عید و اندکی گریز بر اشعار و تاریخِ آن

عید نوروز، عید طبیعت است. نوروز، آغاز بهار و موسم اعتدال طبیعت و لطافت هوا و تعدیل شب و روز و رهایی از قساوت زمستان و تکبیر جنگل و تسبیح باد و رویش صحرا.

تحول حال

مردم درآغاز سال نو دعا می خوانند و از خداوند می خواهند که حالشان را به بهترین حال برگرداند و زندگی آنان را آن چنان که خود می خواهد متحول سازد. تحول به این است که قلب ها از آنچه غیر خدایی است دور گردد، بصیرت ها روشن شود، وجدان ها به خود آیند و انسان ها به سوی تکامل، گام های بلندتر بردارند و به خدا بپیوندند. تحوّلِ حال به این معنی است که در خویشتن خویش، تغییرات روحی بدهیم و از هواهای نفسانی که انسان را به هلاکت می رساند دست برداریم.

اشعار بزرگان

مبارک‌تر شب و خرم‌ترین روز

به استقبالم آمد بخت پیروز

دهل‌زن گو دو نوبت زن بشارت

که دوشم قدر بود امروز نوروز

مه است این یا ملک یا آدمیزاد

پری یا آفتاب عالم‌افروز

ندانستی که ضدان در کمینند

نکو کردی علیرغم بدآموز

مرا با دوست ای دشمن وصالست

تو را گر دل نخواهد دیده بردوز

شبان دانم که از درد جدایی

نیاسودم ز فریاد جهان سوز

گر آن شب‌های با وحشت نمی‌بود

نمی‌دانست سعدی قدر این روز

- سعدی در غزل شماره 314

جهان از باد نوروزي جوان شد

زهي زيبا كه اين ساعت جهان شد

شمال صبحدم مشكين نفس گشت

صباي گرم رو، عنبر فشان شد

- عطار

آمد بهار خرم با رنگ و بوی طیب
با صد هزار نزهت و آرایش عجیب

اکنون خورید باده و اکنون زیید شاد
کاکنون برد نصیب حبیب از بر حبیب

ساقی گزین و باده و می‌خور به بانگ زیر
کز کشت سار نالد و از باغ عندلیب

هر چند نوبهار جهان است به چشم خوب
دیدار خواجه خوبتر، آن مهتر حسیب

- رودکی

تاریخچه عید نوروز به زبان ساده

جشن عید نوروز که از کهن ترین و مهم ترین جشن های ایرانی محسوب می شود به گفته پژوهشگران بنیاد ایرانی و هندی ندارد بلکه به احتمال زیاد به اقوام بومی نجد ایران قبل از مهاجرت و آریایی ها نسبت داده شده است.

راهیابی دو جشن نوروز و مهرگان به بین النهرین نیز توسط سومریان انجام شده است و موجب پدید آمدن دو جشن (ازدواج مقدس) و (اکیتو) شد که بعدها این دو جشن در آغاز سال نو به شکل یک جشن واحد در بین النهرین برگزار می شده است.

اما چنانچه در این بخش از فرهنگ و هنر نمناک اشاره کرده ایم در نجد ایران کماکان تا دوره اسلامی به شکل 2 جشن مستقل خود را حفظ کردند بنابراین می توان نتیجه گرفت جشن "مهرگان" ، "نوروز" و "سده" جزوه جشن های مذهبی نیستند و بیشتر در زمره اعیاد ملی ایرانی قرار گرفتند.

جایگاه نوروز در دوره هخامنشی

در دوره ساسانی 25 روز قبل از شروع بهار با برپایی 12 ستون خشت خام با کاشت انواع غلات و حبوبات از جمله نخود ، گندم ، لوبیا ، جو ، برنج و ارزن تا شانزدهمین روز فروردین در انتظار بارور شدن گیاهان می نشستند چرا که این عقیده را داشتند که هرچه گیاهان بارورتر شوند در آن سال محصولات بهتر و بیشتری خواهند دید.

همچنین در این دوران رایج بود که مردم در بامداد نوروز به سمت یکدیگر آب پاشی کنند و نیز آتش روشن کردن در شب نوروز از زمان هرمز اول مرسوم شد و از دوره هرمز دوم دادن سکه به عنوان هدیه و عیدی در نوروز رایج شد.

نام نوروز

و یا اسامی شبیه به آن در جغرافیای نوروز شامل سراسر خاورمیانه، قزاقستان، بالکان، تاتارستان، در آسیای میانه چین غربی(ترکستان چینی) زنگبار، سودان و در آسیای کوچک سراسر قفقاز تا آستراخان و همچنین بنگلادش، آمریکای شمالی، پاکستان، بوتان، هند، تبت و نپال دیده می شود.

پیشاپیش عید بزرگ نوروز را بر شما از طرف خانواده ادبی سپندار تبریک می‌گوییم.

تدوین مقاله در تیم ادبی سپندار

به سردبیری ریحانه پارسا

ما را در شبکه های اجتماعی به اسم محفل ادبی سپندار دنبال کنید.