نکات کلیدی این مطلب:
کلینیک روانشناسی و مشاوره آوان – در جامعه ما نه تنها سابقه انگ در خصوص افراد حساس وجود دارد، بلکه تمایل رسانههای اجتماعی به انتشار اطلاعات نادرست در مورد افراد حساس (HSP) نیز بسیار وجود دارد.
این مطلب با این هدف آماده شده است تا در مورد افرادی که حساسیت بالایی دارند شفاف سازی شود و از طریق تحقیقات مبتنی بر شواهد، انگ در مورد داشتن حساسیت بالا کاهش یابد.
“حساسیت بالا” در چهار دهه گذشته با نام های مختلفی شناخته شده است. به گفته دکتر الین آرون (Elaine Aron)، محققان مختلف این ویژگی را «حساسیت پردازش حسی یا SPS»، «آستانه حسی پایین» و «حساسیت بیولوژیکی به زمینه» نامیدهاند. صرف نظر از برچسب، حساسیت بالا (شرایط ذاتی که در آن اطلاعات حسی به شکلی عمیق پردازش می شود) یک تنوع ژنتیکی واقعی و از نظر تجربی سازگار است. نه تنها در انسان، بلکه در بیش از 100 گونه حیوانی نیز یافت میشود، از «مگسهای میوه تا پستانداران». آرون و همکارانش معتقدند که حساسیت بالا اختلال نیست، بلکه سیمکشی عصبی منحصربهفردی است که به افراد با حساسیت بالا اجازه میدهد تا نسبت به محیط خود درک بیشتری داشته باشند و به آن پاسخ دهند.
به نظر میرسد کتاب راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) با این واقعیت موافق است. گفته شده، این منبع راهنمای تشخیصی حساسیت بالا را به عنوان اختلال درنظر نگرفته است. یکی از دلایلی که DSM ممکن است از گنجاندن افراد با حساسیت بالا در فهرست اختلالات خودداری کند، این است که گنجاندن در دستورالعمل مستلزم آن است که “اختلال” باعث ناراحتی یا اختلال قابل توجه در چندین حوزه زندگی یک فرد شود. بسیاری از افرادی که حساسیت بالایی دارند، گزارش میدهند که حساسیت آنها به جای اختلال در زندگی، باعث افزایش کیفیت زندگی میشود.
در حالی که حساسیت بالا یک اختلال روانی نیست، تحقیقات نشان میدهد که افراد با حساسیت بالا ها بیشتر از غیر دیگران تحت تأثیر انتقاد، محیط های آشفته و غفلت عاطفی قرار میگیرند. زیرا افرادی که حساسیت بالایی دارند، موقعیت ها را با شدت بیشتری پردازش میکنند که منجر به واکنش عاطفی عمیقتر و افزایش نشخوار فکری میشود.
حساسیت بالا حس شهودی دارد. اگر به یک رویداد دشوار با شدت بیشتری پاسخ دهید، تلفات عاطفی بیشتری را احساس خواهید کرد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که وقتی افراد با حساسیت بالا در محیطهای حمایتی بزرگ میشوند، «اثر تقویت حساس» را تجربه میکنند، که به افراد حساس اجازه میدهد تا زمانی که از آنها حمایت اولیه میشود، بسیار فراتر از دیگران حرکت کنند.
به طور خلاصه، حساسیت بالا به خودی خود یک اختلال نیست. با این حال، افرادی که حساسیت بالایی دارند و در محیطهای بیاعتبار یا آسیبزا بزرگ شدهاند، متأسفانه نسبت به سایرین که در همان محیطها بزرگ شدهاند، تمایل بیشتری به ایجاد چالشهای سلامت روان خاص مانند اختلال افسردگی اساسی دارند.
همه کسانی که حساسیت بالایی دارند الزاما درونگرا نیستند. آرتور آرون (Arthur Aron) و همکارانش، برای اولین بار این ادعا را در مقالهای بیان کردند که حساسیت پردازش حسی (SPS) را به عنوان یک ساختار متمایز ارائه کرد که نمیتوان آن را به طور کامل تنها با درون گرایی یا روان رنجوری توضیح داد. بعداها، کامیلا اسمولوسکا (Kamila Smolewska) و همکارانش نشان دادند که تقریباً 30 درصد از افرادی که حساسیت بالایی دارند برونگرا هستند. بنابراین، در حالی که اکثر افراد حساس درونگرا هستند، اقلیت قابل توجهی (تقریباً از هر سه یک نفر) اینطور نیستند.
یکی از دلایل رایجی که درونگرایی با حساسیت بالا مبهم شده است این است که افراد حساس اغلب با محیط خود به گونهای تعامل دارند که رفتارهایی را که معمولاً با افراد درونگرا مرتبط است منعکس میکند.
همه افراد با حساسیت بالا دارای سیستم عصبی هستند که در حالت ناخودآگاه کار میکنند. در نتیجه، افراد حساس درونگرا و برونگرا اغلب محیط اجتماعی را زودتر ترک میکنند تا بیشتر بخوابند، آنها انتخاب میکنند در محیطهایی با ورودی حسی کمتر معاشرت کنند تا از تحریک بیش از حد جلوگیری کنند یا یک کار را در خلوت انجام دهند تا بهتر تمرکز کنند.
بله، این نوع رفتارها معمولاً با درونگرایی همراه است، اما کل داستان را بیان نمیکند. واقعیت این است که بسیاری از افراد حساس توسط تعاملات اجتماعی انرژی میگیرند، علیرغم اینکه گاهی اوقات نیاز به ایجاد تغییرات دارند.
حساسیت بالا یک نقطه ضعف نیست و برای بقای ما مفید است. اجداد شما قبل از ورود به غار محرکها را عمیقتر پردازش میکردند تا به صبحانه خرس تبدیل نشوند. حساسیت بالا دارای مزایای مطلوب دیگری از جمله افزایش شفقت و خلاقیت است.
یک مطالعه از تصویربرداری تشدید مغناطیسی برای بررسی اساس عصبی SPS استفاده کرد و افزایش فعالیت در نواحی مغز مرتبط با همدلی را در بین افراد حساس که حالات عاطفی چهره را مشاهده میکردند، بررسی کرد. مشخص شد که آگاهی اجتماعی در افرادی که دارای حساسیت بالاتری هستند، برجستهتر است. همدلی و آگاهی اجتماعی از ویژگیهای سودمند هستند.
علاوه بر این، افراد با حساسیت بالا به عنوان کارمند، به احتمال زیاد رهبر و فعال تر هستند. مطالعهای در سال 2024 روی دانشجویان هنر نشان داد که حساسیت بالا به طور مثبت با تمایل به نقشهای رهبری مرتبط است. به طور مشابه مطالعهای در سال 2022 گزارش داد، کارکنانی که حساسیت زیباییشناختی بالایی داشتند (آگاهی از ظرافتها و محرکهای مثبت) بیشتر از دیگران ابتکار عمل در کار دارند.
نتیجه:
واقعیت این است، در حالی که حساس بودن قطعاً میتواند منجر به برخی چالشها شود، حساسیت یک نقطه قوت خالص است که میتواند موفقیت را از نظر بین فردی و حرفهای تسهیل کند.
«پیشنهاد میشود از تست های شخصیت کلینیک روانشناسی آوان که به صورت رایگان در اختیار شما قرار داده شده است، برای آشنایی و آگاهی بیشتر از خودتان استفاده کنید.»
