نکات کلیدی این مطلب:
کلینیک روانشناسی و مددکاری آوان – این مقاله مجموعهای از 18 مقاله است که هر یک از 18 طرحوارهای را که توسط جفری یانگ (Jeffrey Young) بیان شده بود را پوشش میدهد. این مطلب برای آگاهی بیشتر شما در مورد تعریف طرحواره ها، که ما آن را DNA شخصیت شما می نامیم، آماده شده است. این مجموعه توصیف می کند که داشتن هر طرحواره چگونه است، چگونه متوجه آن شوید و چگونه آن را مدیریت کنید.
طرحواره ها همان ادراکی است که ما در دوران کودکی به عنوان «قوانین» نحوه عملکرد دنیای پیرامون خود، نحوه عملکرد روابط، نحوه ادامه بقا و اغلب احساسی که نسبت به خود داریم، در نظر می گیریم. افرادی که طرحواره بی اعتمادی/سوءاستفاده دارند، قوانینی را از آنچه به عنوان دنیایی ظالمانه، پست و توهین آمیز تجربه کرده اند، آموخته اند. این تجربه در روابط آزاردهنده اولیه با والدین، بزرگسالان و مراقبان در موقعیتهای بیتوجهی و سوء استفاده فیزیکی، عاطفی ویا جنسی و قطعاً رفتار غیرانسانی و استثمارگرانه در طول زمان شکل میگیرد.
مهم است که بدانیم این طرحواره چقدر می تواند در تجربه کودک همه جانبه باشد. هنگامی که علائم ترومای پیچیده را به این ترکیب اضافه می کنید، حتی زمانی که کودک شروع به رشد در سنین نوجوانی می کند، فرار از تجربه مکررِ احساس و بدرفتاری بسیار دشوار است. به نظر سرنوشت می رسد، مانند این است که جهان اینگونه است. مکانی بی رحم و آزاردهنده ای که هیچ راه فراری از آن وجود ندارد، بنابراین شما باید خود را وفق دهید.
این یک طرح واره سخت و دردناک است و اغلبِ بزرگسالان از داشتن آن بی خبرند.
برای کسانی که این طرحواره را دارند، وقتی بزرگ شدند و مستقل شدند، به نظر می رسد که “خطر تمام شده است”. آنها دیگر مجبور نیستند به جهانی که توسط بزرگسالان مضر اداره می شود تکیه کنند و می توانند از خود مراقبت کنند. اما این درست نیست، اگر شما این طرحواره را دارید، همچنان به طور شهودی بر اساس قوانینی که در دوران رشد آموخته اید عمل می کنید. مغز شما روابط را به عنوان یک تهدید بالقوه در نظر می گیرد و این می تواند چراغ استرس درون شما را روشن نگه دارد. اگر کسی را به عنوان یک تهدید بالقوه می بینید، باور کردن یا حتی دیدن کار های خوبی که ممکن است برای شما انجام دهد سخت خواهد بود.
به مانند یک فرد بالغ, شما یک نقطه کور برای زمانی ایجاد کردهاید که افراد با شما خوب رفتار میکنند و این نقطه کور میتواند منجر به دورههای افسردگی و اضطراب شود, در حالی که سعی می کنید با روابط، اشتیاق و نیازها کنار بیایید اما بار سنگینی با خود احساس می کنید.
ایده رها کردن طرحواره بی اعتمادی/سوءاستفاده می تواند بسیار شبیه به این باشد که به خودتان بگویید: “هی، چطور می توانی وارد دنیایی کاملاً بی دفاع و آسیب پذیر در برابر کسی که عمیقاً به تو صدمه می زند بشوی؟” برای بخش پاسخ به استرس مغز شما، این کاملاً بی پروا به نظر می رسد. افراد مبتلا به این طرحواره اغلب برای برقراری ارتباط عمیق با یک درمانگر مشکل دارند، زیرا همانطور که درمانگر سعی می کند به آنها در ایجاد اعتماد کمک کند، بدون اینکه عمیقاً به یک رابطه قابل اعتماد اعتقاد داشته باشند، فقط با برنامه همراه می شوند. یک درمانگر باتجربه این نشانهها را میبیند و در ابتدا با ایجاد احترام متقابل به او کمک میکند تا آگاهتر شود و اعتماد را قدم به قدم و بدون شک و تردید ایجاد میکند.
بحث در مورد طرحواره بی اعتمادی/سوءاستفاده بدون بحث در مورد آسیب های پیچیده و این ایده که افراد مبتلا به این طرحواره اغلب برای بقای خود از افکار، باورها یا احساسات خاصی جدا می شوند دشوار است. بنابراین ممکن است این تجربه را داشته باشید که آگاهانه بخواهید به همسرتان اعتماد کنید، اما از خودتان انتقاد کنید که نتوانسته اید. که این باعث می شود احساس نقص کنید.
برای یافتن راهی امیدوارکننده برای خروج از طرحواره بی اعتمادی/سوءاستفاده، دو هدف عمده وجود دارد:
گفتنش آسان است! این دو هدف به طرز فریبندهای ساده هستند، اما شامل تمرین زیاد، برداشتن گامهای کوچک و ریسکهای کوچک با اعتماد به دیگران و سپس ادامه بر بستر موفقیت ها می باشد.
یک بینش اصلی که در این فرآیند باید رعایت شود این است که وقتی طرحواره بی اعتمادی/سوءاستفاده شما فعال میشود، مثل این است که بخشی از مغز شما از دوران کودکی به عنوان یک حرکت محافظتی از خود فعال شده است. این کودک آزار دیده، بخشی از مغز شما را در اختیار می گیرد و وقتی خیلی عمیق با تجربه دوران کودکی مانند خطر و از دست دادن کنترل ارتباط برقرار می کنید، انگار بخشی از شما دوباره به آن کودک ناتوان تبدیل می شود و به نظر می رسد در مدیریت مرزهای رابطه خود دچار مشکل شده اید.
کلید بهبودی این است که مغز خود را آموزش دهید تا بفهمد دیگر کودکی ناتوان نیستید. شما باید یاد بگیرید که به عنوان یک بزرگسال با قدرت که انتخاب هایی دارد و می تواند از شما مراقبت کند، به خود اعتماد کنید.
شما باید به آن کودک آزار دیده کمک کنید تا ببیند شما یک بزرگسال قوی هستید، می توانید نه بگویید و می توانید خوبی، امنیت و عشق را وارد زندگی خود کنید.
محمد امین مختاریان
مطالب مرتبط:
5 نکته برای افزایش اعتماد به نفس