فریلنسر شدن، آری یا خیر؟ مسئله این است!

دنیای شغلی ما دیگر به دو قطب رئیس و کارمند محدود نیست و شیوه‌های جدیدتری به انواع فرمت‌های شغلی اضافه شده‌ که یکی از آن‌ها فریلنسری یا همان انجام خدمات پروژه‌ای به صورت ریموت و دورکاری است.

در این مقاله قصد دارم دربارهٔ فریلنسر بودن، مزایا و و معایب آن و همچنین راه‌کارهای رفع مشکلات فیریلنسرها صحبت کنم.

فریلنسر کیست و چه فرقی با دورکاری دارد؟

اگر بخواهیم واژه فریلنسر را ترجمه کنیم به دو واژه «کارمزدی» و «آزادکار» برخورد خواهیم کرد.

در مورد عبارت «آزادکار» باید بگویم بیشتر از آنکه به درد ترجمه مفهوم فریلنسر بخورد؛ ساخته شده تا در جمع‌های شبانه در کنار «کش لقمه» و «دراز آویز زینتی» اسباب خنده حاضرین را فراهم کند!

اما اگر بتوانیم واژه «کارمزدی» را به عنوان یک ترجمه درست قبول کنیم؛ تعاریف ما طبق پاراگراف بعدی شکل خواهد گرفت.

به کسی که به صورت پروژه‌ای، دورکار و موقت همکاری را شروع می‌کند و موظف است در زمان مشخصی، خدمات مشخصی با دستاوردهای مشخصی به کارفرما تحویل دهد؛ فریلنسر می‌گویند.

فریلنسر بعد از پایان پروژه مجبور به ادامه همکاری نیست؛ می‌تواند در یک زمان، چند پروژه را در دست اجرا داشته باشد و به جز تحویل پروژه مورد توافق، مسئولیتی در قبال سایر فعالیت‌های کارفرما ندارد.

از طرفی کارفرما هم در یک همکاری فریلنسری، الزامی به فراهم کردن تجهیزات سخت‌افزاری برای فریلنسر ندارد؛ مجبور به تأمین بیمه نیست و هزینه‌ای برای نگهداشت نیروی انسانی متحمل نمی‌شود.

البته تمامی این موارد ممکن است با توافق کارفرما و فریلنسر در یک پروژه همکاری کارمزدی تغییر کند. اما اگر شخصی با کارفرما صرفاً به صورت دورکار همکاری کند و حقوق خود را بر اساس زمان انجام کار یا زمان سپری شده دریافت کند؛ این همکاری در چهارچوب فعالیت فریلنسینگ نمی‌گنجد! بلکه بهتر است بگوییم: شخص به صورت دورکار مشغول کارمندی است.

فعالیت به‌صورت فریلنسینگ چه مزایایی دارد؟

فیرلنسرها آزادی عملی بیشتری دارند. مجبور به حضور در یک مکان خاص نیستند. مشکلات زندگی کارمندی از جمله فشار سلسه‌مراتب را تجربه نمی‌کنند و فرصت بیشتری برای گسترش کسب‌وکار خود دارند.

یک فریلنسر با هزینه کمتری نسبت به یک آژانس، شرکت یا تیم می‌تواند فعالیت‌های خود را گسترش دهد و در نتیجه آن به درآمد بالاتری برسد.

از طرفی موانع و چهارچوب‌هایی که جلوی رشد کارمندان را می‌گیرد نیز بر سر راه فریلنسرها قرار نیست.

دردسرها و مشکلات فریلنسینگ چیست؟

همان‌طور که در توضیح مفهوم فریلنسینگ گفتم؛ فریلنسرها حمایت چندانی از جانب کارفرما ندارند و کلیه هزینه‌های اجرای پروژه را باید از طریق کارمزدی که دریافت می‌کنند پوشش دهند.

محاسبه همه این هزینه‌ها و پوشش آن در بودجه‌بندی پروژه‌ کار آسانی نیست و حتی می‌توان گفت در نظر گرفتن همه آنها غیرممکن است!

مزایای کارمندی در مقابل چالش‌های فریلنسینگ

• کارمندان علاوه بر پول مزایای دیگری هم از کارفرما دریافت می‌کنند

یک کسب‌وکار علاوه بر پول، مزایای دیگری هم برای کارمندان خود فراهم می‌کند. اینترنت، لپ‌تاپ، تجهیزات مورد نیاز و مکان کار از جمله این مزیت‌ها هستند. اما این مزایا به‌طور پیش‌فرض در اختیار فریلنسرها و پروژه‌های کارمزدی نیست.

حتی در بعضی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها مزایای دیگری هم برای کارمندان فراهم می‌شود. برای مثال می‌توان از ایجاد بستر رضایت از جایگاه اجتماعی، آموزش، ارتقا توانایی‌ها، فرصت تعامل، ارتباطات و تفریح با اجتماع همکاران نام برد.

برآورده کردن این نیازها در دنیای فریلنسینگ به عهده خود فریلنسرها است.

• کارمندان امنیت شغلی و مالی دارند

یک کارمند در قبال همه محدودیت‌ها و فشارهایی که ممکن است در چهارچوب همکاری کارمندی متحمل بشود؛ امنیت شغلی دریافت می‌کند. این یعنی کارمندان تا پایان قرارداد خود تا حد زیادی اطمینان دارند که جایگاه شغلی و منبع درآمد آنها دچار مشکل نخواهد شد.

تعطیلات، مرخصی، بیماری یا هر اختلال دیگری در فرایند انجام کار، اگرچه برای کارفرما هزینه دارد اما این هزینه‌ها به کارمند منتقل نخواهد شد.

این در حالی است که فریلنسرها اگر به هر دلیل موجه و غیر موجهی کار نکنند؛ درآمدی هم نخواهند داشت! فیریلنسرها در صورتی که مدتی نتوانند پروژه‌ای برای اجرا جذب کنند؛ هزینه بیکاری خود را باید از جیب خود متحمل شوند.

بازاریابی و مذاکره با کارفرماها یکی از بزرگترین چالش‌های فریلنسینگ

فرایند جذب و تحویل پروژه بر عهده خود فریلنسرها است. در حالی که اغلب ما بیشترین منابع لازم برای یک پروژه در مرحله اجرای پروژه محاسبه می‌کنیم.

تجربه به من نشان داده‌است که تبلیغات، جذب مخاطب، تبدیل مخاطب به درخواست‌کننده خدمات و مذاکرات اولیه با کارفرما، منابع بسیار قابل توجهی را مصرف می‌کند که در محاسبات ذهنی ما دچار فراموشی می‌شود.

در حین انجام پروژه نیز لازم است تا به‌طور مداوم، کارفرما در جریان فرایند قرار بدهیم و بعد از تکمیل نیز تعاملات پایانی برای اخذ تأیید از کارفرما و وصول مطالبات مالی شروع می‌شود.

این فرایندها در ابتدای شروع فعالیت فریلنسینگ توسط افراد نادیده گرفته می‌شود اما به اظهار بسیاری از فریلنسرها، بزرگترین مشکل در مسیر فریلنسینگ همین موضوع است.

منظور من این است که فریلنسرها علاوه بر اجرای پروژه هم مذاکرات اولیه با کارفرما را باید انجام دهند؛ هم در طول پروژه به خرده فرمایشات عالیجنابان پاسخگو باشند و هم پس از تحویل پروژه برای دریافت پول خود، کفش آهنی بپوشند!

فریلنسرها چگونه پروژه جذب می‌کنند؟

اگر بخواهم کانال‌های جذب پروژه برای فیرلنسرها را فهرست کنم؛ باید بگویم من این کانال‌ها را می‌شناسم:

• عضویت در سایت‌ها و پلتفرم‌های فیرلنسینگ مثل freelancer.com, fiverr.com و upwork.com
• تقویت برند شخصی از طریق شبکه‌های اجتماعی
• گسترش روابط اجتماعی حضوری که از طریق شرکت در رویدادها هم ممکن خواهد بود! (برای این کار راهکارهای زیادی وجود دارد که دست و پای اینجانب برای ذکر بعضی از آن‌ها بسته است)
• تعامل و برقراری رابطه پارتنرشیپ با همکاران و تیم‌های همکار

فیرلنسرها کجا کار می‌کنند؟

فریلنسینگ پر از آزادی و پر از تعهد است. فریلنسرها باید شرایطی را برای خود فراهم کنند که بتوانند در دراز مدت از آن لذت ببرند و به تعهدات خود نیز عمل کنند.

فیرلنسرها می‌توانند هر جا که مایل هستند کار کنند. اما تصویر یک مسافر همیشه در جاده که گاهی در یک کلبه جنگلی است و گاهی در یک خانه بومگردی لش کرده است؛ آنچنان با واقعیت مطابق ندارد.

فریلنسرها همانقدر که آزادی عمل دارند؛ مسئولیت هم دارند و باید وقت و انرژی خود را به گونه‌ای تنظیم کنند که بتوانند جواب‌گوی تعهدات خود به کارفرماها باشند.

به‌طور معمول با توجه به نوع شخصیت هر فرد، فریلنسرها یا در خانه کار می‌کنند یا عضویت در یک فضای کار اشتراکی را برای خود فراهم می‌کنند تا بتوانند با استفاده از خدمات میز اشتراکی یا میز ثابت یک فضای کار مشترک، با کمترین هزینه یک محیط پویا و خلاق را برای خود فراهم کنند.

فضای کار اشتراکی بهشت فریلنسرها است و فریلنسرها پادشاهان فضاهای کار اشتراک هستند.

فضای کار اشتراکی بخش بزرگی از چالش‌های فعالیت فریلنسینگ را حل می‌کند. فریلنسرها علاوه بر میز اشتراکی برای کار، اینترنت پرسرعت و اجاره اتاق جلسه می‌توانند روابط شغلی و اجتماعی خود را نیز تأمین کنند و از فرصت‌های موجود در فضای کار اشتراکی لذت ببرند.

من سال‌هاست که فریلنسر هستم و از سال ۹۷ در فضای کار اشتراکی فعالیت می‌کنم. عضویت در یک فضای کار اشتراکی امکاناتی را در اختیار من قرار داده که ایجاد آن‌ها برای من کار ساده‌ای نیست. اتاق جلسه، اتاق بازی و دسترسی به افراد فعال در اکوسیستم استارتاپی مزایایی هستند که عضویت در یک فضای کار اشتراکی مثل آبی سفید اصفهان در اختیار من قرار داده است.

هر که طاووس خواهد جور هندستان کشد!

به عنوان آخرین بخش از این مقاله توصیه می‌کنم قبل از آنکه تصمیم ورود به فعالیت فریلنسینگ را بگیرید؛ با خودتان صادق باشید. مزایا و معایب این سبک از فعالیت را بررسی کنید و در نهایت در مورد اینکه آیا روحیات شما با این شیوه همکاری سازگار است یا خیر تصمیم بگیرید.

برای بسیاری از افراد، فریلنسر بودن حکایت «آواز دهل شنیدن از دور خوش است» را دارد. زیرا که فعالیت فریلنسینگ نیازمندی‌های روحی خاص خود را دارد و برای کسانی که فاقد این ویژگی‌ها هستند؛ گزینه مناسبی محسوب نمی‌شود.

اما اگر ماجراجو و خود پیش برنده هستید و طیف وسیعی از مهارت‌های نرم و اجرایی را در خود پرورش داده‌اید. زندگی فریلنسری می‌تواند زندگی هیجان‌انگیزی برای شما باشد.