تاب آوری

مقدمه: این روزها (به خصوص در روزهای شروع کرونا) با تغییرات و محدودیت‌هایی که به واسطه بیماری کرونا ایجاد شد، شرایط ارتباط با محیط پیرامون و آدم‌ها تغییر کرد. سفر کردن، ورزش گروهی، شرکت در مهمانی‌ها، جشن‌ها، کلیه نشست‌ها و ... از جمله این تغییرات بود. برای خیلی از ما مخصوصا در روزهای ابتدایی این تغییرات سخت و غیرقابل پذیرش بود و تلاش می‌کردیم با دیدگاه مثبت به آینده و اینکه فقط همین چند ماه هست و می‌گذره این داستان رو سپری کنیم.

شما چه وضعیت‌هایی شبیه به کرونا سراغ دارید؟

اتفاقاتی مثل زلزله بم، زلزله کرمانشاه، کشتی سانچی، پرواز 752، جنگ ایران و عراق، چرنوبیل، اردوگاه‌های کار اجباری و ... . نمونه‌های اجتماعی از رویدادهایی که در موردشون شنیدیم و یا در اون موقعیت قرار گرفتیم.

در ادامه تاملات پاییزی و در جلسه چهارم پیرامون تاب آوری صحبت کردیم.

از تاب آوری که حرف می‌زنیم از چه حرف می زنیم؟

تاب آوری (Resilience) ظرفیت بازگشتن از دشواری پایدار و ادامه‌دار و توانایی در ترمیم خویشتن است. تاب آوری یعنی اینکه فرد بتواند قوام و سلامت روانشناسی خودش رو در مواجهه با سختی‌ها حفظ کند. این ظرفیت انسان می‌تواند باعث شود تا او پیروزمندانه از رویدادهای ناگوار بگذرد و علی‌رغم قرار گرفتن در معرض تنش‌های شدید، شایستگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی او ارتقا یابد.(ویکی پدیا)

در زبان فارسی واژگان معادل تاب آوری را می‌تونیم، آستانه تحمل، مدارا کردن، صبرو بردباری، آستانه تحمل فشار یا درد، انعطاف‌ پذیری و انطباق با شرایط نام برد. اما همینجا یه چیزی رو مشخص کنم، تاب آوری با تحمل متفاوت است، در واقع نوعی مواجه و پذیرش آگاهانه و فعالانه‌ی مشکلات و اتفاقات پیرامون ماست.

البته مفهوم تاب آوری به این معنی که صرفا در برابر هر اتفاقی قوی برخورد کنیم و خم به ابرو هم نیاریم نیست، بلکه در تاب آوری قرار که بعد از اندکی سوگواری از اون حالت منفعل و ناآگاه خارج بشیم و با ترمیم خودمون، تعامل با محیط رو مجددا برقرار کنیم.

همه ما در طول زندگی با رنج‌ها و مشکلاتی مختلفی مواجه میشیم. رنج از دست دادن، مرگ عزیزان، بیماری‌ها، تغییرات ناگهانی در مسیر زندگی و سایر رنج‌های کوچک و بزرگ. رویکرد ما به زندگی، تعاریف اولیه ما از مفهوم و هدف زندگی (شادی/رنج) می‌تونه در میزان تاب آوری ما در مسائل موثر باشه.

چطور تاب بیاریم؟

یکی از متاملان داستان توران میرهادی رو تعریف کرد که چطور با تعبیری که از رنج داشت از اون گذشت و ارزش آفرینی کرد.

"تبدیل رنج بزرگ به کار بزرگ"

در نتیجه شاید اگر در زندگی رنج رو پیش فرض قرار بدیم و هدف کمینه کردن رنج‌ها باشه در این صورت از زندگی لذت بیشتری ببریم.

پیشنهاد میکنم برای اینکه با رنج بیشتر آشنا بشید، پادکست رادیو راه اپیزود "جادوی راه" رو بشنوید تا ببیند چطور با قرار گرفتن در راه و گذر از بخش‌های مختلف اون در زندگی، رنج براتون معنادار خواهد شد.

یکی از راه‌های تاب آوری همین داشتن معناست! ویکتور فرانکل در کتاب انسان در جستجوی معنا به این مسئله اشاره میکنه که چطور داشتن معنا برای زندگی، می‌تونه کمک کنه تا در شرایط سختی مثل اردوگاه‌های کار اجباری زنده بیرون بیایم. در این کتاب جمله‌ای از نیچه نقل شده که تامل برانگیز است:

کسی که چرایی زندگی را یافته با هر چگونگی خواهد ساخت.

یک‌ پیشنهاد دیگر، ایده رواقی زیستن است و اینکه به حوادث ناگوار زندگی فکر کنیم و تجربه‌های دشوار رو پیش از تحققشان تصویرسازی کنیم!

خبر خوب اینه که اونطور که در منابع اومده، تاب آوری نوعی مهارت در روند آزمون و خطای زندگیه که از طریق آموزش، یادگیری و تجربه تقویت می‌شود. در نتیجه می‌تونیم با گاهی سخت گرفتن به خودمون تاب آوری رو تمرین کنیم.

سخت گرفتن هایی مثل: طبیعت گردی همراه کوله کشی، دویدن، کوهنوردی، تغییر عادت‌های غذایی (خام گیاه خواری، گیاه خواری و ...)، تغییر برنامه خواب، اضافه کردن نظم به زندگی و ...
در واقع این مثال‌ها که در بالا زدم برای افراد مختلف متفاوت هست و بسته به اینکه چه چیزی باعث قرار گرفتن ما در نقطه جوشمون میشه این تمرینات می‌تونه اثرگذار باشه.

یادمون بمونه که:

موقعیت‌های بحرانی را همیشگی ندانیم.

تجربه شخصی که از قبولی در مقطع کارشناسی در زیستنِ پلتفرمی ازش صحبت کردم، نمونه‌ای واقعی از تاب آوری بود. اما الان اینجایی که ایستادم میبینم که نه تنها ماندگار نبود و به قول دوستی این نیز بگذرد بود، بلکه اثرش رو اونقدری احساس نمی‌کنم که اون زمان حس می‌کردم. گاهی شاید لازم یکم از مسئله یا مشکلمان دور بشیم (یعنی فاصله‌اش رو با خودمون زیاد کنیم) تا ببینیم آیا بعد از گذر زمان یا ... این مسئله هنوز هم سخت و دردناک هست؟

بپذیریم که تغییر در زندگی غیرقابل اجتناب است.

وقتی در مسیر زندگی قرار داریم دائما در حال انتخاب هستیم و هرانتخابی که می‌کنیم با تغییرات ریز و درشت مواجه میشیم، پس باید بپذیریم که تغییرات بخشی از زندگی ماست و حتی سعی کنیم از این تغییر لذت ببریم.

باور داشته باشید که بحران‌ها فرصت‌هایی برای خودکاوی هستند.

در تداکس تهران - زنان 2020، خانم‌های موفقی که با بی باکی، ترس هاشون رو پشت سرگذاشته بودند و سعی کرده بودند از این ترس‌ها به عنوان یه فرصت خودشناسی و رشد استفاده کنند، سخنرانی کردند. تجربه‌های مشابهی که همگی مسئله گذر از بحران رو با خودکاوی، تبدیل به فرصتی برای رشد کرده بودند.

چی کار کنیم تا تاب آوری رو در خودمون تقویت کنیم و در واقع بیشتر تاب بیاریم؟ (نظر متاملان)

پیشنهاد چند فیلم درباب مواجه با موقعیت های تاب آور:

Cinema paradiso (تاب آوری+دشواری های زندگی+عشق)

The platform (مفهوم تاب آوری در زندگی)

Schindler's List (تاب آوری+ جنگ )

The Pianist (تاب آوری + جنگ)

شما چه فیلم هایی رو پیشنهاد می کنید؟

در پایان این جلسه به پیشنهاد آقای نجفی، قرار شد هریک از متاملان در هفته پیش رو تا جلسه پنجم، مورد مشخصی رو انتخاب کنند و تصمیم بگیرند که یک هفته تاب بیارند!

پ.ن: وقتی آگاهانه تاب آوری رو تمرین می‌کنی، متوجه کلی تمرین تاب آوری خود نخواسته در زندگیت میشی! مسائلی که هر چند کوچک اما بالاخره داری در اون‌ها تاب میاری و خب زمانی که بهشون آگاهی احتمالا اثرگذاریشون هم بیشتره!

تاب آوری از نگاه دیگران متاملان : ندا

جلسه سوم: زیستنِ پلتفرمی

جلسه پنجم: ویژن