اگه از جواب این سوال ها مطمئن نیستین، بیاین ببینیم داستان زیر چقدر شبیه شماست :
صدای زنگ هشدار صبح تلفن همراهتون بلند میشه و دکمه ی snooze رو میزنین و مجدد میخوابین. چند دقیقه بعد دوباره صدای زنگ هشدار بلند میشه. این بار تصمیم میگیرین بعد از قطع کردن زنگ هشدار شبکه های اجتماعیتون رو چک کنین. از واتس اپ شروع میکنین و بعدش اینستاگرام، توییتر، تلگرام و ...
بعد شما تلفن همراهتون رو با خودتون به دستشویی میبرین، چون شبکه های اجتماعی بهترین راه برای کشتن وقت در دستشویی هستن.
مستند the social dilemma یه دیالوگی داره با این مفهوم که : شما صبح که بیدار میشن قبل از اینکه صورتتون بشورین تلفن همراهتون چک میکنین یا بعدش؟ چون به جز این دو گزینه راه دیگه ای ندارین !!
وقتی مشغول به کاری هستین هر نیم ساعت یک بار یا کمتر، شبکه های اجتماعیتون چک میکنین تا ببینین دوستاتون چه کاری میکنن:
" این به تعطیلات رفته، این سخت ورزش کرده و کلی عضله زده، کیک توی این تصویر خوشمزه به نظر میاد و ..."
اگر شما هم این کارها رو مرتبا انجام میدین، احتمالا دچار اعتیاد به شبکه های اجتماعی هستین.
تمام شبکه های اجتماعی برای این طراحی شدن که توجه شما رو جلب کنن.
حالا چطوری اینکار رو میکنن؟ با روش های مختلف و طراحی های مختلف سعی میکنن شما زمان بیشتری صرف شبکه های اجتماعی کنین.
برای مثال در اینستاگرام با نشان دادن افرادی که استوری شما رو مشاهده میکنن؛ اگر این قابلیت نبود شما یه استوری میذاشتین و تموم میشد، اما الان دائما چک میکنین که چه تعدادی استوری شما رو دیدن یا چه افرادی استوری شمارو دیدن.
در نتیجه شما زمان بیشتری در شبکه های اجتماعی مصرف میکنین و هرچه شما زمان بیشتری مصرف کنین، اونا پولدار تر میشن.
شاید براتون سوال باشه، اونا که چیزی نمیفروشن، پس چطوری پولدار میشن؟ جواب: با استفاده از تبلیغات.
اما چیزی که باعث میشه شما اینکارها رو کنین، ازاد شدن دوپامینه.
دوپامین یکی از ترکیبات حیاتی بدن هست که نقش مهمی در ایجاد لذت داره.
مثلا وقتی شما یه کار خوبی انجام میدی، نمره بالایی توی امتحانت میگیری،غذایی که دوست داری میخوری و کلی کار دیگه که باعث میشه احساس کنی حس لذت و سرخوشی داری، کلی دوپامین از قسمت خاصی از مغزت که بهش مرکز پاداش میگن ازاد شده و باعث شده این حس رو داشته باشی.
چک کردن شبکه های اجتماعی و اینکه چه افرادی برات کامنت گذاشتن یا عکس هات رو لایک کردن و ... هم باعث ازاد سازی دوپامین میشه.
برای همین برای پیدا کردن حال خوب بیشتر و لذت بیشتر، باید فعالیت در شبکه های اجتماعی رو بیشتر کنین؛ مثل ادمی که به موادمخدر یا قمار اعتیاد داره. چیزی که همشون میخوان دوپامین بیشتره.
ممکنه فکر کنین تنها آسیب شبکه های اجتماعی، زمان زیادی هست صرف آنها میکنین، اما اثرات غیرمستقیم بیشتری دارن.
یا مقایسه کردن قسمت های خسته کننده زندگی خودتون با قسمت های جذاب زندگی بقیه
برای یکی از تکالیف درس هام باید در مورد رفتارهای درست و نادرست با نوجوانان مینوشتم و اولین چیزی که باهاش مواجه شدم، مقایسه کردن بود. اینکه مقایسه کردن نوجوان ها با بقیه افراد، کار نادرستیه و خب همه ما جدا از سن و موقعیتی که داریم در برابر مقایسه شدن واکنش نشون میدیم و ناراحت میشیم، اما دائما خودمون رو با بقیه مقایسه میکنیم :))
شما هیچوقت از قسمت های خسته کننده زندگی خودتون، چیزی به اشتراک نمیذارین. شما فقط بهترین لحظات زندگی خودتون رو در شبکه های اجتماعی به اشتراک میذارین و بقیه هم همینکار میکنن.
ولی وقتی عکس های دوستتون نگاه میکنین و شروع میکنین به مقایسه کردن زندگی خودتون با اون ها ممکنه احساس بدبختی کنین و حتی یادتون بره همه کسایی که این عکس هارو به اشتراک میذارن لحظات کسل کننده ای هم دارن.
و در واقع شما بهترین قسمت زندگی بقیه رو با بدترین قسمت زندگی خودتون مقایسه میکنین.
حتی این مقایسه ها میتونه منجر به وجود امدن یکسری معیار بشه،
مثلا به وجود امدن معیار های زیبایی که به دنبالش میتونه تعداد زیادی عمل جراحی باشه یا تعداد افرادی که حس کنن به اندازه کافی زیبا نیستن یا بهتره بگم شبیه این معیار ها نیستن، قد و وزنشون خوب نیست، گوش هاشون خیلی بزرگه و ... که میتونه باعث افسردگی بشه (به ویژه در سنین نوجوانی)
و این فقط برای زیبایی نیست، شامل خیلی چیزهای دیگه هم میشه، مثل تعداد سفرهایی که میرین،تعداد کتاب هایی که خوندین و ...
تا حالا فکر کردین وقتی قبل از شبکه های اجتماعی به رستوران میرفتین از غذاتون عکس میگرفتین یا نه؟؟
یا اینکه چقدر از خودتون عکس میگرفتین؟؟
یا اصلا شده یه روزی حس کنین باید عکسی پست یا استوری کنین؟؟
شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام وابسته به عکس ها هستن برای همین شما احساس میکنین باید عکس خوب به اشتراک بذارین.
وقتی قرار شام دارین، شما لباس زیبا میپوشین برای اینکه منظم و خوب به نظر بیاین و همینطور برای اینکه در شبکه های اجتماعی زیبا به نظر بیاین.
حتی بعضی مواقع مردم احساس میکنن که نیازه عکس های با کیفیت تری داشته باشن و تلفن همراهی با دوربین بهتر خریداری میکنن یا دوربین عکاسی میخرن.
یا "میان ماه من تا ماه گردون تفاوت از زمین تا اسمان است"
تا حالا شده دوستی رو در فضای مجازی ببینین که توی شبکه های اجتماعی خیلی باحال به نظر میاد ولی در دنیای واقعی ارتباط با بقیه براش سخت باشه؟ بله هممون با این مواجه شدیم.
دلیلش این هست که ارتباط در فضای مجازی و اینترنت با دنیای واقعی خیلی متفاوته.
مثلا شما ممکن هست بارها دیده باشین که افراد مختلف در نظرات یک پست با هم دعوا کنن در مورد موضوعات مختلف مثل سیاست، ورزش، موسیقی، مذهب و هزار تا موضوع دیگه. دعوا کردن در فضای مجازی خیلی اسونتره چون زمان کافی داری برای اینکه فکر کنی و جواب بدی.
بسیاری از افراد در فضای مجازی شخصیتی کاملا متفاوت با دنیای واقعی میسازن.
یکی دیگه از تفاوت های دنیای مجازی با دنیای واقعی این هست که شما وقتی در فضای مجازی عکس یا متنی به اشتراک میذارین آدمای خیلی زیادی سریعا به چیزی که به اشتراک گذاشتین واکنش نشون میدن، اما در دنیای واقعی شما ممکنه بهترین لباس رو بپوشین و بهترین رفتار رو داشته باشین ولی کسی بهتون چیزی نگه.
پس برای اینکه شما به خرسندی و واکنش سریعتری نیاز دارین دوباره وارد شبکه های اجتماعی میشین.
نور آبی که از تلفن های همراه ساطع میشه روی میزان ملاتونین ترشح شده بدنتون اثر میذاره.
ملاتونین هورمونی هست که چرخه خواب و بیداری بدن رو تنظیم میکنه و در غده پینه ال در مغز تولید میشه.
بنابراین اگر عادت دارین که تلفن همراهتون با خودتون به تخت خواب ببرین این موضوع باعث میشه خوابیدن براتون سخت بشه.
شبکه های اجتماعی فواید خودشون رو دارن. اونا باعث شدن ارتباط با دوست هایی که ازمون دور هستن راحت تر بشه و در کنار اونها میتونه با استفاده بیش از حد مضرات خودش داشته باشه.
این مطلب برای این نوشته نشده که شبکه های اجتماعی رو کنار بذارین ولی برای این نوشته شده که تشخیص بدین شبکه های اجتماعی برای شما مفید هستن یا باعث میشن حس بدی داشته باشین؟
و این انتخاب شماست که تصمیم بگیرین چقدر زمانتون رو در شبکه های اجتماعی بگذرونین.
منبع اصلی مطلب یه مقاله هست که برای دسترسی بهش اینجا کلیک کنین.
و اگر به این مطلب علاقه مند بودین پیشنهاد میکنم مستند the social dilemma رو ببینین و کتاب "اینترنت با مغز ما چه میکند" بخونین.
همینطور که گفته شد نظراتتون باعث تولید دوپامین در من میشه :))
