توسعهدهنده حقوق
قرارداد «عاملیت حساب قرض‌الحسنه ویژه»
چندی پیش پیرو اجرای کمپین #کنارهمیم توسط پلتفرم تامین مالی جمعی مهربانه قراردادی با موضوع «عاملیت حساب قرض‌الحسنه ویژه» فی ما بین مؤسسه نیکوکاری مهربانه و شعبه نوآوری پست‌بانک ایران منعقد گردید.
این قرارداد به صورت عمومی و عطف به تجمیع مبالغی (بالغ بر ۵,۸۷۰,۹۹۱,۲۵۰ ریال تا تاریخ ۹۸/۰۱/۱۵) که توسط خیرین در فضای مجازی پرداخت گردیده بود با هدف اعطای وام قرض‌الحسنه توسط سایت مهربانه منتشر گردید، از آنجا که بررسی حقوقی این قرارداد می‌تواند تأثیرات فراوانی در بالا بردن استانداردها و تضمین حقوق خیرین و اجرا کنندگان تعهدات قرارداد داشته باشد بر آن شدیم تا آن را از منظر حقوقی بررسی و مواردی را به استحضار مردم و مقامات صلاحیت‌دار قانونی برسانیم.
پس از اخذ جواب احتمالی مراجع ذی‌ربط در ذیل همین پست پرونده را بروز رسانی خواهیم نمود.
رئیس اداره‌کل بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات پست‌بانک ایران
سلام‌علیکم
احتراماً، با عنایت به انتشار قرارداد «عاملیت حساب قرض‌الحسنه ویژه» شعبه نوآوری کد ۰۰۷۹ پست‌بانک ایران با مؤسسه نیکوکاری مهربانه در فضای مجازی (پیوست شماره یک) موارد ذیل از منظر حقوقی بررسی و ابهامات و چالش‌هایی مطرح گردید، که موارد ذیلاً جهت هرگونه اقدام مقتضی تقدیم حضور می‌گردد:
1. قرارداد موصوف ازنظر شکلی فاقد شماره ثبت است و معلوم نیست در آینده نحوه ارجاع به آن با چه مکانیزمی صورت خواهد پذیرفت و اصولاً آیا این قرارداد به‌ثبت‌رسیده است یا تنها یک پیش‌نویس قراردادی است.
2. در صدر قرارداد هرچند به نام شعبه بانک معظم پست‌بانک و صاحب امضای قانونی آن اشاره‌شده است، اما درخصوص طرف قرارداد که یک مؤسسه غیرتجاری نیکوکاری است، به صاحبان امضای قانونی اشاره‌ای نشده است. این در حالی است که با بررسی‌های به‌عمل‌آمده این مؤسسه برای انعقاد قراردادهای قانونی و تعهدآور می‌بایست اسناد خود را به امضای دو نفر از صاحبان امضا برساند (پیوست شماره دو) درحالی‌که قرارداد دارای یک امضا از سوی مؤسسه است.
3. موضوع قرارداد بسیار کلی و مبهم بوده و اصطلاحاً صریح و منجز نیست، در موضوع قرارداد آمده است: «اعطای وام قرض‌الحسنه توسط بانک عامل به اشخاص معرفی‌شده از سوی واگذارنده، از محل منابع خود، به‌اندازه موجودی بلوکه‌شده در حساب قرض‌الحسنه ویژه افتتاح‌شده توسط صاحب حساب نزد بانک عامل».
3.1. نخست این‌که چرا باید بانک عامل از محل منابع خود به اشخاص معرفی‌شده واگذارنده وام اعطاء نماید؟ آیا منظور اعطای وام از محل منابع بلوکه‌شده حساب واگذارنده است؟ اگر بله چرا این موضوع صریح بیان‌نشده است؟
3.2. میزان پول بلوکه‌شده در حساب واگذارنده اصولاً عددی مبهم است زیرا مطابق ماده ۲ قرارداد مبلغ واگذاری و مسدودی مجهول است و این ابهام اصل قرارداد را دچار اشکال خواهد نمود، این در حالی است که تا مورخ ۱۳/۰۱/۹۹ مبلغی بالغ‌بر ۶ میلیارد ریال (شش‌صد میلیون تومان) توسط واگذارنده ازطرف خیرین جمع‌آوری‌شده است (پیوست شماره سه).
4. دربند ۴-۳ ماده ۳ قرارداد کارمزد ارائه خدمات این قرارداد صفر درصد ذکرشده است، حال با عنایت به این‌که پست‌بانک ایران در زمره بانک‌های دولتی است، آیا ارائه خدمات آن می‌تواند بدون کارمزد در نظر گرفته شود؟ زیرا ارائه چنین خدماتی درهرحال هزینه‌هایی را برای بانک به عمل خواهد آورد که می‌بایست این هزینه‌ها توسط خدمات گیرندگان تامین شود و تامین این هزینه از بیت‌المال خلاف‌شرع و قانون است، حتّی در صورت قبول چنین مطلبی آیا شعبه محترم پست‌بانک اختیارات مربوطه را خواهد داشت؟ این در حالی است که به نظر می‌رسد باید مصوبات لازم دراین‌خصوص توسط خود بانک و نه شعبه و از مجاری قانونی گذرانده شود.
5. براساس بند ۲-۳ ماده ۳ درصورتی‌که استفاده‌کنندگان وام قرض‌الحسنه در بازپرداخت اقساط خود تأخیر و تعلل نمایند بانک برای وصول مطالبات ناشی از وام‌های قرض‌الحسنه اعطایی کلیه اقدامات قضایی و اجرایی را به عمل خواهد آورد، این در حالی است که با عنایت به بند ۴-۳ ماده ۳ کارمزد خدمات صفر درصد درنظرگرفته‌شده است و حال سؤال این است درصورتی‌که انجام قرارداد منجر به اقدامات قضایی شود، هزینه دادرسی چگونه تأمین خواهد شد؟ آیا تحمیل این هزینه به شعبه بانک دولتی و باوجود عدم اخذ هیچ‌گونه کارمزد و درآمدی درقبال خدمات ارائه‌شده توجیه قانونی دارد؟ و آیا این تحمیل هزینه با عنایت به قرارداد که اعطای تسهیلات را به معرفی اشخاص از سوی واگذارنده منوط نموده است محل اشکال نیست؟
هرچندکه ابهامات بیشتری درخصوص طرف قرارداد، نیز وجود دارد، اما با عنایت به این‌که پست‌بانک یک بانک دولتی است، به نظر می‌رسد صلاح بر این باشد که درخصوص انعقاد چنین خدماتی نظارت بیشتری صورت پذیرد حال‌آنکه طبق اعلام رسمی وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده (پیوست شماره چهار) تامین مالی جمعی یکی از راه‌های نوظهور پول‌شویی است، این در حالی است که پیش‌ازاین نیز مؤسساتی در این زمینه در ایران مورد شناسایی قرارگرفته بودند که اقدامات لازم قضائی با آنها انجام‌شده است.
درهرحال پیشاپیش از پیگیری موضوع فوق تشکر نموده و دریافت پاسخ به این ابهامات پس از بررسی‌های انجام پذیرفته لطفی است که نشان‌دهنده پاسخگویی آن سازمان خواهد بود.
پیوست‌ها:
رونوشت:
- رئیس اداره‌کل مبارزه با پول‌شویی، پست‌بانک ایران
- رئیس مرکز بازرسی، نظارت مدیریتی و پاسخگویی به شکایات، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
- ستاد خبری اداره حراست، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- سازمان بازرسی کل کشور، قوه قضائیه
مطلبی دیگر از این انتشارات
سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
مطلبی دیگر در همین موضوع
چرا بیت کوین ارزشمند است؟
بر اساس علایق شما
برای اشکهای ماهی که در آب گم میشوند