نکته حقوقی را بعد از شرح موقعیت بخوانید.
نابینا بود. اما آنچنان در میانه راهرو های مترو به راحتی و مسلط گام بر می داشت که هر عقلی سلیم در نگاه اول به بینا نبودن او شک می برد.
هنگام سوار شدن و ورود به یکی از واگن ها قطار، یکی دستش را گرفت. یا تمرین و تکرارهای چندباره، دیگر احتیاجی به همراهی دیگران نداشت، اما آن کمک را پذیرفت و داخل شد. و در شلوغی ها از هم فاصله گرفتیم.
در طول مسیر، هر از چند گاهی که چشمم به او می افتاد، بنظرم می رسید که همواره به نقطه ای نامعلوم خیره است و فکری عمیق او را به پایین ترین نقاط تفکر می کشد.
بعد از سپری شدن چند ایستگاه و با کم شدن تعداد مسافران، بر حسب اتفاق صندلی کنار او خالی شد و تنها مسافر بازمانده ایستاده، من بودم. پس رفتم و کنار او نشستم.
به محض نشستن، خطاب به من سلام داد و گفت: ((روز بخیر. سینا هستم دانشجوی رشته هنر. خوشبختم.)) من در پاسخ سریعا سلام گفتم و خودم را معرفی کردم.
پس از اینکه متوجه شد شغل من چیست، زانوهایش را رها کرد و کتونی های سفیدش را از زیر صندلی بیرون کشید. رو به من کرد: ((چه اتفاقی! اتفاقا من یک سوال حقوقی دارم. اما شاید اینجا جای مناسبی برای این پرسش نباشه.)) من پاسخ دادم:((اگر فکر می کنید که تلفتی راحت تر هستید، می تونید شماره من رو داشته باشید تا بعدا صحبت کنیم))
بسیار تیز و سریع با تلفن همراهش کار می کرد. در عین حالیکه صفحه موبایل تیره بود، با استفاده از نرم افزار گویا، از تمامی امکانات موبایلش بهره می گرفت. در نتیجه بعد از ذخیره شماره من، گفت:((پس احتراما بعدا مزاحم خواهم شد.))
اما پس از چند دقیقه گفت:((ببخشید اما مشتاقم که الان جواب سوالم رو بگیرم. اشکالی نداره؟)) بعد سرش را نزدیک آورد و بسیار آهسته پرسید:((ببخشید من قصد ازدواج دارم. یا میزان مهریه ای که دختر خانم پیشنهاد داده، موافقم. حالا سوالم این هست که چه موقع دختر خانم می تونه این مهریه رو ازم مطالبه کنه؟))
جهت تنظیم وقت: ۰۹۳۹۰۲۵۰۶۰۲
امیرعلی بشارتی؛ مشاوره حقوقی در مشهد
اولین سوال این است که:
خانم به محض وقوع عقد ازدواج، مالک مهریه است. نه اینکه فقط در زمان طلاق امکان مطالبه آن را داشته باشد.
این نکته بسیار مهم معمولا توسط عموم مردم جامعه نادیده گرفته می شود.
قانون در این باره بیان می دارد:
"به مجرد (به محض) عقد ، زن مالک مهریه می شود و می تواند هرگونه تصرفی که بخواهد در آن داشته باشد."
بنابراین همواره باید درنظر داشت که مهریه نوعی هدیه از طرف مرد برای قبول ازدواج است و بهای خرید زن نیست.
در نتیجه مطالبه مهریه از سوی خانم محدود به زمان خاصی نیست و حتماً نباید در زمان طلاق باشد. هرچند که در عرف اینطور مرسوم نشده اما خانم می تواند به محض خوانده شدن خطبه ، مهریه خود را مطالبه کند و آقا مکلف به پرداخت خواهد بود.
این حق (مالکیت بلافاصله بر مهریه) ، پیرو استقلال مالی بانوان حتی بعد از ازدواج است.
اینکه قانون می گوید زن می تواند هرگونه تصرفی در مهریه داشته باشد، یعنی خانم به محض اینکه ازدواج را قبول کرد و بلافاصله آقا نیز اینچنین کرد و صیغه نکاح جاری شد ، مالک آنچه به عنوان مهریه تعیین شده می گردد.
زیرا ، ازدواج فوری است ،
و نمی توان بین اعلام قصد و اقدام برای ازدواج فاصله در نظر گرفت.
بیشتر بخوانید: تفاوت های ازدواج دائم و موقت
حال سوال بعدی که بایستی طرح شود، این است که:
در اینجا ۳ حالت متصور است:
یک. اگر مهریه عین معین باشد ،
به عنوان مثال یک قطعه زمین ، یک دستگاه خودرو و ... باشد
بلافاصله می تواند تصرفات مالکانه خود را در مورد آن اعمال کند ، یعنی می تواند آن را بفروشد ، ببخشد یا اجاره دهد.
دو. اگر مهریه عین کلی باشد ،
به عنوان مثال مقدار مشخصی طلا ، ارز یک کشور خاص و ... باشد.
بلافاصله آقا نسبت به آن در مقال خانم بدهکار محسوب می شود.
در این مورد اگر برای پرداخت چنین مهریه ای بر سر مدت زمان خاصی از قبل توافق شده باشد ، آقا تکلیفی به پرداخت آن زودتر از سررسید مشخص شده ندارد.
آنچنان که قانون می گوید :
"برای پرداخت تمام یا قسمتی از مهریه می توان مدت یا اقساط در نظر گرفت."
سه. اگر مهریه نوعی منفعت یا حق باشد ،
مثلاً یادگیری زبان خارجه ، حفظ تمام یا بخشی از آیات قرآن ، اقدام برای مهاجرت و ...
بازهم تفاوتی ندارد و خانم می تواند تصرفات مالکانه خود را نسبت به آن اعمال کند.
یک نکته مهم این است که
مالکیت مهریه نسبت به نصف مهریه متزلزل است،
و با وقوع نزدیکی (رابطه جنسی) مستحکم می گردد.
مثلاً اگر مهریه خانم مقدار مشخصی طلا باشد و تمام آن را دریافت کرده و بعد درخواست طلاق دهد، اما بین او و همسرش نزدیکی صورت نگرفته باشد، هنگام طلاق باید نصف مهریه ای که دریافت کرده را به همسرش بازگرداند.
بیشتر بخوانید: آیا مهریه به معنای بهای زن است؟
در نهایت باید گفت،
علت اصلی اینکه اطراف مهریه قواعد و قوانین بسیاری مانند، شرایط تقسیط مهریه، نحوه اثبات اعسار مرد، محدودیت ریالی مهریه یا زندان، می بینیم در نتیجه آن است که مهریه از جایگاه اولیه خود خارج شده، در عوض اینکه جلوه دهنده و زیبایی بخش ازدواج باشد و مهر و محبت را در دل زن و مرد نهادینه کند، به عاملی خشن و ضخیم تبدیل شده که محرک اضطراب و استرس است، چرا که خانم در تکاپو این است که مهریه مناسب تعیین کند و آقا در افکار نحوه پرداخت آن می باشد.
چه بهتر که با یک انتخاب صحیح، سنگینی موفقیت یک ازدواج را از گردن مهریه برداریم!
