برای هر روز تاخیر چقدر بدهم؟ (شیوه طراحی مشوق‌های درست)

بسیاری از مهدهای کودک با مشکل تاخیر والدین برای بردن کودکان خود مواجه هستند. در یک مهد کودک ساعت کاری تا 4 بعد از ظهر تعریف شده است و اگر والدین دیر برای بردن فرزندان خود بیایند عملا هزینه مهدکودک افزایش خواهد یافت. از طرفی مهد کودک هر روز با کودکان مضطرب و ناراحت مواجه است که منتظر والدین خود هستند. گروهی از محققان پیشنهاد کردند که برای دیر آمدن والدین جریمه 3 دلاری در نظر گرفته شود و اگر فردی دیر به دنبال کودک خود بیاید به ازای تاخیر خود جریمه‌ای را پرداخت نماید. ایده اولیه این بود که این جریمه منجر به کاهش تاخیر والدین خواهد شد. اما نتیجه اعمال این سیاست بسیار جالب بود.

تعداد والدینی که دیر می آمدند به طور میانگین از 4 به 20 افزایش یافت.

برای این‌که بفهمیم چرا این اتفاق در مهدکودک بالا افتاد لازم است کمی در مورد دنیای مشوق‌ها آشنا شویم. به طور کلی ما با سه نوع مشوق اصلی مواجه هستیم و تصمیمات ما بر مبنای این سه نوع مشوق تنظیم می‌شود که مشوق مالی، مشوق اجتماعی(مردم دوست ندارند با دیگران در حال انجام کار اشتباه دیده شوند)، مشوق اخلاقی(مردم دوست ندارند کاری کنند که اشتباه به نظر برسد) هستند.

مشکل مدیران مهد کودک این بود که مشوق اخلاقی را با مشوق مالی جایگزین کردند! و بنابراین والدین به ازای کمی پول می توانستند گناه خود را بخرند. همچنین جریمه گذاشته شده به والدین این سیگنال را میداد که دیر آمدن چندان مشکل بزرگی نیست و در حال پرداخت بهای کار اشتباه خود که همان معطل ماندن فرزندانشان است، هستند.

از این داستان می‌توان تحلیل‌های متفاوتی را داشت. اول از همه باید دقت شود که این داستان اهمیت طراحی مشوق درست در هر سیستم را نشان می‌دهد. طراحی مشوق و یا تنبیهات یکی از پیچیده ترین امور در زندگی فردی و سازمان است. به عنوان مثال ما برای اداره سازمان، مدیریت کارکنان، تربیت فرزند، حفظ روابط دوستی و خانوادگی نیازمند استفاده از مشوق‌ها هستیم! طراحی مشوق نامناسب در تمامی حوزه‌ها می‌تواند منجر به بدتر شدن اوضاع شود. به عنوان مثال طراحی شاخص نامناسب در شرکت می‌تواند منجر به شکل‌گیری رفتارهایی مانند دروغ‌گویی، کم‌کاری، فریب و ... در سازمان شود.
همچنین باید توجه داشته باشیم که بسیاری از هنجارهای اجتماعی و روابط اجتماعی چیزی ورای یک رابطه اقتصادی هستند. مثلا اگر شما در یک مهمانی شام بعد از بلند شدن از سر میز به میزبان بگویید خیلی غذای خوبی بود و مبلغی را روی میز بگذارید، قطعا از خانواده بیرون انداخته خواهید شد. یا اگر به یک فرد بگویید این هدیه پنجاه هزار تومانی تقدیم شما!. بنابراین باید به دقت به این موضوع توجه داشته باشیم که در جای درست با مشوق درست و مبنای درست صحبت کنیم.