فینگلیش Finglish از کجا اومده؟ تفاوت فینگلیش و پنگلیش!

فینگلیش واژه‌ای است که خیلی از افراد تصور می‌کنند ابداع ایرانی‌هاست. اما این تصور کاملا اشتباه است! تقریبا همه مردم تصور می‌کنند که Finglish یعنی نوشتن کلمات فارسی با خط انگلیسی، و بر همین اساس فکر می‌کنند که این واژه ساخته ایرانی‌هاست. در این نوشته توضیح خواهیم داد که واژه فینگلیش از ایران نیومده و اتفاقا از آمریکا و کانادا اومده.

ریشه واژه فینگلیش Finglish چیست و چه کسی این واژه را ساخته؟

واژه فینگلیش Finglish اولین‌بار در سال ۱۹۲۰ توسط Martti Nisonen در Hankock ایالت Michigan آمریکا استفاده شد تا درباره یک پدیده زبانی (ارتباطی) که در آمریکا و کانادا با آن مواجه شده بود توضیحاتی رو ارائه کنه. فینگلیش در واقع ترکیبی از فنلاندی Finnish و انگلیسی English هست، نه ترکیب Farsi و English. در زبان فینگلیش Finglish کلمات انگلیسی با زبان فنلاندی بومی‌سازی و در چهارچوب دستور زبان فنلاندی استفاده می‌شوند. مثلاhany man kheili bizi am. زبان فینگلیش توسط فنلاندی‌هایی که به آمریکا و کانادا مهاجرت کردن ابداع شده و علاوه بر آمریکا و کانادا در نقاط مختلف فنلاند استفاده میشه. تاریخچه زبان فینگلیش به دو دسته‌بندی کلی تقسیم میشه: فینگلیش قدیم و فینگلیش جدید. فینگلیش قدیم بر می‌گرده به دوران اولین مهاجران فنلاندی به آمریکا و کانادا.

بسیاری از این مهاجران سواد کمی داشتند و به همین دلیل خیلی از افراد در کارهایی مشغول شدن که به سواد نیاز نداشت و به این ترتیب نسل اول مهاجران فنلاندی هیچوقت انگلیسی رو درست یاد نگرفتند. البته نسل‌های دوم و سوم تقریبا توانستند انگلیسی را درست یاد بگیرند و دو زبانه شوند. اغلب این مهاجران فنلاندی از استان‌های Savonia , Tavastia , Ostrobothnia بودن که خب طبیعتا زبان محلی این مناطق تحت تاثیر زبان فینگلیش Finglish قرار گرفت. فینگلیش جدید از خود فنلاند اومده و بر خلاف فینگلیش قدیمی توسط افراد سطح بالا و با سوادی به وجود اومده که به نوعی با زبان انگلیسی در ارتباط هستند (مانند دانشجوها، مهندسین، پزشکان و …). فینگلیش جدید برای فهم بیشتر و راحت‌تر کلمات جدید انگلیسی استفاده می‌شود، به خصوص وقتی مفهومی در انگلیسی فقط با یک کلمه بیان شود و معادل همون مفهوم در زبان فنلاندی باید با چند کلمه بیان شود. در فارسی هم مشکل مشابه‌ای وجود دارد. زبان فینگلیش جدید به زبان کوچه بازاری هلسینکی Helsinki شباهت زیادی دارد با این تفاوت که زبان فینگلیش جدید مدرن‌تر و با کلمات انگلیسی ترکیب شدن. چند نمونه از کلمات فینگلیش جدید (یا فینگلیش مدرن):

  • واژه bugi – معادل انگلیسی: bug – به معنی خطا در برنامه‌نویسی
  • واژه dellata – معادل انگلیسی: delete – به معنی حذف کردن
  • واژه Kreisi – معادل انگلیسی: crazy – به معنی دیوانه
  • واژه fiksata – معادل انگلیسی: to fix – به معنی تعمیر کردن
  • واژه Steissi – معادل انگلیسی: station – به معنی ایستگاه

پنگلیش Penglish چیست؟ فینگیلیش با پنگلیش چه فرقی دارد؟

واژه پنگلیش یا پینگلیش مخفف Parsi و English و یا Persian و English هست، که یعنی نوشتن زبان فارسی با خط انگلیسی. پنگلیش معادل‌های دیگری دارد: فنگلیسی یا فارگلیسی مخفف فارسی + انگلیسی. این سبک نوشتن از چت‌روم‌ها و SMSها به وجود آمده است و به دلیل عدم اطلاع مردم از وجود زبان فینگلیش کم کم به نام فینگلیش جا افتاده که می‌شود گفت واژه اشتباهی است و بهترِ از واژه پنگلیش Penglish استفاده بشه. اصصلاح فینگلش Finglish برای این مفهوم کاملا اشتباه است، چون Finglish مربوط می‌شود به زبان فنلاندی. به استفاده از خط انگلیسی برای زبان فارسی میگویند پنگلیش Penglish. شاید یکی از مهم‌ترین دلایل رواج پیدا کردن پنگلیش‌نویسی هزینه SMS بوده. در انگلیسی مفاهیم پیچیده هم با یک کلمه بیان می‌شوند، اما در زبان پارسی و خیلی از زبان‌های دیگر به این شکل نیست.

این نوشته اولین بار در سایت علمِ فردا در سال ۱۳۹۳ منتشر شده است. پس از ویرایش و حذف بخش‌هایی از نوشته در وبلاگ دامین‌جو انتشار مجدد شده است.