تاثیر استرس ناشی از اخبار متناقض بر ایمنی بدن در مقابل کرونا


در میانه‌ی پرونده‌ی عیدانه‌ی راهرو، کرونا همه‌ی ما را درگیر و مضطرب کرد. فکر کردیم پیش از هرچیز به محتوایی نیاز است که کمی بتواند از این بار و فشار روانی بکاهد.


https://www.aparat.com/v/TV3JA

روزهای پایانی بهمن بود که اولین شایعه ویروس کرونا در ایران را شنیدیم. بالافاصله با شایعه پراکن‌ها مقابله شد و خبرهای انتخاباتی جایش را گرفتند. اما کمتر از دو روز، انگار که از چاله به چاه افتاده باشیم ویروس کرونا بدون پنهان کاری 14 روزه‌اش، این بار با تلفات به سراغمان آمد. انتشار اولین آمار فوتی‌ها و هجمه رسانه‌های اجتماعی در ساعاتی کوتاه روزگارمان را سیاه کرد و حالا ما مانده‌ایم و استرس و ترسی که عین خوره به جانمان افتاده است.

این چند خط نه همه داستان ولی فشرده چیزهایی است که در این چند روز بر ما گذشت. شرایط ماه‌های اخیر ایران برای مریض کردن یک فرد سالم کافی است؛ اما تاثیر استرس در مقابله با ویروس کرونا را باید خیلی جدی‌تر بگیریم. چون استرس سیستم ایمنی بدنمان را تضعیف می‌کند. پس اگر نمی‌خواهید به یک کاندید راحت برای بیماری تبدیل شوید، روش‌های کاهش استرس در مقابله با ویروس کرونا را یاد بگیرید.

در ادامه دلیل دوری از استرس، عصبانیت و ترس و نقش مخربش روی سیستم ایمنی بدن را با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.



وقتی استرس، نگرانی و ترس دست به دست کرونا می‌دهند!

با خاطراتی که از مدیریت بحران به ذهنم مانده و به عنوان کسی که ساکن دومین شهر آلوده به ویروس کرونای ایران است؛ ترس، نگرانی و استرس را طبیعی می‌دانم. به اندازه کافی هم در این چند وقت، مثل اکثر شما سعی کردم تا حرف‌های حساب را از میان انکار‌ها و شایعه‌ها بیرون بکشم. اما در نهایت سلامت خودم و خانواده‌ام برایم مهمترین مسئله روز است. بنابراین صادقانه می‌گویم: اجازه دهید دعواهای زرگری مدیران بحران برای خودشان بماند. ما هم دو دستی سیستم ایمنی بدنمان را بچسبیم.

اما پشت پرده این توصیه؛ واقعیت‌هایی است که درباره اپیدمی ویروس کرونا وجود دارد. بیایید با هم نگاهی به آنها بیاندازیم:



کرونا چقدر خطرناک است؟

ویروس کرونا باعث بیماری خفیف تا متوسط در دستگاه تنفسی افراد می‌شود. علائمی شبیه سرماخوردگی دارد. آن را با تب ( بالای 39 تا40 درجه)، سرفه‌های خشک و سخت نفس کشیدن (یا تنفس‌های کوتاه) می‌شناسند. البته این علائم با خیلی از بیماری‌های دیگر مشابهت دارد. اما اگر همه این علائم را دارید و با استراحت کردن هم بهتر نشدید، باید به مراکز درمانی مراجعه کنید. به طور کلی 80 درصد از افرادی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند بدون نیاز به مراقبت خاص بهبود پیدا می‌کنند. اما 20 درصد از افراد نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند. این گروه شامل:

  • زنان و مردان مسن بالای 60 سال (به ویژه سالمندان با سنی بیشتر از 80)
  • و کسانی است که بیماری‌های تنفسی مزمن، قلبی و عروقی، دیابت، فشار خون، سرطان دارند.

در امار جهانی؛ ویروس کرونا تنها دو درصد (از بیست درصد) منجر به مرگ می‌شود. البته در ووهان چین که مرکز شروع ویروس کرونا است آمار مرگ و میر کمی بیشتر از نرخ جهانی است. علت اصلی این موضوع نبود منابع کافی برای کنترل و مدیریت شرایط در روزهای ابتدایی انتشار می‌باشد.

ویروس کرونا اولین بیماری اپیدمی جهانی نیست و قبل از آن نمونه‌های دیگری مانند SARS و MERS به صورت گسترده وجود داشتند. مثلا میزان مرگ و میر برای افراد مبتلا به SARA ده درصد است. در سال 2002 و 2003 میلادی حدود 40 کشور به بیماری SARS آلوده شدند و از میان 8000 مبتلا تقریبا 800 نفر فوت کردند. ویروس MERS هم در سال 2013 با مرکزیت عربستان سعودی منتشر شد و طبق اخبار سازمان جهانی بهداشت با سی درصد احتمال مرگ و میر (و 850 فوت ثبت شده) همراه بود.

با توجه به این اطلاعات، ویروس کرونا تا این لحظه دارای کمترین امار مرگ و میر است. از انجایی که هنوز دارویی برای آن کشف نشده بهترین راهکار افزایش سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس است. معمولا می‌گویند برای افزایش سیستم ایمنی بدن، ویتامین C، میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید. اما استرس و نگرانی این وسط چه نقشی دارند؟



نقش ترس و استرس در مقابله با ویروس کرونا

از قدیم گفتند: «ترس برادر مرگ است». اما ترس داریم تا ترس! در حالت کلی ترس و استرس حس‌های طبیعی هستند که در مواجه با موقعیت یا شرایط تهدیدکننده، مکانیسم بقای انسان را فعال می‌کنند. بنابراین انسان دست به کار می‌شود تا به هر نحوی موقعیت مربوطه را خنثی کند. نتیجه این احساسات حفظ امنیت و سلامت عمومی بدن است.

اما ترس و استرسی که بخاطر کرونا، این روزها به جانمان افتاده از آن دست حس‌های مخربی است که توانایی محافظتی بدنمان را ضعیف کرده و از بین می‌برد. می‌پرسید چطور؟!

وقتی به صورت مزمن و طولانی می‌ترسید یا از چیزی مضطرب هستید؛ اتفاقات زیر در بدنتان رخ می‌دهد:

  • استرس و نگرانی مداوم سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. همینطور ترس باعث آسیب قلبی عروقی (افزایش فشار خون) و مشکلات گوارشی مانند سندروم روده تحریک پذیر می‌شود. این عوامل در تسریع روند پیری و حتی مرگ زودرس موثر هستند.
  • وقتی بیش از اندازه می‌ترسید حافظه‌ای به نام «حافظه ترس» در بدن به وجود می‌آید و به قسمت‌های خاصی از مغزتان اسیب می‌زند. همین باعث می شود تا همه موضوعات ساده و حتی دنیای پیرامونتان را هم ترسناک ببینید و در یک کابوس پایدار زندگی کنید.
  • ترس و استرس، فرآیندهای پردازشی و واکنشی مغز را هم تحت شعاع قرار می‌دهند. عینی‌ترین نمونه آن تصمیم گیری‌های به شدید احساساتی و واکنش‌های تحریک‌آمیزی است که در اولین روزهای اپیدمی کرونا در فضای مجازی شاهدش بودیم.
  • همچنین احساس ترس و استرس مزمن میتواند سلامت روان را هم به خطر بیاندازد که از عواقب طولانی مدت آن میتوان به خستگی، افسردگی و PSTDاشاره کرد.

حالا برگردید و دوباره نگاهی بیاندازید به لیست 20 درصدی افراد خاصی که بالاترین احتمال مرگ و میر در ویروس کرونا را دارند. افرادی با بیماریهای قلبی و عروقی و فشار خون؛ درست زدید به هدف.

داشتن ترس و اضطراب یا هر گونه نگرانی، همانطور که در ابتدای صحبت گفتیم؛ کاملا طبیعی است. ولی جو روانی که به خاطر تمرکز شدید روی اخبار منفی، شایعه‌ها و صحبت‌های متناقض در شبکه های اجتماعی و جامعه ایجاد شده دیگر یک استرس و نگرانی طبیعی نیست. بلکه باعث می‌شود نه تنها به خودمان بلکه به اطرافیانمان هم آسیب بزنیم.

چطور از فضای مسموم و استرسی ویروس کرونا خارج شویم؟

  • کمتر عصبانی شوید. همه می‌دانیم که دلایل زیادی برای عصبانی شدن از شرایط فعلی وجود دارند. اما قبل از بیرون ریختن ناراحتی‌تان بخاطر بیاورید که در این موقعیت به اشتراک گذاشتن افکار منفی و بازنشر آن فقط روحیه و حال خودتان و سایرین را خراب می‌کند.
  • درست است که دوست دارید در جریان خبرها باشید اما پیگیری اخبار از منابع مختلف فقط به استرس و نگرانی بیشتر دامن می‌زند. چون هر کدام زاویه دید و اهداف رسانه‌ای خاص خودشان را دارند. سعی کنید در این شرایط کمتر پیگیر فضای مجازی باشید. اگر هم دنبال یک منبع متمرکز برای اخبار هستید میتوانید روند شیوع و امارهای جهانی ویروس کرونا را از طریق سایت Worldometers یا اخبار رسمی وزارت بهداشت مشاهده کنید.
  • خودتان را سرگرم کنید. هر چه مشغول‌تر باشید، فکر و خیالتان هم کمتر است. گاهی کمتر فکر کردن برای کاهش استرس و آشفتگی معجزه می‌کند.
  • در انتها سعی کنید حال خودتان و اطرافیانتان را خوب کنید. البته منظورم این نیست که دورهمی بگیرید و باعث بازنشر کرونا شوید ولی در حد بضاعت با اعضای نزدیک خانواده (پدر و مادر یا همسر و فرزندتان) شاد باشید. بیشتر بخندید و کاری را انجام دهید که فکر می‌کنید باعث از بین رفتن استرس خودتان و آنها می‌شود.



آخرین توصیه‌های کرونایی

سازمان جهانی بهداشتی برای جلوگیری از شیوع و انتقال ویروس کرونا انجام کارهای زیر را ضروری می‌داند:

  • استفاده از ماسک. فلسفه زدن ماسک این است افراد ناقل بیماری نتوانند آن را انتقال دهند. اما از آنجایی که دوره نهفتگی این کرونا دو هفته است و نمی‌دانیم چه تعداد واقعا تست کرونایی مثبت دارند. پس باید تمامی افراد از ماسک استفاده کنند. در این صورت کنترل ویروس سریع‌تر انجام می‌شود.
  • پوشیدن دستکش. با وجود اینکه این بیماری بین انسان‌ها منتقل می‌شود اما ویروس مدت زمان زیادی روی سطوح مختلف باقی می‌ماند. پس اگر فرد ناقل کرونا ناخواسته سطح یا وسیله‌ای را آلوده کرده باشد، احتمال انتقال آلودگی به سایرین افزایش پیدا می‌کند. حتما برای استفاده از دستگاه‌های پوز و عابر بانک و.. یا حتی زدن دکمه‌های آسانسور از دستکش یکبار مصرف استفاده کنید.

حتما پس از استفاده از ماسک و دستکش‌های یک بار مصرف آنها را در سطل زباله بیاندازید. انداختن این وسایل روی زمین باعث انتشار ویروس می‌شود به ویژه برای هموطنان پاک‌بان خطرآفرین است.


  • برای تمیز کردن سطوح از مواد ضدعفونی کننده الکلی استفاده کنید و دست‌ها را با الگوهای استاندارد و همراه با اب و صابون شستشو دهید.
  • هر کجا هستید، همانجا بمانید. از هر گونه مسافرت، به خصوص به شهرهای آلوده پرهیز کنید. به دلیل عدم قرنطینه اصولی این یکی از مهم‌ترین راه‌های جلوگیری از انتشار گسترده ویروس کرونا است.
  • خوشبختانه مراکز آموزشگاهی و دانشگاهی، فرهنگی (مثل سینما و موزه) و برخی از ادارات تعطیل شدند پس تا حد امکان از منازل خارج نشوید. همینطور از دید و بازدید و دورهمی یا حاضر شدن در جاهای شلوغ مثل بازارها دوری کنید.

در این روزها و شب‌هایی که با ویروس کرونا درگیریم کمی بیشتر همدل باشید. یادمان هم نرود که بیماری عیب و عار نیست، پس از کرونا برچسب نسازیم.

خاطرتان جمع، شب دراز است و قلندر بیدار؛ تنتان سالم


منابع