علی نیک روش
علی نیک روش
خواندن ۷ دقیقه·۲۱ ساعت پیش

چگونه در یک شرکت نرم افزاری OKR را پیاده سازی کنیم

عبارت OKR به اهداف و نتایج کلیدی (Objective and Key Results) گفته می شود؛ OKR ها یکسری اهداف موثر و ابزار مدیریتی برای برقراری ارتباط در خصوص آن چه که میخواهیم انجام بدیم هستن و همین طور بیانگر مایلستون هایی هستن که باید آن ها را انجام دهیم. حتی OKR ها توسط بعضی از سازمان های پیشرو جهانی برای تدوین و انجام استراتژی ‏هایشان استفاده می شود.

به عبارت دیگر OKR یک روش مشارکتی ست کردن اهداف هست که توسط افراد و یا تیم ها استفاده می شود تا اهداف چالشی و جاه طلبانه با نتایج قابل اندازه گیری ایجاد شود. OKR ها سبب مسیریابی، منطبق کردن، و همچنین برانگیزاننده مشارکت جویی در زمینه اهداف قابل سنجش هستند.

Objective and Key Results
Objective and Key Results



فرقی نمی کنه که درباره کارهای اداری، مهندسی نرم افزار، کارهای غیر انتفاعی، و یا غیره صحبت کنیم، OKR ها برای ست کردن اهداف در سطوح مختلف سازمان ها به گونه ای یکسان عمل می کنند؛ OKR ها برای اهداف فردی هم کار می کنه و حتی وقتی که رهبران شرکت ازش استفاده نکنن شما می تونین برای انجام کارهاتون ازش استفاده کنین.


تعریف اهداف و نتایج کلیدی

هدف

تعریف ساده هدف چیزیه که میخواهیم بهش برسیم، نه بیشتر و نه کمتر؛ بنا به تعریف، اهداف واضح، واقعی، انجام شدنی (عملگرا)، و به طور ایده آل الهام بخش هستند. اهداف وقتی به درستی طراحی و ایجاد شوند، عملا در برابر تفکرات فازی و اجرای غیر موثر مثل واکسن عمل می کنند!

نتایج کلیدی

نتایج کلیدی معیار و نمایشگر و مانیتور کننده روندی هست که ما رو به اهداف مون میرسونه؛ ویژگی های نتایج کلیدی موثر «خاص و زمان دار بودن، نیازمند تلاش اما واقعی بودن» هست. علاوه بر این موارد باید قابل اندازه گیری و بررسی باشند. شما ممکنه به نیازمندی های یک نتیجه کلیدی تون برسین یا نه (نکته مهم اینه که هیچ فضای خاکستری یا جای شکی نباید توش باشه). در پایان یک دوره طراحی شده- که معمولا یک فصل هست- ما یک بررسی قاعده مند انجام میدیم و امتیاز نهایی حاصل از اون نتیجه کلیدی رو بررسی می کنیم که به نتیجه رسیده یا نه.

یه جمع بندی کوچیک داشته باشیم یک هدف میتونه بلند مدت زندگی کنه، یک سال یا بیشتر، نتایج کلیدی اون هدف با پیشرفت کار تکامل پیدا می کنند؛ وقتی همه اون نتایج کلیدی کامل بشن هدف شون تحقق پیدا می کنه.
اهداف و نتایج کلیدی در یک نگاه (Objective and Key Results)
اهداف و نتایج کلیدی در یک نگاه (Objective and Key Results)


نکات کلیدی که باید در تدوین اهداف و نتایج کلیدی شرکت در نظر بگیریم

تو نوشتن این نکات مثال هایی که میگم رو بیشتر با شرکت های نرم افزاری در نظر می گیرم:

  • به ازای هر هدف بین 3 تا 5 نتیجه کلیدی در نظر بگیریم.
  • نتایج کلیدی باید طوری طراحی بشن که حتما توی اون ها قابلیت اندازه گیری داشته باشیم؛ یکی از دغدغه هایی که تو شرکت های نرم افزاری بیشتر هست مربوط به کارهایی مثل پشتیبانی هست که همیشگی وجود داره و براش پلن خاصی هم نمیشه گذاشت، این جور موارد رو میشه به صورت های زیر KR کرد:
مثال1، KR: کاهش تعداد تسک های پشتیبانی باز باقیمانده شرکت از 87 به 35
مثال 2، KR: کاهش تعداد تسک های پشتیبانی باز باقیمانده شرکت به میزان 40 درصد (مدل دیگه ای که برای نوشتن KR بالا میشه استفاده کرد)
  • بعضی وقت ها لازم هست برای تحقق یک Object، یک KR رو با یک KR دیگه جفت (Pair) کنیم؛ یا به عبارت دیگه چفت و بست کنیم؛ مثل مثال های 3 و 4 که صرفا منظور مون تولید FAQ نیست، بلکه علاوه بر ارزش تولید، نیاز داریم که FAQ ها بررسی و تایید شده هم باشند:
مثال 3، KR: تعداد FAQ های تولید شده از 0 به 80 عدد
مثال 4، KR: افزایش درصد FAQ های تایید شده از 0 به 35
  • واحد های سنجش متفاوتی میشه برای KR ها در نظر گرفت که بعضی از اون ها شامل «عدد، تومان، روز، ماه، هفته، فصل، سال، و . . .» هست.
مثال 5، KR: افزایش درآمد حاصل از فروش ناشی از اپلیکیشن فروشگاهی از مبلغ 20 میلیارد ریال به مبلغ 25 میلیارد ریال
  • منطق زمان های گزارش دهی ما میتونه شامل «هفتگی، ماهانه، فصلی، هفتگی شناور، و . . .» باشه (هفتگی شناور یعنی از روز گزارش تا هفت روز قبل نه از شنبه تا آخر هفته)؛ وقتی منطق گزارش دهی ما بیش از هفتگی باشه تعداد/ مبلغ/ . . . مندرج در گزارش هر هفته به هفته های قبل اضافه میشه.
مثال 6، KR: افزایش درآمد حاصل از فروش ناشی از اپلیکیشن فروشگاهی از مبلغ 20 میلیارد ریال به مبلغ 25 میلیارد ریال (با منطق فصلی) --------> گزارش هفته اول: 20.5 میلیارد ریال/ گزارش هفته دوم: 20.6 میلیارد ریال/ . . .

نکات کلیدی که باید در فرآیند پیاده سازی OKR شرکت در نظر بگیریم

  • مثل همه کارهای شرکت ها مادامی که حمایت مدیران ارشد سازمان باهاتون باشه این موضوع رو میتونین کم نقص تر اجرا کنید، در غیر این صورت تنها در اسکوپ کوچک تر مثل فردی یا یک مدیریت و . . . میشه اجراش کرد.
  • از اون جایی که رویکرد این روش ایجاد هماهنگی و همراستایی اهداف و اجزای سازمان هست بهتر اینه که شرکت دارای استراتژی تعریف شده باشه، اما بدون اون هم میشه کار رو شروع کرد.
  • در گام اول نیاز هست اهداف و نتایج کلیدی سطح بالای شرکت (و ترجیحا در راستای استراتژی های شرکت) تدوین بشه و بعد از اون اهداف و نتایج کلیدی تیم های شرکت
  • همراستایی عمودی اهداف
دو رویکرد برای ایجاد همراستایی عمودی بین اهداف شرکت و تیم ها وجود داره؛ یکی این که بگیم هر هدف از تیم در راستای کدوم هدف از شرکت هست، و دیگری اینه که به ازای یک یا چند نتیجه کلیدی از اهداف شرکت بتونیم یک هدف در یک (یا چند) تیم شرکت ایجاد کنیم (با رویکرد دوم مطمئن میشیم که هیچ کدوم از KR های شرکتی دور زده نشدن!)
  • همراستایی افقی اهداف
گاهی بین تیم های درون سازمان مطالباتی وجود داره که گیر کرده و شاید یکی از تیم ها به درستی پاسخگوی تیم دیگر نباشه؛ تو این مواقع لازم هست برای اون ها هم نتایج کلیدی در نظر گرفته بشه تا موضوعات فی ما بین رو بتونن از این طریق ثبت و تبادل کنند.
مثال 7، KR: کاهش مطالبات تیم A از تیم B از 8 به 3 عدد
  • برای فراگیر شدن OKR در سطح شرکت پیشنهاد میشه که همه افراد سازمان در فرآیند ایجاد اهداف و نتایج کلیدی مشارکت داشته باشند (همچنین بعد از تدوین هر فردی از شرکت دست کم مسوول یک KR باشه)
  • تدوین اهداف و نتایج کلیدی (Objectives and Key Results) هر سازمان یا شرکت به اقتضای خودش باید انجام بشه اما یه سری اهداف و نتایج کلیدی هم وجود داره که میشه از اون ها در شرکت های مختلف استفاده کرد.
  • گزارش وضعیت اهداف و نتایج کلیدی هر هفته باید هم در یک سامانه ثبت بشه و هم در یک جلسه ارایه بشه.

سیستم OKR به صورت فریبنده ای ساده هست، ولی این سادگی تا زمانی ادامه داره که به درستی استفاده شود:

در این خصوص OKR های خوب سازمان شما رو با قدرت های بسیار بالا برای ساختن خروجی های سطح بالای مدیریت در تمام اهداف کسب و کار تون مجهز می کنند.
حضور یک مربی با دانش و سابقه مرتبط در راه اندازی و پیاده سازی OKR بسیار کمک کننده هست.
وجود یک نرم افزار تخصصی OKR در راه اندازی و پیاده سازی OKR بسیار کمک کننده هست (اولش همه با اکسل شروع می کنیم :) )

در خصوص پیاده سازی OKR موضوعات خیلی زیادی هست که باید یاد بگیریم، اما این بخش از دانسته هام رو دوست داشتم با شما هم به اشتراک بزارم تا هم بتونین استفاده کنین و هم بهم بازخورد بدین تا من هم در این چالش ها بیشتر یاد بگیرم.

تو فرصت های بعدی مطلب های جدیدی در این خصوص با شما هم به اشتراک میزارم.

پیاده سازیokrنرم افزاراهداف
Agile, Scrum, Kanban, OKR
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید