حکمرانی بر داده‌ها، یا حکمرانی بر انسان‌ها؟

امروز اتفاقی ویدیوهای سه‌گانه‌ای از Jaron Lanier در نیویورک تایمز دیدم. ایشون که از بزرگان علوم کامپیوتر، آینده‌نگاری و علوم داده هستند، در این سه ویدیو نکات جالبی را مطرح می‌کنند، مثلا:

• آیا حواسمان هست که ما شهروندان به رایگان داده‌هایمان را در اختیار غول‌های دنیای تکنولوژی قرار می‌دهیم؟ در حالی که نمی‌دانیم و نمی‌توانیم بدانیم از داده‌های ما چه استفاده‌ای می‌شود.
• داده‌های ما آینده اقتصادی جهان و خودمان را شکل می‌دهد؛ پس چرا نباید بتوانیم نسبت به استفاده از این داده‌ها تصمیم بگیریم؟
• جمله‌ای البته شعاری و دور از دسترس که: everything should own by the people and share by the people

بعد از مقدماتی مثل بالا، مفهومی به نام Data Dignity را معرفی می‌کند، یعنی

we should have the moral right to every bit of data that exists because we exist, now and forever.

لبِّ کلامش چیست؟ می‌گوید ما باید در ازای داده‌هایمان، پول دریافت کنیم! چند انتقاد را هم مطرح می‌کند و پاسخ می‌دهد؛ از جمله:

• سوال: اصلا مگه داده‌های ما چقدر برامون پول در میاره؟ / پاسخ: طبق محاسبات،‌ برای یک خانواده معمولی 20هزار دلار در سال
• سوال: فرضا فیسبوک بخواد برای داده‌ها ما پول بده، باید از کاربرانش پول بگیره؛ مردم می‌دن؟ / پاسخ: بله که میدن، برای نت‌فلیکس هم کسی فکر نمی‌کرد ملت پول بدن،‌ ولی دادن.
• سوال: این پولی شدن موجب قطع دسترسی اقشار محروم نمیشه؟/ پاسخ: میشه چیزی شبیه کتابخانه عمومی در عصر اینترنت داشت تا دسترسی همگانی پایدار بمونه.
• سوال: قول‌های تکنولوژی در برابر این نظر مقاومت نمی‌کنند؟ / پاسخ: اگر متوجه باشند می‌فهمند که موجب بزرگتر شدنشون میشه!

پ.ن.: می‌دونم و می‌دونید که این حرف‌ها بلند پروازانه است؛ شاید بیشتر به شوخی شبیه باشه تا حرف جدی. ولی نوع نگاه جالبی داره، پیشنهاد می‌کنم سه تا ویدیوی خودش را ببینید (جمعا 15 دقیقه است.)

https://www.nytimes.com/interactive/2019/09/23/opinion/data-privacy-jaron-lanier.html

برای راحتی دسترسی هر سه را در آپارات بارگذاری کردم:

1. The Great Data Robery: https://aparat.com/v/t1ho3

2. You should get paid for your data: https://www.aparat.com/v/E2cmP

3. Hope for our internet future: https://www.aparat.com/v/dDZyr