی وضعیت سلامت ما می‌شود. این مطالعات همچنین نشان می دهد که چه نوع موسیقی‌هایی باعث برانگیختن پاسخ‌های عصبی مثبت می‌شود و چه مدت باید به یک قطعه موسیقی گوش داد تا بتوان پاسخ‌های عصبی مثبت را فعال کرد.

نتایج این پروژه علمی به روشنی اثبات می کند که گوش دادن به موسیقی همچون نواختن آن برای حفظ سلامتی و اینکه روحیه خوبی داشته باشیم، بسیار ضروری است.

تاثیرات روانشناسانه‌ی موسیقی می‌تواند خیلی بیشتر از آنچه که فکرش را بکنید، قدرتمند و گسترده باشد. موسیقی درمانی، مداخله‌ی درمانی است که گاهی برای بهبود سلامت روحی، کمک به بیمار در غلبه بر استرس و افزایش سلامت عمومی به کار می‌رود. حتی این نظر وجود دارد که ذائقه‌ی موسیقایی شما می‌تواند ارائه دهنده‌ی نگرشی در مورد جنبه‌های گوناگون شخصیتی شما باشد.

همچنین درمان از طریق صوت با استفاده از موسیقی های مخصوص یا اصوات دیگری که در حالت دراز کشیدن یا نشستن راحت به آنها گوش می دهیم انجام می شود؛ همچون صدای امواج دریا، ریزش باران یا هر صوت آرامش بخش دیگری. تمرکز روی این ارتعاشات آرامش بخش به ما کمک می کند تا استرس، اضطراب و تنش را رها کنیم. صوت درمانگری همچنین تنفس عمیق را تشویق می کند و ممکن است گاها با مدیتیشن و تمرین های تجسمی نیز همراه شود.

تاریخچه صدا درمانی

بسیاری از فرهنگ ها از زمان های قدیم از موسیقی و آواز برای شفای جسم و روح استفاده کرده اند و هنوز هم می کنند. برای نمونه مصریان باستان معتقد بودند که موسیقی همچون طلسمی ویژه می تواند راهی موثر برای درمان انواع بیماری ها باشد. قبایل بومی آمریکا نیز بر این با‌ور اند که یک سری اصوات خاص دارای قدرت شفابخشی هستند. در تمرین نادا یوگا هند باستان، یوگی ها از ارتعاشات صوتی برای آرام کردن ذهن و رهایی از استرس استفاده می کنند.

فیثاغورس فیلسوف یونان باستان که به نام "پدر موسیقی" شناخته می شود، نه تنها فواصل موسیقی را کشف کرد، بلکه اولین کسی بود که از موسیقی به عنوان دارو بهره برد. وی بررسی کرد که چگونه فرکانس های هارمونیک می توانند برای شفا استفاده شوند. به همین ترتیب در سال 1896 پزشکان آمریکایی کشف کردند که موسیقی می تواند جریان خون و فرآیندهای شناختی مغز را بهبود ببخشد.

۶ فایده‌ی صدا درمانی

صدا درمانگری هزاران سال است که در سراسر جهان برای درمان بیماری های روحی و جسمی مورد استفاده قرار می گیرد. این متد یک شکل بسیار موثر از طب جایگزین به شمار می‌ رود زیرا مستقیما بر میدان انرژی و چاکراهای بدن اثر می گذارد تا خود بدن. زمانی که سیستم انرژی بدن سالم و متعادل باشد، توانایی‌ های شفابخشی طبیعی کالبد جسمانی نیز ارتقا می‌ یابد.

با استناد به مقالات منتشر شده توسط psychology today، وقتی استرس، بیماری، آسیب یا ضربه روحی را تجربه می کنیم، بدن ظریف ما از انرژی حیاتی نیروی زندگی تهی می شود. بدین ترتیب سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و ما را مستعد ابتلا به بیماری های مختلف می کند. در نتیجه توانایی خود را برای درمان طبیعی از دست می دهیم. صوت درمانی از قدرت صدا برای بازگرداندن تعادل به میدان های انرژی بدن استفاده می کند. اما این روش کمک درمانی دقیقا چه مزایایی برای بدن به همراه دارد؟

۱. ایجاد تمرکز و بهبود درک و شناخت با صدا درمانی از طریق موسیقی

عدم تمرکز و بیقراری هنگام انجام فعالیت های روزانه یکی از مشکلاتی است که برخی با آن درگیرند.

تحقیقات نشان می‌دهد وقتی مشغول انجام فعالیت دیگری هستیم پخش موسیقی به عنوان زمینه، می‌تواند عملکرد ما را در کارهایی که نیاز به درک و شناخت دارد، بالا ببرد. محققان دریافتند که موسیقی با ریتم تند منجر به افزایش سرعت در کار و پردازش شده و موسیقی با ریتم تند و ریتم ملایم هم می‌تواند حافظه را تقویت کند.

پس اگر این بار قصد انجام کاری را داشتید که تمرکز و درک عمیقی نیاز داشت، بهتر است برای خود موسیقی زمینه پخش کنید تا عملکرد ذهنی‌تان بهتر شود. البته توصیه می‌کنم سراغ قطعه‌های بدون کلام بروید تا تمرکزتان با شعر و کلام بهم نریزد.

۲. بهبود خُلق و خو با صدا درمانی از طریق موسیقی

انجام فعالیت های روزانه با خُلق و خوی ناشاد یا گرفته و عصبی دشوار و مشکل آفرین است. یکی دیگر از فواید شنیدن موسیقی این است که شما را شادتر می‌کند. در مطالعه‌ای که در مورد دلایل گوش دادن افراد به موسیقی صورت گرفت محققان دریافتند موسیقی پخش شده، نقش مهمی در بهبود خلق و خو دارد. موسیقی به افراد کمک کرده بود بتوانند به خُلق بهتری دست پیدا کرده و خودآگاهی بیشتری پیدا کنند.

مطالعه‌ی دیگری دریافت گوش دادن آگاهانه و انتخابی به موسیقی مناسب می‌تواند در عرض دو هفته، تاثیر بسزایی در خُلق و خوی افراد گذاشته و میزان احساس شادی را افزایش دهد.

۳. دستیابی به آرامش عمیق با صدا درمانی از طریق موسیقی

با گوش دادن به یک موسیقی برای مدت ۱۳ دقیقه، می‌توان به آرامش رسید. برای این کار باید موسیقی‌هایی با ریتمی آرام، ملودی‌های ساده و بدون شعر انتخاب کرد.

تحقیقات نشان داد که بطور مثال گوش دادن به آهنگ‌های آرام گروه Marconi Union علائم اضطراب را تا ۶۵ درصد کاهش داده است.

پس از انجام این آزمایش، فشارهای عضلانی در بدن آزمایش شوندگان به میزان ۷۹ درصد کاهش یافته، ۸۴ درصد از آنها گفته‌اند افکار منفی که ذهنشان را همواره مشغول می‌کرده ناپدید شده و ۸۲ درصد نیز گفتند که احساس آرامش و رضایت خاطر می‌کنند و توانسته‌اند راحت بخوابند.

زمانی که به اصوات آرامش بخش گوش می دهید، بدنتان اندورفین، سروتونین، دوپامین، اکسی توسین و نوراپی نفرین ترشح می کند. این مواد شیمیایی به ما احساس خوبی می دهند، باعث احساس خوشحال می شوند و به ما کمک می کنند تا از وضعیت واکنش های اضطرابی خارج شویم. آنها همچنین فشار خون و ضربان قلب را کاهش می دهند و باعث ایجاد حالات عمیق آرامش می شوند.

۴. کمک به خواب بهتر با صدا درمانی از طریق موسیقی

بیخوابی یا اینسومنیا، یک مشکل جدی است که افراد در تمام گروه‌های سنی را درگیر می‌کند. رویکردهای زیادی برای درمان این مشکل و سایر اختلالات رایج خواب وجود دارد، که در این میان گوش دادن به موسیقی کلاسیک آرامشبخش می‌تواند روشی بی‌خطر، موثر و دردسترس باشد.

در مطالعه‌ای که روی دانشجویان انجام شد، محققان دریافتند آنهایی که به موسیقی گوش داده بودند، کیفیت خواب‌شان به میزان قابل توجهی بهتر از کسانی بود که به کتاب صوتی گوش داده بودند یا به هیچ چیزی گوش نداده بودند. از آنجایی که موسیقی یک درمان موثر برای مشکلات خواب است، می‌تواند یک روش آسان و بی‌ضرر برای درمان بیخوابی باشد.

گوش دادن به اصوات آرام بخش قبل از خواب باعث خواب آلودگی ما شده و کیفیت خواب را بهبود می دهد. این موضوع به این دلیل است که واکنش آرامش توسط امواج آهسته مغزی، مانند امواجی که توسط مدیتیشن عمیق ایجاد می شوند، تحریک خواهد شد. در نتیجه گوش دادن به موسیقی یا صوت مورد استفاده در صدا درمانی قبل از خواب می تواند به فرد کمک کند سریعتر بخوابد و مدت طولانی تری در وضعیت خواب عمیق باقی بماند. همچنین از آنجایی که صدا درمانی استرس را کاهش می دهد، باعث القای احساس سرزندگی پس از بیداری می شود.

۵. تسکین درد با صدا درمانی از طریق موسیقی

زمانی که از درد فیزیکی رنج می بریم، تولید برخی هورمون ها افزایش و برخی دیگر کاهش می یابد. از آنجایی که یک سری از هورمون های مورد نظر باعث التهاب در بدن می شوند، در واقع می توانند درد را تشدید کنند. در مقابل استفاده از تکنیک های صدا درمانگری باعث خواهد شد تا مغز اندورفین ترشح و اثرات هورمون های التهابی را مسدود کند. این فرآیند در نهایت به تسکین درد کمک می کند.

۶. کاهش اشتها با صدا درمانی از طریق موسیقی

یکی از شگفت انگیزترین اثرات روانی موسیقی این است که می‌تواند ابزاری مفید در کاهش وزن باشد. اگر سعی دارید از وزن خود کم کنید، گوش دادن به موسیقی و همزمان کم کردن نور محیط می‌تواند به شما در رسیدن به هدف‌تان کمک کند. طبق مطالعات انجام شده، افرادی که در رستوران‌هایی با نور سبک که در آنجا موسیقی لایت پخش می‌شود غذا می‌خوردند نسبت به آنهایی که در سایر رستوران‌ها غذا می‌خوردند، 18 درصد غذای کمتری خورده بودند، چرا؟ محققان دریافتند موسیقی و نور کمک می‌کند شرایط آرام‌تری ایجاد شود، در نتیجه افراد بیشتر احساس آرامش و راحتی کرده و آرام‌تر غذا می‌خورند و در نتیجه نسبت به زمان سیری خود آگاه‌ترند.

شما هم سعی کنید در خانه هنگام غذا خوردن یک موسیقی ملایم پخش کنید و با ایجاد فضایی آرامشبخش، آهسته‌تر و آگاهانه‌تر غذا میل کنید.

چند توصیه کاربردی در رابطه با صدا درمانی از طریق موسیقی

ما در زندگی روزمره بيش از حد به موسيقی گوش می دهيم که به اختيار ما پخش نمی شود و همزمان بسيار کمتر از آنچه که بايد و شايد به موسيقی دلخواهمان گوش می سپاريم. اگر می‌خواهید موسیقی درمانی کنید، لازم است که به موسيقی با ذهن متمرکز و به صورت آگاهانه گوش فرا داده شود.

شنيدن موسيقی پس زمينه که به طور معمول از رادیو تلویزون و رسانه ها پخش می شود، نه تنها گوش مردم را نسبت به موسيقی بی اعتنا می‌سازد بلکه حتی آن را سرکوب نيز می کند. بنابر این موسیقی زمانی مفید است و حال ما را خوب می‌کند که با انتخاب ما و در محیطی مساعد شنیده شود.

همچنین لازم است تا از موسیقی بدون کلام استفاده کرد چرا که اشعار تمرکز ما را از موسیقی منحرف می‌کنند.

نکته دیگر انتخاب زمان برای شنیدن موسیقی است. تحقیقات نشان داده که گوش دادن به موسیقی باعث کاهش استرس و خودآگاهی شده و توجه ما را به لحظه حال معطوف می‌کند. پس بهتر است لیستی از موسیقی‌های مناسب برای اوقات کار روزانه، رانندگی و غذاخوردن انتخاب کنید.

استفاده از نواهای طبیعی مثل صدای پرندگان، صدای آب، بارش باران و باد می تواند ضربان قلب را تا 50 بار در دقیقه یعنی به اندازه زمان خواب کاهش دهد که به خودی خود موجب آرامش جسم و تندرستی است.

برای تأثیر مثبت موسیقی باید از موسیقی مناسب استفاده شود. موسیقی نباید تم یکنواخت داشته باشد. باید به موسیقی فاصله‌های منظم داده شود تا شنیدن موسیقی برای افرادی که ناراحت هستند کسالت آور نباشد.

محققان دریافتند موسیقی کلاسیک و آرامشبخش، بیشترین تاثیر را از جهت تقویت خُلق و خو دارد، در حالیکه نوع هوی متال و تکنو، بی‌اثر و حتی مضر است.

حتما بخوانید:

همچنین بخوانید:

معرفی کتاب پرنده به پرنده/ نوشتن و زندگی

۳۰ ویژگی افراد با پرنسیپ

رفتار‌هایی که باید از موفق‌ها یاد بگیریم + ۳۲ رفتار