یکی از مشکلات شایعی که بیشتر مراجعین ما گزارش می کنند این است که:
وقتی همزمان مشغول انجام چند کار با هم هستم، دچار مشکل می شوم....
"مثلا زمانی که مشغول دیدن تلویزیون هستم اگر تلفنم زنگ بخورد و بخواهم همان لحظه صحبت کنم، نمی توانم حواسم را به راحتی از روی برنامه ی تلویزیونی جدا و روی مکالمه تلفنی متمرکز کنم..."
"این مساله وقتی بیشتر آزار دهنده می شود که یه موضوع خاص ذهنم را درگیر کرده و نمی توانم به راحتی از آن خلاص شوم و به موضوع دیگری فکر کنم ... جوری که انگار اون موضوع به تمام بخش های مغزم چسبیده... و گاهی انقدر شدیده که احساس می کنم هیچ کنترلی روی توجهم ندارم....."
آیا شما تجربه چنین مشکلاتی رو داشتین؟
مسائلی که براتون شرح دادم آیا مشکل شما هم هست؟
این جلسه تصمیم دارم که در مورد این مسائل صحبت کنم و براتون توضیح بدم که چه مدلی از توجه مسئول حل این مشکلات است...
اما پیش از ورود به مطلب اصلی، کارمون رو با انجام چند تمرین شروع می کنیم ..
در ادامه یک کلیپ را باهم نگاه می کنیم، در این کلیپ شما صحنه یک جشن رو مشاهده می کنید که در اون تعداد زیادی از افراد با بادکنک های رنگی حضور دارند چیزی که از شما می خوام اینه که یکبار و به دقت به این کلیپ نگاه کنید و به دقت بشمارید که چه تعداد بادکنک آبی به خانومی که سمت چپ صحنه قرار دارد، تحویل داده می شود؟
مشابه جلسات گذشته گام به گام با هم پیش می ریم.
گام اول: کلیپ زیر را از آپارات دانلود کنید و فقط یکبار و با دقت مشاهده کنید.
گام دوم: چه تعداد بادکنک آبی تحویل داده شد؟
مطمئنا پاسخ به این سوال برای شما سخت نیست و خودتون هم جواب صحیح را می دانید.
جواب صحیح : 9 عدد
برای ادامه کار، من یک کلیپ دیگه براتون در نظر گرفتم، در این کلیپ شما بیننده تعدادی مرغ دریایی خواهید بود. می خوام که فقط یکبار و با دقت این کلیپ را مشاهده کنید، در این کلیپ یک مرغ دریایی را خواهید دید که یک تکه چوب به منقارش گرفته است و چندین بار این تکه چوب از منقار او می افتد و او دوباره برای برداشتن اون تلاش می کند، بشمارید چندبار مرغ دریایی برای حمل کردن این تکه چوب تلاش می کند....
گام سوم: کلیپ زیر را از آپارات دانلود کنید و فقط یکبار و با دقت مشاهده کنید.
گام چهارم: چندبار این مرغ دریایی برای برداشتن تکه چوب تلاش کرد؟
جواب صحیح : 4 بار
حالا وقتش رسیده که به جنبه های دیگر این تمرین ها بپردازیم به همین منظور، کارمون رو با چندتا سوال جلو
می بریم:
لطفا برای پاسخ به سوالات فقط به حافظه خودتون رجوع کنید و کاری هم با کلیپ ها نداشته باشید.
گام پنجم: در کلیپ اول که صحنه یک جشن رو داشتیم و بادکنک های رنگی،
آیا در صحنه ای که مشاهده کردید، بین جمعیت متوجه ورود و حضور یک دلقک شدید؟
گام ششم: برای اینکه دلقک را ببینید کلیپ زیر را از آپارات دانلود کنید و بطور کامل مشاهده نمایید ولی اینبار علاوه بر بادکنک ها به حضور دلقک نیز توجه کنید...
گام هفتم: سوال دوم من مربوط به کلیپ مرغ های دریایی است،
آیا در صحنه ساحل علاوه بر مرغ های دریایی متوجه حضور کروکدیل هم شدید؟
گام هشتم: برای دیدن کروکدیل، لطفا کلیپ زیر را از آپارات دانلود کنید و بطور کامل مشاهده نمایید ولی اینبار علاوه بر مرغ های دریایی، به حضور کروکدیل نیز توجه کنید...
در زمان انجام این تمرین ها چه اتفاقی افتاد؟
چه چیزی باعث شد که ما نتوانیم همه صحنه های موجود در کلیپ ها رو ببینیم؟
جلسات گذشته در موردش حرف زدیم و احتمالا از مطالب گذشته به یاد بیارید که، دلیل این بی توجهی نوع فرمانی ست که شما برای مغزتان صادر می کنید.. ( در کلیپ اول فرمان شما توجه به بادکنک های آبی بود و نه چیز دیگر.... در کلیپ دوم هم فرمان شما توجه به مرغ دریایی بود که در منقارش یک تکه چوب دارد و نه چیز دیگر..)
در بحث این جلسه قصد دارم که از منظر دیگری به این موضوع بپردازم...
اینکه آیا واقعا توجه صد در صد نسبت به موقعیت ها نیاز است؟
"بخوام از منظر سایکولوژی به این سوال پاسخ بدهم، جواب این سوال هم مثبت و هم منفی ست..."
حالا باهم هر دو حالت را بررسی می کنیم:
ما طی این جلساتی که تا این جا باهم داشتیم، یادگرفتیم که توجه، تاثیر زیادی روی پردازش اطلاعات در مغز دارد.
یعنی هر آنچه که در معرض توجه قرار بگیرد وارد سیستم پردازش هم می شود...
پس اگر ما بتوانیم اطلاعات را برای ارسال به مغز فیلتر کنیم، کمک می کنیم به پردازش بهتر و همچنین با این کار روی سیستم پردازشی بار اضافی هم اعمال نمی کنیم...
در اصل دقیقا نورافکن توجه را روی چیزی متمرکز می کنیم که باید مورد توجه قرار بگیره و از تقسیم توجه به چیزهای غیرلازم محیط پرهیز می کنیم...
چون از قبل یاد گرفتید که منبع توجه محدوده، و اگر شما بخواهید اون رو بین چند موضوع تقسیم کنید کیفیت پایین خواهد اومد...
پس باید برای تقسیم توجه حتما با دقت و به صرفه عمل کنید و بهتر است توجه را به چیزهایی اختصاص بدهید که نیاز است...
اما خب موضوع دیگه ای هم وجود داره و اون اینکه، در برخی موارد نادیده گرفتن اطلاعات چندان هم خوب نیست، چون منجر به قضاوت های اشتباه و درک اشتباه از موقعیت می شود...
مثلا الان شما متوجه شدید که در توجه بینایی و درک کامل یک موقعیت، چندان خوب عمل نمی کنیم، بر همین اساس تصور کنید که از ما به عنوان شاهد یه ماجرا در یک دادگاه سوالاتی بشود به نظر شما چقدر نظر ما به عنوان شاهدی که موقعیت را دیده قابل اطمینان است؟
و واقعا چقدر می شه به نظر شاهدان عینی در صحنه یک جرم اطمینان داشت ؟
و جدای از این مورد ...
در شرایط زندگی جاری و روزمره، ما دقیقا با همین ابزار بینایی و توجهی که الان شاهد نقاط ضعفش بودیم، آدمها رو در موقعیت های مختلف قضاوت می کنیم....
به نظر شما با این اوصاف، چقدر از قضاوت های ما در مورد آدمها و رویدادها درسته؟
آیا براستی ما برای قضاوت کردن کل موضوعات رو مورد توجه قرار می دهیم و به همه بخش ها توجه
می کنیم؟؟؟!!!!!!!
اما نکته مهم
اینه که بتونیم تشخیص بدیم کجاها باید توجهمان را به کل موقعیت بدهیم و کجاها باید به یه بخش خاص از موقعیت توجه کنیم.
یکی از مهمترین جاهایی که افراد باید کاملا متمرکز توجه کنند و فقط توجهشون رو به یک موضوع بدهند و از هرگونه تقسیم توجه جلوگیری کنند،
موقعیت های یادگیری و به یاد سپاری مطالب و اطلاعات است.
مثل زمانی که درس می خونید، یا مشغول یادگرفتن یک علم جدید هستید مثل یه زبان جدید.
اما در زمان انجام فعالیت های اجرایی شرایط تغییر می کنه و در چنین زمان هایی شما نیاز به این دارید که بتونید به چند موقعیت در یک زمان توجه کنید و بتونید توجه خودتون رو در موقعیت حرکت بدهید، تقسیم کنید ، بین موقعیت ها انتخاب کنید ....
دقیقا این دو مدل،
اشاره به دو نوع کارکرد اصلی توجه داره که شما طی این جلسات با اجزای آنها آشنا شدید:
همانطور که در تصویر قابل مشاهده است،
برای یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات، شما نیاز به توجه متمرکز و پایدار دارید ...
و برای انجام کارهای اجرایی و همچنین پرهیز از انجام بعضی کارها طی روز و در جریان زندگی روزمره ، نیاز به ترکیب هر دو مدل توجه انتخابی و تقسیم شده دارید...
باید به مطالبم اضافه کنم که :
ترکیب توجه انتخابی و توجه تقسیم شده نوعی از کارکرد توجه را به ما میدهد به نام:
توجه منعطف (Flexible Attention) ،
که برای انجام اکثر فعالیت های روزانه ما به این کارکرد نیاز داریم.
البته نیاز هست که طی جلسه های آتی بیشتر در این مورد صحبت کنیم...
چنانچه مایل به دریافت ادامه اطلاعات در این مورد می باشید می توانید در زمان ارائه آنلاین مباحث در گروه تلگرامی ما را همراهی کنید...
با تشکر از توجه شما
دکتر سمیه پورمحمدی
