حرف می‌کُشه! | فلسفه‌ی مانگای Chainsaw Man

ماکیما - یک جادوگر یا یک ایدئولوژی؟
ماکیما - یک جادوگر یا یک ایدئولوژی؟

ماکیما یکی از دغل‌بازترین شخصیت‌های مانگای Chainsaw Man محسوب می‌شود که با شیطان کنترل ارتباط دارد. او برای کنترل دیگران کسی را کتک نمی‌زند یا هیچ نوع درگیری فیزیکی‌ای ایجاد نمی‌کند، بلکه به‌طور مخفیانه و زیرکانه‌ای کار خود را با حرف‌زدن پیش می‌برد. برای فهم بهتر روش کار ماکیما، ابتدا باید بدانیم که کلمات چطور می‌توانند روی واقعیت زندگی افراد تأثیر بگذارند.

باروخ اسپینوزا، فیلسوف هلندی، در مقوله‌ی «کوناتوس» می‌گوید هر چیزی در هستی میل به وجودداشتن دارد، درست به همان اندازه که از عدم وجودداشتن دوری می‌کند. همچنین، او باور دارد که همه‌چیز پیش از به‌وجودآمدن از فیلتری به نام «خدا» عبور می‌کند و ازآنجاکه همه‌چیز در هستی ازطریق خدا به وجود آمده است، پس نباید هیچ ضدیتی در جهان وجود داشته باشد (مثلاً، سیاه و سفید متضاد هم نیستند و یکی هستند). در نتیجه، ما این‌طور فرض می‌کنیم که ذهن از واقعیت جدا نیست، درست به همان میزان که واقعیت از ذهن جدا نیست.

جی. ال. آستین، در کتاب چگونگی کار با کلمات، نحوه‌ی اثرگذاری زبان بر واقعیت انسان را شرح می‌دهد. طبق نظریه‌ی او، ذهن می‌تواند روی واقعیت اثر مستقیم بگذارد. این همان پدیده‌ای است که آستین آن را «کنش منظوری» می‌نامد؛ فرایندی که طی آن تمرکز روی منظور گوینده است، نه متنِ گفتار یا برداشت شنونده. زبان با واقعیت فیزیکی افراد ارتباط مستقیم دارد. مثلاً، بااین‌که ما روان انسان را از فیزیک او جدا می‌دانیم، اما در واقع هر دو یکی هستند. شاید بتوان گفت که کلمات نوعی زنجیر نامرئی‌اند که با استفاده از آن‌ها می‌توان دیگران را کنترل کرد. به عبارت دیگر، ماکیما دیگران را با کلمات خود کنترل می‌کند تا زنجیری به‌شکل زبان گفتاری دور گردن‌شان بیاندازد و در نهایت، آن‌ها را در بُعد فیزیکی نیز تحت کنترل خود در بیاورد. اگر بخواهم خیلی ساده بگویم: ماکیما در چرب‌زبانی استاد است.

اگر ذهن می‌تواند زبان را مختل کند، پس زبان نیز می‌تواند ذهن را مختل کند. - جورج اورول

نیک لند، فیلسوف انگلیسی، در مقوله‌ی ابرخرافه می‌گوید وقتی انسان مفهوم یا کلمه‌ی جدیدی خلق می‌کند، ممکن است آن مفهوم یا واژه به‌تدریج به بخشی از فرهنگ جامعه تبدیل شود. پس از آن‌که مفهوم جدید وارد فرهنگ شد، می‌تواند خود را به‌راحتی در بُعد فیزیکی به جامعه القا کند؛ چیزی شبیه به طلسم یک جادوگر.

ماکیما خود بهترین نمونه از یک جادوگر است که ایدئولوژی موذیانه‌اش را به‌آرامی و با بی‌رحمی تمام مثل یک طلسم به جان شخصیت‌های دیگر می‌اندازد.