حرف می‌کُشد!

ماکیما؛ یک جادوگر یا یک ایدئولوژی؟
ماکیما؛ یک جادوگر یا یک ایدئولوژی؟

ماکیما یکی از دغل‌بازترین شخصیت‌های مانگای Chainsaw Man محسوب می‌شه که با شیطان کنترل ارتباط داره. اون برای کنترل بقیه، کسی رو کتک نمی‌زنه، یا هیچ درگیری فیزیکی‌ای ایجاد نمی‌کنه، بلکه، به‌طور مخفیانه و زیرکانه‌ای، کار خودش رو با حرف‌زدن پیش می‌بره. برای فهم بهتر روش کار ماکیما، اول باید ببینیم که کلمه‌ها چطور می‌تونن روی واقعیت زندگی افراد تأثیر بذارن.

باروخ اسپینوزا، فیلسوف هلندی، توی مقوله‌ی «کوناتوس» می‌گه هرچیزی توی جهان میل به وجودداشتن داره، درست به همون اندازه که از عدم وجودداشتن دوری می‌کنه. همچنین، اون باور داره که همه‌چیز قبل‌از به‌وجوداومدن، از فیلتری به نام «خدا» عبور می‌کنه و ازاونجاکه همه‌چیز ازطریق خدا به وجود اومده، پس نباید هیچ ضدیتی توی جهان وجود داشته باشه؛ مثلاً، سیاه و سفید متضاد هم نیستن، بلکه یکی‌ان. در نتیجه، ما این‌طور فرض می‌کنیم که ذهن از واقعیت جدا نیست؛ درست همون‌طور که واقعیت از ذهن جدا نیست.

جی. ال. آستین، توی کتاب با کلمات چه‌کار می‌کنیم؟، نحوه‌ی اثرگذاری زبان روی واقعیت انسان رو شرح می‌ده. طبق نظریه‌ی اون، ذهن می‌تونه روی واقعیت اثر مستقیم بذاره. این همون پدیده‌ایـه که آستین اسمش رو «کنش منظوری» گذاشته؛ فرایندی که توش تمرکز روی منظور گوینده‌ست، نه متنِ گفتار یا برداشت شنونده.

زبان با واقعیت فیزیکی افراد ارتباط مستقیم داره. مثلاً، بااین‌که ما روان انسان رو از فیزیک اون جدا در نظر می‌گیریم، ولی، در واقع، هر دو یکی‌ان. شاید بشه گفت کلمات یک زنجیر نامرئی‌ان که با استفاده از اونا می‌شه بقیه رو کنترل کرد. به عبارت دیگه، ماکیما بقیه رو با کلمات خودش کنترل می‌کنه تا یک زنجیر، به‌شکل زبان گفتاری، دور گردن‌شون بندازه و، در نهایت، اونا رو توی بُعد فیزیکی هم تحت کنترل خودش در بیاره. اگر بخوام خیلی ساده بگم: ماکیما توی چرب‌زبونی استاده.

اگر ذهن می‌تونه زبان رو مختل کنه، پس زبان هم می‌تونه ذهن رو مختل کنه | جورج اورول

نیک لند، فیلسوف انگلیسی، توی مقوله‌ی «ابرخرافه» می‌گه وقتی انسان مفهوم یا کلمه‌ی جدیدی خلق می‌کنه، ممکنـه اون مفهوم یا واژه، به‌تدریج، به بخشی از فرهنگ جامعه تبدیل شه. بعداز این‌که مفهوم جدید وارد فرهنگ می‌شه، می‌تونه خودش رو، به‌راحتی، توی بُعد فیزیکی به جامعه القا کنه؛ درست مثل طلسم یک جادوگر.

ماکیما خودش بهترین نمونه از یک جادوگره که ایدئولوژی موذیانه‌ش رو، به‌آرومی و با بی‌رحمی تمام، مثل یک طلسم به جون شخصیت‌های دیگه می‌ندازه.