ضمن معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری، انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز برشمردیم. در زمان نگارش این مقاله نزدیک به 350 صندوق سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران فعال هستند که به افرادی که تجربه و تخصص کافی برای خرید و فروش سهام را ندارند، توصیه می‌شود در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند تا بتوانند وارد بورس شوند.
تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری از افراد متخصص و با تجربه برای کسب بازده مناسب استفاده می‌کنند ولی تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری عملکرد یکسانی ندارند و برخی از صندوق‌ها نسبت به بقیه موفق‌تر هستند. پس باید به دنبال معیارهایی برای انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری مناسب بود.
1. عملکرد صندوق
یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق، میزان رشد ارزش واحد سرمایه‌گذاری صندوق در مقایسه با دوره فعالیت آن صندوق است. با توجه به اینکه ارزش پایه واحد سرمایه‌گذاری صندوق 100 هزار تومان است، حال اگر برای مثال ارزش واحد صندوق سرمایه‌گذاری الف در مدت یکسال فعالیت از 100 هزار تومان به 150 هزار تومان افزایش پیدا کند در مقایسه با صندوق سرمایه‌گذاری ب که ارزش آن از 100 هزار تومان به 130 هزار تومان افزایش پیدا کرده است، عملکرد موفق‌تری داشته است. زیرا بازدهی یکساله صندوق الف 50% و بازدهی یکساله صندوق ب 30% بوده است.
در مقایسه عملکرد صندوق‌ها باهم باید به این نکته مهم توجه داشته باشیم که زمان شروع فعالیت صندوق‌ها متفاوت است و ارزیابی عملکرد صندوق باید با توجه به طول دوره عمر فعالیت آن صندوق انجام شود.
نکته دیگری که در ارزیابی عملکرد صندوق موثر است، میزان نوسانات ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق است. صندوقی که در دوره فعالیت خود با آهنگ مناسب و مستمر رشد داشته باشد در مقایسه با صندوقی که با هر اتفاقی در بازار دچار نوسانات شدید شده است، ریسک کمتری دارد.
2. سبد سرمایه‌گذاری صندوق
یکی از موارد مهمی که افراد برای انتخاب صندوق باید به آن توجه کنند، میزان انطباق سبد سرمایه‌گذاری صندوق با فرصت‌های سرمایه‌گذاری است.
به عنوان مثال فرض کنید فردی در شرایط رونق بورس بخواهد صندوقی را برای سرمایه‌گذاری در بورس انتخاب کند، طبیعتاً در این شرایط صندوقی که سهام بیشتری در اختیار دارد، امکان رشد بیشتری هم دارد؛ چون به خاطر رونق بورس قیمت سهام در حال افزایش است. در این شرایط صندوقی که بخش عمده دارایی آن را اوراق مشارکت تشکیل می‌دهد، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست؛ زیرا بازده اوراق مشارکت ثابت است و رونق بورس تاثیری در افزایش بازده صندوق ندارد.
البته در نقطه مقابل در شرایط رکود بورس، صندوقی که اوراق مشارکت بیشتری در سبد سرمایه‌گذاری خود دارد، گزینه مناسبتری برای سرمایه‌گذاری است؛ چرا که بازده مشخص و تضمین شده‌ای را نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کند.
اطلاعات مربوط به ترکیب سبد سرمایه‌گذاری هر صندوق به طور به‌روز و مستمر در وبسایت هر صندوق سرمایه‌گذاری منتشر می‌شود.
3. توجه به نوع و ماهیت صندوق
برخی از صندوق‌ها با درآمد ثابت و بدون ریسک هستند و برخی دیگر ریسک کم، برخی ریسک متوسط و برخی ریسک بسیار بالایی دارند. بر این اساس سرمایه‌گذار باید بر اساس میزان ریسک‌پذیری خود نسبت به انتخاب صندوق مناسب اقدام کند.
فردی که تمایل به پذیرش ریسک ندارد، بهتر است در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کند. اما یک سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر می‌تواند بر اساس میزان ریسک قابل پذیرش خود، انواع دیگری از صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کند.
4. در دسترس بودن شعب صندوق
در حال حاضر برای خرید و فروش یا به طور دقیق‌تر صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها، مراجعه حضوری الزامی است. به همین دلیل در دسترس بودن شعب صندوق می‌تواند فرآیند صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری را راحتتر کند. البته صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس یا ETFها به صورت آنلاین امکان خرید و فروش را دارا هستند و نیازی به مراجعه حضوری به شعب صندوق ندارند.
5. بررسی عملکرد گذشته مدیران سرمایه‌گذاری صندوق
مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در عملکرد آن صندوق نقش اساسی ایفا می‌کنند. باتوجه به اینکه به کارگیری منابع صندوق‌ها نیازمند اطلاعات، دانش، شناخت بازار و تجربه است و از آنجا که تصمیمات یک مدیر توانمند به طور مستقیم در عملکرد صندوق موثر است، بررسی وضعیت و سابقه مدیران سرمایه‌گذاری صندوق می‌تواند میزان توانمندی و موفقیت صندوق را تا حدودی مشخص کند.
6. در نظر داشتن هزینه‌های صندوق
اگرچه بخش عمده‌ای از هزینه‌های صندوق که شامل کارمزد صدور و یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری است به لحاظ قانونی بین همه صندوق‌ها یکسان است، اما برخی از صندوق‌ها برای اینکه جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند، تخفیف‌هایی در میزان کارمزد خود در نظر می‌گیرند.
میزان هزینه‌ها در هر یک از صندوق‌ها به ویژه وقتی مبالغ سرمایه‌گذاری و دفعات صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند، می‌تواند یکی از معیارهای مهم برای انتخاب صندوق باشد.
استفاده از کمک مشاوران سرمایه‌گذاری
شرکت‌هایی تحت عنوان شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری وجود دارند که با مجوز رسمی از سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. خدمات این شرکت‌ها مشاوره در خصوص نوع سرمایه‌گذاری بر اساس موارد متعددی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار، طول دوره سرمایه‌گذاری و دیگر موارد است.
یکی از مواردی که سرمایه‌گذار می‌تواند از خدمات شرکت‌های سرمایه‌گذاری استفاده کند، مشاوره در خصوص انتخاب نوع صندوق سرمایه‌گذاری مناسب وی می‌باشد.
