درباره‌ی فیلم The Whale


کارگردان فیلم آرنوفسکی است که قبلا در سال ۲۰۰۰ فیلم معروف و مهم Requiem for a dream (مرثیه‌ای برای یک رویا) را ساخته. آن فیلم اول آدم‌هایی را روایت می‌کرد که غرق در لذت و رسانه، یا اعتیاد به مواد مخدر و تلویزیون اند و به دلیل وابستگی به لذت و رسانه، می‌خواهند پولدار شوند و در تلویزیون دیده شوند. این چیزی است که یک آمریکایی طراز اول یا یک آمریکایی «خوب» باید داشته باشد. اما فیلم نشان می‌دهد که همگی در گردابی که حاصل مصرف گرایی است دچار زوال تدریجی شده و عقل و جسم خود را نابود می‌کنند.

فیلم اول مرثیه‌ای برای رویای آمریکایی بود. یک فیلم انتقادی از وضعیت موجود در آمریکا یا انتقاد از لیبرالیسم. اما فیلم دوم یک فیلم آرمانی است از وضعیتی که وجود ندارد یا آرمان نئولیبرالیسم.

فیلم دوم برعکس فیلم اول، از رویای آمریکایی سخن نمی‌گوید زیرا این رویا دیگر مرده است. بلکه از یک وضعیت آرمانی سخن می‌گوید که هنوز وجود ندارد. یک وضعیت ایدئولوژیک، و رفتار و گفتار و اداها و دیالوگ‌های به شدت مصنوعی و غیر قابل باور بازیگران فیلم نیز ایدئولوژیک بودن یا تبلیغاتی بودن آن را تایید می‌کند که نشانه‌ی زوال آمریکا در این ۲۲ سال فاصله‌ی میان دو فیلم است: زوال آمریکا از چیزی که «هست» به چیزی که «باید باشد».

رویکرد فیلم دقیقا مشابه فیلم‌های تبلیغاتی حزب کمونیست در شوروی سابق یا کره‌ی شمالی و دیگر کشورهای با ایدئولوژی کمونیسم است (یا سریال‌های ماه رمضان تلویزیون) که می‌خواهند «انسان طراز ایدئولوژی» را نمایش دهند. یعنی یک انسان خوب مطابق با ایدئولوژی نولیبرالیسم. اینجا دیگر صحبت از وضع موجود نیست بلکه در جهت رسیدن به یک وضعیت خیالی آرمانی است که آدم‌ها از روی ظاهر و از روی خرد جمعی و عرفی قضاوت نشوند.

یک مرد بسیار چاق، بدریخت، همجنس‌باز و به طور کلی از هر لحاظ حال به هم زن (disgusting) را نشان می‌دهد که خود را کاملا از دنیای بیرون کاملا ایزوله کرده و حاضر نیست کسی چهره و هیکل نفرت انگیز او را ببیند. یک ظاهرا انسان که به شکل یک حیوان دچار مسخ و دگرگونی شده.

شخصیت و منش و سواد او اما به گونه‌ای است که روی همان آدم‌های معدودی که با او در ارتباطند تاثیر می‌گذارد و بخش ایدئولوژیک بودن داستان همینجاست که چگونه این آدم‌ها متحول می‌شوند.