تروما نتیجه حوادث به شدت استرس زایی است که احساس امنیت را در وجود شما از بین می برد و باعث می شود که شما خودتان را در یک دنیای هولناک تنها و درمانده ببینید. تروما می تواند شما را با احساسات ناراحت کننده، خاطره ها و اضطراب هایی که از بین نمی روند تنها رها کند. همچنین بی احساسی، قطع ارتباط با دیگران و عدم توانایی اعتماد به دیگران نیز می تواند از دیگر عوارض جانبی تروما باشد.
تجربه تروما معمولا با تهدید جدی زندگی و امنیت همراه است اما هر موقعیتی که شما را با احساس درماندگی و انزوا رها کند، می تواند منجر به تروما شود، حتی اگر پای آسیب جسمی در میان نباشد. این شرایط بصری نیست که تعیین می کند یک واقعه با تروما همراه باشد، بلکه تجربه روحی و ذهنی شما از این رویداد است که تعیین کننده است. هرچه شما بیشتر احساس ترس و درماندگی کنید، احتمال تجربه تروما بیشتر می شود.
تروما می تواند ناشی از:
وقایعی که یک بار اتفاق می افتند: مانند تصادف، جراحت و مورد حمله همراه با خشونت قرار گرفتن بخصوص اگر غیر منتظره باشد و یا در دوران کودکی اتفاق افتاده باشد.
وقایعی که به طور مداوم اتفاق می افتند: استرس بی وقفه، مانند زندگی در یک محله پر از جرم و جنایت، نبرد با یک بیماری وخیم و یا تجربه موقعیت هایی همراه با تروما که به طور مکرر اتفاق می افتد مانند آزار و اذیت لفظی، خشونت خانگی یا بی توجهی به کودکان.
مواردی که معمولاً نادیده گرفته می شود : مانند جراحی (به خصوص در 3 سال اول زندگی)، مرگ ناگهانی یکی از افراد نزدیک، گسستن یک رابطه مهم یا تحقیر شدن به خصوص اگر عمدی و بی رحمانه باشد.
همه ما به طرق مختلف به تروما واکنش نشان می دهیم و طیف گسترده ای از واکنش های جسمی و روحی را تجربه می کنیم. هیچ روش "صحیح" یا "غلطی" برای فک کردن، احساس کردن یا پاسخ دادن وجود ندارد، بنابراین در مورد واکنش خود یا سایر افراد در زمان تروما را قضاوت نکنید. پاسخ شما واکنش طبیعی به حوادث غیر طبیعی است.
علائم روحی و روانی عبارتند از: 1.شوک و انکار 2. سردرگمی، مشکل تمرکز 3. عصبانیت، تحریک پذیری، نوسانات خلقی 4. اضطراب و ترس 5. احساس گناه، شرم، سرزنش خود 6. کناره گیری از دیگران 7.احساس غم و نا امیدی 8. بی احساسی و بی تفاوت بودن
هرکس باید از این مسئله آگاه باشد که تروما می تواند ساختار مغز را تغییر دهد، به خصوص اگر شما یا شخصی که در نزدیکی شماست در تلاش برای مقابله با اثرات تروما هستید. با افزایش آگاهی می توانید به دنبال درمان برای بهبود از تروما باشید تا علائم آن را برطرف کنید و مهارتهایی را بیاموزید که در واقع می تواند مغز شما را با سیم کشی مجدد به حالت قبل از تروما بازگرداند.
علاوه بر این، دانستن اینکه چه چیزی در مغز شما در جریان است می تواند بسیار مفید باشد زیرا به شما کمک می کند تا متوجه شوید که دیوانه، برگشت ناپذیر یا فرد بدی نیستید. درعوض، می توانید درک کنید که مغز شما تحت تاثیر تجربه تروما قرار گرفته است و درست همانطور که مغز شما در پاسخ به تجربیات گذشته شما با جهان تغییر کرده است، همانطور نیز می تواند در پاسخ به تجربیات آینده شما نیز تغییر کند. به عبارت دیگر ، مغز "پلاستیک" است ، و شما می توانید آن را تغییر دهید.
تروما می تواند عملکرد مغز را از جهات مختلفی تغییر دهد، اما به نظر می رسد سه مورد از مهمترین تغییرات در مناطق زیر رخ می دهد:
قشر جلوی مغزی (PFC) معروف به "مرکز تفکر"
قشر سینگولات قدامی (ACC) معروف به "مرکز تنظیم احساسات"
آمیگدال معروف به "مرکز ترس"
قشر جلوی مغز (PFC) یا مرکز تفکر در نزدیکی بالای سر، پشت پیشانی قرار دارد. این بخش از مغز مسئول توانایی هایی از جمله فکر منطقی، حل مسئله، شخصیت، برنامه ریزی، همدلی و آگاهی از خود و دیگران است. هنگامی که این ناحیه از مغز قوی باشد می توانیم به روشنی فکر کنیم، تصمیمات خوبی بگیریم و از خود و دیگران آگاه باشیم.
قشر سینگولات قدامی (ACC) یا مركز تنظیم احساسات در كنار قشر جلوی مغز ,و در بخش عمیق تر آن قرار دارد. این قسمت مسئولیت تنظیم عواطف (تا حدودی) را بر عهده دارد و رابطه نزدیکی با مرکز تفکر دارد. وقتی که این بخش از مغز قوی باشد ما می توانیم افکار و احساسات دشوار را بدون اینکه به طور کامل تحت تاثیر آنها قرار بگیریم، مدیریت کنیم. در حالی که ممکن است بخواهیم برای همکار خود یک ایمیل جالب بفرستیم، مرکز تنظیم احساسات به ما یادآوری می کند که این ایده خوبی نیست و به ما کمک می کند تا احساسات خود را مدیریت کنیم تا کاری نکنیم که بعدا پشیمان شویم.
آمیگدال ، یک ساختار ریز در اعماق مغز ما، به عنوان مرکز ترس آن عمل می کند. این قسمت خارج کنترل آگاهانه ما است و وظیفه اصلی آن دریافت کلیه اطلاعات ورودی هر آنچه را می بینید، می شنوید، لمس می کنید، بو و سلیقه شما است - و به یک سؤال پاسخ می دهد: "آیا این یک تهدید است؟" اگر تشخیص دهد که یک خطر وجود دارد، ترس در ما ایجاد می کند. وقتی این قسمت فعال شود، احساس ترس و هوشیاری می کنیم.
مغز آسیب دیده از تروما از سه نقطه نظر با مغز غیر آسیب دیده متفاوت است:
مرکز تفکر غیرفعال است
مرکز تنظیم احساسات غیرفعال است
مرکز ترس بیش از حد فعال شده است.
آنچه که مطالعات نشان می دهد این است که غالبا مغز آسیب دیده از تروما "پایین- سنگین" است ، بدین معنی که میل به فعال سازی نواحی پایین تر و اولیه مغز از جمله مرکز ترس زیاد است، در حالی که مناطق بالاتر از مغز ( مناطق قشر مغزی) کم تحرک هستند. به عبارت دیگر اگر دچار تروما شدید، ممکن است استرس مزمن، هوشیاری و ترس را تجربه کنید. همچنین ممکن است کمتر پیش بیاید که شما احساس امنیت کنید و آرام کردن خودتان یا خوابیدن شما سخت باشد. این علائم همه نتیجه بیش فعالی آمیگدال است.
در عین حال، افراد آسیب دیده از تروما ممکن است با مشکل تمرکز و توجه رو به رو شوند و اغلب اظهار می کنند که نمی توانند به روشنی فکر کنند. تعجب آور نیست که این امر به دلیل است که مرکز تفکر غیر فعال است.
تغییر مغز نیاز به تلاش، تکرار و زمان دارد. بهترین چیزی که می توانید در راستای این هدف به خودتان هدیه دهید روان درمانی است.
همچنین برای کمک به شروع غیرفعال کردن مرکز ترس در مغز، یک تکنیک ذهنی(Mindfulness) و یا تکنیک فیزیکی را به برنامه روزانه خود اضافه کنید. این اولین قدم اساسی برای بهبودی است، زیرا وقتی ما قادر به خاموش کردن مرکز ترس باشیم بهتر می توانیم بر روی تقویت و فعال کردن مرکز تفکر و مرکز تنظیم احساسات تمرین کنیم. دو تمرین مهم شامل تمرین تنفس دیافراگمی (diaphragmatic breathing) و تمرین آرامش (Autogenic training) است.
در انتها، هرگز فراموش نکنید که تنها نیستید چون خدایی دارید که شما را دوست دارد، پس دعا کنید از او بخواهید که در مواقع بحران شما را کمک کند و به شما آرامش دهد.
