راهنمای کامل شروع یادگیری ویولن | از خرید ساز تا آموزش

‌‌اول از همه بگم که اینا تجارب خودم هست و ممکنه با نظر بعضیا تفاوت‌هایی داشته باشه.
لینک گروه تلگرام ویولن و کانال تلگرام ویولن رو هم در زیر متن ذکر کردم برای علاقه‌مندان!

یک میز، صندلی، ظرف میوه و ویولن؛ چه چیز دیگری برای خوشحالی انسان نیاز است؟
- Albert Einstein

امروز قصد دارم تجارب خودم رو در زمینه یادگیری ویولن (ویالن و ویولون هم میگن)، یکی از شیرین‌ترین و در عین‌حال چالشی‌ترین سازهای جهان، در اختیارتون قرار بدم تا یک (Road Map) و یا همون نقشه راه یادگیری ویولن داشته باشید. به خصوص برای کسایی که تازه می‌خوان شروع کنن.

این مقاله 2 بخشه. در بخش اول در مورد کار های قبل از تهیه ویولن و در بخش دوم در مورد بعد از تهیه اون صحبت می‌کنیم.

بخش اول: قبل از خریدن ویولن چه کارهایی انجام بدم؟

1)تنهایی ساز نخرید!

یادمه 10 سالم بود و بعد از مدت‌ها با پدر و مادرم رفتم از گالری موسیقی یه ویولن خریدم.
تا صبح از خوشی خوابم نمی‌برد. فرداش رفتم پیش یه استاد که سازمو بررسی کنه.
استاد ساز رو که دید خیلی سریع فهمید یکی از سیم‌ها، در واقع سیم کمانچه بود و فروشنده مثلا محترم اون ساز رو در پاچه بنده فرو کرده بودن :/

حتما در ابتدای یادگیری ویولن، تنهایی ساز و ابزار رو تهیه نکنید چون ریزه‌کاری‌ها وجزئیات مهم از چشم شما پنهان می‌مونه و ممکنه بعد‌ها حسرت بخورید! پس چکار کنیم؟

• با استادی که بهش اعتماد دارید ساز رو تهیه کنید.
• اگر همچین استادی نبود، با فروشنده هماهنگ کنید که ساز رو می‌برید میدید به یک استاد که با اون مغازه رابطه‌ای نداره تا بررسی کنه! متاسفانه این روزا عده ای نااستاد سودجو به خاطر گرفتن پورسانت بیش‌تر، با مغازه‌دارها قرار می‌ذارن که جنس بی کیفیت به شما بندازن.
• اگر همچین کسی پیدا نشد و چاره‌ای براتون نمونده، می‌تونید در گروه‌های تلگرامی با کمک اعضای کاربلد بتونید حدودی توانایی تشخیص ساز خوب رو از بد پیدا کنید. خود من یک گروه تلگرامی دارم که داخلش همه به هم کمک می‌کنیم (لینکش رو در زیر مقاله قرار دادم.)

2)قبل از شروع مطمئن شید که واقعا این ساز رو دوست دارید یا نه!

هممون ممکنه یک آهنگ خاصی رو به خاطر 20 ثانیه که یه سازی توش تک نوازی داره دوست داشته باشیم ولی لطفا واقع‌نگر باشید! شما قرار نیست یه ساز بخرید تا باهاش فقط همون 20 ثانیه رو بزنید!
شما قرار نیست یه ساز بخرید که باهاش عکس پروفایل بندازید و یه توانایی به توانایی‌های بسیارتون توی بیو کلاب هاوس و توییتر اضافه کنید!

شما قراره سازی رو بخرید که باهاش روح خودتون رو صفا بدید! قراره یک ساز بخرید که با اون عشق بورزید و خودتون حال کنید. حالا اگر یک شخصی هم شنید و خوشش اومد چه بهتر، نیومد هم اصلا مهم نیست!

قبل از خرید از خودتون بپرسید:

• من این ساز رو فقط به خاطر 15 ثانیه از یک آهنگ خاص دوست دارم یا این‌که کلا اون رو دوست دارم؟
• آیا حاضرم بدون چهره عقاب گرفتن پیش بقیه و با غرور از نوازندگی موتزارت و پاگانینی صحبت کردن، در اتاق خودم و در تنهایی مشغول تمرین موسیقی بشم حتی اگر حوصله نداشته باشم؟
• طی تمرینات موسیقی، صداهایی تولید می‌شه که همچین خوشایند نیست، آیا محیطی دارم که در اون تمرین کنم و صدای در و همسایه در نیاد؟ (البته می‌شه با سوردین صدا رو کم کرد ولی نمی‌شه صفر کرد!)

بعد از این‌که به سوالات بالا جواب دادید، می‌تونید درمورد خریدن این ساز زهی فکر کنید!

حالا اگر پشیمون شدید از خریدن که چه خوب، قبل از حروم شدن پولتون بی خیال شدید اگر هم مصمم شدید برای خرید، پس به دنیای شیرین یادگیری ویولن خوش اومدید! :)

فقط یک نکته، مراقب باشید جوگیرانه چیزی نخرید!

همه ما در اول کار خیلی شور و شوق داریم برای نوازندگی ولی لطفا جوگیر نشید! همینطوری الکی کالاهای تزئینی بی‌مصرف نخرید! کتابخونه خونه‌تون رو پر نکنید از کتاب‌های آموزش ویولن! خیلی از ما اول کار به خاطر دوپامینی که ترشح شده خیلی انگیزه داریم ولی همین که دو ماه بگذره و سختی‌ها معلوم بشن اون موقع‌ست که مشخص می‌شه مرد این مسیر هستیم یا نه!

3)عوامل موثر در انتخاب ویولن

راهنما خرید ویولن

برای خرید ویولن، باید به 3 ویژگی توجه کنید: مارک، سایز، لوازم جانبی

• از کدوم مارک ویولن بخرم؟

خیلی از فروشنده‌های گالری موسیقی ممکنه با عبارت‌هایی مثل:

مرتضوی با این آرشه کنسرت می‌ذاره،این ویولن سفید خیلی معروفه، این سیم پیراستو سبز بهترین سیم ویولن بازاره، این ویولن‌ دست‌ساز، ساخت ایتالیاست، اینو نوادگان بتهوون ساختن و ...

شما رو ترغیب کنن که پول بیش‌تری بدید و جنس گرون‌ترو بخرید اما بذارید یک چیزی رو رک بهتون بگم:

مادامی که شما تازه کار هستید، سازخود مرحوم باخ هم به شما بدن به درد نمی‌خوره!

پس اگر واقعا از لحاظ مالی همه چی تموم نیستید (مثل اکثر نوازنده‌های دیگه) لازم نیست برید پول زیاد خرج کنید! اولش یک ویولن آماتور تهیه کنید و وقتی که خودتون این‌قدر حرفه‌ای شدید که بتونید بهتر بزنید (و صد البته بهتر تشخیص بدید!) برید و یک ساز گرون‌تر بخرید. ممکنه با همه چیزایی که گفتم باز هم وسط راه بنا به دلایلی از ادامه ماجرا منصرف شید! پس بهتره سازتون این‌قدر گرون نباشه که خیلی توی فروشش فشار بهتون وارد شه؛ البته اگر هم کیفیت کلی ساز خیلی پایین باشه، بعد از یه مدت خود به خود از تمرین کردن زده می‌شید و دیگه سراغ موسیقی هم نمیرید! به همین دلیل انتخاب برند ویولن مناسب خیلی مهمه!

سازهای اورجینال TF، هافنر و آماتی، برای شروع بد نیستن اما توجه کنید، گفتم اگر اورجینالش گیرتون بیاد! واسه همینه که می‌گم حتما یک استاد خوب با خودتون ببرید که بهتون جنس بد نندازن!

ساز خوب ویژگی‌های بسیار زیادی رو باید داشته باشه (مثل نداشتن ترک، تو دماغی نبودن صدا و ...) اما از اونجایی که اکثر تازه کار ها توانایی تشخیص رو ندارن ترجیح میدم که بیشتر از این توضیح ندم و اینو بسپارم به عهده اون استادی که باهاش هماهنگ کردید.

• از کدوم سایز ویولن بخرم؟

بسته به این‌که نوازنده با چه قدی هست، سایز ویولن می‌تونه متفاوت باشه. در تصویر زیر ابعاد رایج بر اساس سن رو قرار دادیم. فقط یک نکته: متاسفانه در کشور ما به خاطر وضع گرونی که وجود داره، خیلی کم می‌شه ابعاد مختلف ساز رو پیدا کرد! بیش‌تر ویولن‌ها در همون ابعاد 4/4، 3/4 و 1/2 هستن.

با این حساب اگر برای فرزندتون ساز می‌خرید، می‌تونید ساز کمی بزرگ‌ترو بخرید که بعدا بچه رشد کرد بتونه باز هم نوازندگی کنه و مجبور نشید دوباره توی این گرونی خرید کنید! (گفتم یکم بزرگ‌تر!)

معیار اندازه درست هم اینه که بتونه فقط با چانه و شانه‌اش، ساز رو نگه داره! اگر هم موقع نگهداریش، سر به پایین و شونه به بالا میاد، حتما باید بالشتک نصب کنید که این اتفاق نیوفته! حواس‌تون باشه دست چپ نقشی در نگهداری ویولن نداره! دست چپ برای انگشت‌گذاری ویولن باید کاملا آزاد باشه! اگر که شما ساز رو با دست بگیرید دیگه نمی‌تونید آزادانه انگشت‌گذاری کنید!

• چه لوازم جانبی ویولن رو بخرم؟

هنگام خرید حواس‌تون باشه که حتما کالیفون و ترجیحا بالشتک هم بخرید.

کالیفون صمغی هست که از درختان تهیه می‌شه و کاربردش ایجاد اصطکاک بین سیم و آرشه‌ست! اگر کالیفون نزنید به آرشه، صدا تولید نمیشه

اما بالشتک: بالشتک رو معمولا نصب می‌کنن که بتونن راحت ساز رو روی شونه نگه دارن! اگر گردن کوتاهی دارید و موقع نواختن ویولن، به هیچ‌وجه، شونه‌تون رو بالا و سرتون رو پایین نمیارید که ساز رو نگه دارید، پس نیازی به بالشتک هم ندارید!

بالشتک‌ها انواع مختلفی دارن، ولی شما باید مدلی رو بخرید که:

قابلیت تنظیم خوبی داره، صدا رو خفه نمی‌کنه، خیلی قشنگ مکمل شونه شما می‌شه، بعد از نصبش دیگه لازم نیست برای نگه داشتن ویولن به گردن یا شونه نیرو وارد کنید، موقع نواختن به مدت طولانی باعث درد شما نشه.

نکته مهم: در خرید بالشتک شاید مدل و مارک هم مهم باشه اما مهمتر اینه که خودتون شخصا برید و تست کنید که آیا بالشتک به بدن شما می‌خوره یا نه! خرید آنلاین و غیرحضوری لوازم جانبی انجام ندید حداقل تو این یک مورد.

بخش دوم: بعد از خریدن ویولن چه کارهایی انجام بدم؟

حتما بعد از خرید ویولن این سوال براتون پیش اومده که چطور ویولن بزنم ؟ پس ادامه این مقاله رو بخونید

1)حتما یک استاد پیدا کنید

بدون استاد، شروع کردن نوازندگی حماقته! چون این ساز ریزه‌کاری‌های بسیاری داره که بعضی مواقع رعایت نکردن‌شون ممکنه باعث آسیب جسمانی بشه! علاوه بر اون ممکنه عادت‌های غلطی در شما شکل بگیره و متاسفانه اصلاح عادات غلط بسیار طولانی و سخته. تمام تاکیدی که در داشتن استاد دارم به این علته که باید آموزش ویولن رو اصولی یاد بگیرید وگرنه بعدا براتون مشکلات فراوانی ایجاد می‌شه! این کلاس موسیقی می‌تونه به صورت حضوری یا آنلاین باشه.

اگر دسترسی به اساتید براتون سخته، می‌تونید پکیج‌های آموزش آفلاین، کتاب‌های خودآموز و ... رو تهیه کنید؛ولی حتما چند جلسه اول + هر از گاهی به صورت حضوری یا آنلاین، با یک استاد بررسی کنید که آیا شما در مسیر درست یادگیری ویولن قرار دارید یا خیر.

از کتاب‌های بسیار مناسب خودآموز: ویولن برای دامیز (violin for dummies) هست که خودم به شخصه کتاب رو خوندم و می‌گم کتاب خوبیه و می‌تونه مکمل خوبی همراه با کلاس‌هاتون باشه.

2)از تئوری موسیقی غافل نشید

تئوری موسیقی یکی از بخش‌های خشکی هست که بسیاری از هنرجوها علاقه‌ای به یادگیریش ندارن ولی اینو بدونید که تئوری موسیقی درست مثل الفبا میمونه!

شما هرچقدر هم که آدم باهوش و زیرکی باشید، بدون بلد بودن حروف الفبا براتون تره هم خُرد نمی‌کنن!

تئوری موسیقی رو حتما به موازات تمرین ویولن یاد بگیرید. به عنوان تجربه اینو می‌گم؛ تئوری موسیقی در ابتدا خیلی خشکه، ولی وقتی که یاد بگیریدش خیـلی کمک‌تون می‌کنه! از آهنگ سازی و ساخت قطعات خودتون گرفته تا ارتباط برقرار کردن با سایر موزیسین‌های کل جهان در هر زمان (گذشته+حال+آینده) همه این‌ها از مزایای بی‌حد و نصاب تئوری موسیقیه! صبر داشته باشید و برید تو دل ماجرا.

از اونجایی که تئوری موسیقی برای خیلی‌ها بخش نچسب ماجرا هست، دوره‌های آنلاین بسیار زیادی در این زمینه وجود داره که می‌تونید ثبت نام کنید. اما در کنار اون‌ها کتب تئوری موسیقی مصطفی پورتراب + تئوری برای دامیز کتب کاملی هستن ولی اگه هیچ آشنایی نداشته باشید با موسیقی ممکنه کمی سنگین باشه براتون :(

3)روزانه تمرین کنید و صبور باشید

متاسفانه ویولن یکی از دیر بازده‌ترین سازهاست! چرا؟

برخلاف پیانو و گیتار و سه‌تار و ... که می‌تونید خیلی سریع از ساز صدا در بیارید (حتی به غلط!) صدا در آوردن از این ساز خیلی طول می‌کشه!چرا؟ به این دلیل که بر خلاف پیانو، خودتون باید این ساز رو روی شونه‌هاتون نگه دارید و بر خلاف گیتار و تار که فقط با ضربه زدن به سیم می‌تونید صدا تولید کنید، اینجا باید به یک هماهنگی و بالانس خاصی از وارد کردن نیرو به آرشه برسید که نه نیروی وارد شده کم باشه نه زیاد! اگه زیاد باشه فقط صدای خش خش میاد اگر هم کم باشه اصلا صدا نمیاد :(

و خوب به همین دلیل یکم طول می‌کشه تا دستتون باهاش روون شه! اما نگران نباشید:

موسیقی مزه زیباش رو به آدمای صبور نشون میده!

کمی تحمل داشته باشید و بدون نگرانی درمورد روند کند پیشرفت در یادگیری ویولن، حتما تمرین روزانه داشته باشید.

اگر تازه شروع کردید، اولش به خودتون سخت نگیرید و در حد یکی دو ساعت با وقفه تمرین کنید ولی به مرور زمان مقدار تمرین‌تون رو افزایش بدید. مراقب باشید که برنامه‌تون کم ولی پیوسته باشه. به‌جای این‌که امروز 6 ساعت تمرین کنید فردا هیچی، هم امروز هم فردا 3 ساعت تمرین کنید.

ره‌رو آن نیست گهی تند و گهی خسته رود / ره‌رو آن است که آهسته و پیوسته رود

4)با چه سبکی از موسیقی شروع کنم ؟

برای آموزش ویولن سبک‌های مختلفی وجود داره ولی رایج‌ترین سبک‌هایی که در کشور خودمون هست همین 3 سبکه: کلاسیک-ایرانی-پاپ

حالا از چه سبکی شروع کنیم؟ این بستگی به سبک مورد علاقتون + استادتون داره ولی یک نکته مهم رو باید بدونید: ویولن کلاسیک به مراتب خیلی از سبک‌های دیگه قوی تره! علت‌های مختلفی هم داره که توضیح دادنشون از حوصله این متن خارجه.

علاوه بر اون، منابع آموزش ویولن کلاسیک خیلی راحت‌تر پیدا می‌شه (یوتیوب، اینترنت، کتب بین المللی)

به همین دلیل پیشنهاد من اینه که با سبک کلاسیک شروع کنید که اگه بعدا خواستید در سبک‌های دیگه ای فعالیت کنید مشکلی براتون پیش نیاد. مصداق واقعی قدرت سبک کلاسیک این بیت از مولاناست:

چون که صد آمد نود هم پیش ماست

سایر نکات و سوالات رایج در مورد ویولن:

• به‌جای سریع و غلط زدن، کند ولی صحیح بزنید و به مرور زمان سرعت‌تون رو زیاد کنید! هیچ وقت صحیح زدن رو فدای سرعت بالا زدن نکنید!
• حتما در کنار یاد گرفتن آهنگ‌های مختلف، گام و اتود نوازی رو هم روزانه تمرین کنید.

• از یادگیری سبک‌های مختلف آرشه کشی + انگشت‌گذاری غافل نشید.
• در برنامه‌تون مرور قرار بدید! تمرینی که هفته پیش انجام دادید رو دوباره انجام بدید تا کاملا براتون جا بیفته.
• در مورد کوک کردن ویولن مراقب باشید که خیلی با گوشی‌های کنار بخش حلزونی بازی نکنید چون سیم‌ها به شدت حساسن و سریع پاره میشن به خصوص سیم اول (E)! بیش‌تر اوقات با همون پیچ‌های تنظیم، کوک کنید. سعی کنید از یک استاد کمک بگیرید که نحوه صحیح کوک کردن رو نشون‌تون بده وگرنه سیم نازنین‌تون رو ممکنه از دست بدید!
• در شروع کار نوازنده‌ها گوش دقیقی ندارن پس می‌تونید از نقطه‌گذاری استفاده کنید ولی سعی کنید گوش‌تون رو تقویت کنید! برای اینکار تیونر‌های فیزیکی و اپلیکیشن‌های تیون می‌تونن کمک‌تون کنن.

• دست راست اشکالی نداره ولی حتما ناخن‌های دست چپ‌تون رو اصلاح کنید! ویولونیست‌ها با گوشت انگشت‌شون سیم رو می‌گیرن نه با ناخن.
• از ساز در مقابل اثرات محیطی خوب مراقبت کنید! این ساز از چوبه بنابراین رطوبت، گرما، سرما و کلا تغییرات محیطی خیلی روی این ساز اثر می‌ذاره! پس همیشه اونو رو توی کاور مخصوصش بذارید.
• قبل از تمرین کردن خودتون رو گرم کنید! ویولن هم مثل یک ورزش میمونه و نباید یهویی وارد کار بشیم.
• یادتون باشه که قبل از نوازندگی آرشه رو سفت و بعد از نوازندگی آرشه رو شل کنید (نه خیلی سفت تا پاره نشه!)
• چپ‌دست‌ها چطور ویولن بزنن؟ دو راه دارن. یا با کمک استاد ویولن رو کاملا قرینه کنن (سیم‌ها، پیچِ تنظیم و ...) یا اینکه درست مثل راست دست‌ها بزنن. پیشنهاد اصلی هم اینه که مثل راست‌دست‌ها بزنید چون راست‌دست‌ها به علت ضعف دست چپ انگشت‌گذاری‌شون ضعیفه ولی شما به خاطر قدرت دست چپ انگشت‌گذاری خوبی دارید ولی عوضش باید روی آرشه‌کشی تمرین کنید. علاوه براون، دست چپ بودن همیشه باعث می‌شه که توی گروه‌های نوازندگی، موقع خرید اجناس و ... براتون مشکل پیش بیاد چون اکثرا همه چیز برای راست دست‌ها طراحی شده.
• آیا یادگیری ویولن تنها در سن خاصی امکان داره؟ بستگی به سطح انتظارت‌تون داره. طبیعتا نمی‌شه در 90 سالگی تازه با موسیقی آشنا بشیم و بعد مثل شوپن آهنگ بسازیم! ولی از بچه‌های 5 ساله گرفته تا پیرمردهای 90 ساله، همه می‌تونن ویولن یاد بگیرند و مطابق با انتظار خودشون ازش لذت ببرن! تنها چیزی که مهمه صبر، علاقه و تمرینی هست که دارید.

راستی، به نظرتون آیا سن خاصی برای شروع موسیقی وجود داره؟ تو کامنتا برام بنویسید.

اینم از این :) امیدوارم که از خوندن این مقاله موسیقیایی لذت کافی برده باشید!!

برای نوشتن این مطلب خـیــلـی وقت صرف شد. سعی کردم از خرید ویولن، راه شروع یادگیری ویولن، آموزش ویولن و ... تا جایی که مجله اجازه میده بنویسم. خوشحال میشم اگه خوشتون اومد با دوستاتون به اشتراک بگذارید و این زیر نظرات‌تون رو راجع بهش بم بگید.‌

لینک گروه تلگرامی ویولن :
@ViolinTeam
لینک کانال تلگرامی ویولن :
@SymphonyFa

این پست برای اولین شماره مجله مرکب نوشته شده؛ مجله ای نو در بستر ویرگول.

راستی،از بین پست های مجله این پست رو هم شاید دوست داشته باشید: