حفظ و نگهداشت نیروی انسانی، البته نیروی انسانی نمونه و مناسب سازمان، جزو مهم‌ترین مسائل و وظایف مدیریت منابع انسانی است. حتی این‌طور بگوییم که سازمان‌ها اگر می‌خواهند با سرعت و کیفیت بیش‌تری رشد کنند و به اهدافشان برسند و همچنین بقای سازمان تضمین شود، باید برای نگهداشت نیروی انسانی تلاش کنند و به این موضوع اهمیت ویژه‌ای بدهند. به بیان دیگر، برای رسیدن به موفقیت هر طور شده تلاش کنید که کارمندان خوب شما در سازمان‌تان بمانند و به راحتی آن‌ها را از دست ندهید. برای جلب رضایت و نگه داشتن نیروی انسانی خوب در سازمان باید اقداماتی را انجام دهید که در این مطلب توضیح می‌دهیم.
کارکنان متعهد و شایسته را می‌توان ارزشمندترین دارایی هر سازمانی دانست. حتی می‌توانیم با عنوان سرمایه‌های انسانی از این افراد یاد کنیم. در واقع کارکنان شایسته همواره در جهت منافع و اهداف سازمان گام برمی‌دارند و اثربخشی و کارایی را افزایش می‌دهند و کاری می‌کنند تا شرکت شما از رقبا متمایز شده و به جایگاه مناسبی دست یابد. ضمن این که کارکنان متعهد و خوب، سازمان شما را به فروش و سودآوری بیش‌تر می‌رسانند و موفقیت‌های قابل‌قبولی را برایتان رقم می‌زنند؛ بنابراین واضح است که چرا چنین کارکنانی دارایی ارزشمند سازمان محسوب می‌شوند و حفظ و نگهداشت آن‌ها ضروری است. در دوره آموزش مدیریت منابع انسانی به شما یاد داده می‌شود که با چه روش‌ها و تکنیک‌هایی باید برای نگهداشت نیروی انسانی تلاش کرد.
رشد و توسعه سازمانی در صورتی میسر می‌شود که به نگهداشت نیروی انسانی به‌خصوص نیروهای مستعهد توجه ویژه‌ای داشته باشید. البته به این معنی نیست که کارکنان عادی هیچ اهمیتی ندارند و نباید برای حفظ آن‌ها تلاش کرد. به هر حال چه نیروی مستعد چه کارکنان عادی، اگر ورود و خروج بیش از حد باشد، برای سازمان هزینه زیادی خواهد داشت. شما هر چقدر هم مزیت رقابتی ایجاد کنید، استراتژی مناسبی داشته باشید، اگر نتوانید کارکنان خوب خود را حفظ کنید، حقیقتا راه به جایی نمی‌برید. اصلا باید کارکنان مستعدی وجود داشته باشند و حالشان در سازمان شما خوب باشد که بتوانید به اهدافی که تعیین کرده‌اید برسید؛ وگرنه بدون نیروی انسانی اصلا سازمان چه معنا و مفهومی دارد؟ بنابراین مدیران منابع انسانی باید طوری برنامه‌ریزی کنند و شرایطی را فراهم آورند که محیط کار به فضایی دلگرم‌کننده و مثبت تبدیل شود تا بهره‌وری کارکنان به حداکثر برسد.
توضیح دادیم که چرا نگهداشت نیروی انسانی مهم است. حالا از این جهت بررسی کنیم که عدم حفظ نیروی انسانی چه مضرات و عواقبی برای سازمان خواهد داشت. در صورتی که شرایط مناسبی فراهم نشود و بستری برای حفظ افراد ایجاد نکنید و در نتیجه کارکنان مدام سازمان شما را ترک کنند، نه تنها نیروهای فعلی خود را از دست می‌دهید، بلکه برای حفظ کارکنان جدید هم به مشکل می‌خورید. در کل عدم نگهداشت نیروی انسانی، مشکلات زیر را ایجاد می‌کند:
· ضررهای مالی
· ایجاد جو منفی در سازمان
· کاهش کارایی کارکنان
· از دست رفتن ذخیره دانش سازمان
· عدم اطمینان سایر کارمندان برای ماندن در سازمان و افزایش نرخ خروج کارکنان
· فشار مضاعف به کارکنان و بیش‌تر شدن وظایف آن‌ها تا آمدن نیروی جدید
· صرف هزینه و زمان برای شناسایی، جذب و استخدام نیروی جدید
· صرف زمان برای آموزش کارمند جدید
آموزش منابع انسانی به افرادی که در تیم منابع انسانی هر سازمان فعالیت می‌کنند، باعث می‌شود که روش‌های نگهداشت کارمندان را یاد بگیرند و از ضررهایی که در اثر خروج نیروی انسانی به سازمان وارد می‌شود، پیشگیری کنند.
این که هر از گاهی برخی از کارمندان شما تصمیم به ترک سازمان بگیرند طبیعی است، به هر حال هیچ کارمندی برای همیشه در یک سازمان نمی‌ماند و یک روزی آن را ترک می‌کند؛ اما اگر نرخ خروج کارکنان از سازمان‌تان مدام در حال افزایش باشد، این یعنی مشکلاتی وجود دارد که باید آن‌ها را پیدا کنید. سازمان اگر با خروج دائمی افراد مواجه شود، دوام آوردن برایش سخت می‌شود. بنابراین یکی از مهم‌ترین وظایف منابع انسانی این است که علت ریزش نیروی انسانی را پیدا کند، بفهمد مشکل از کجاست و کارکنان چه دلیل‌ها و چالش‌هایی دارند که سازمان را ترک می‌کنند. برای مثال وقتی فردی استعفای خود را اعلام می‌کند، حتما باید مدیر منابع انسانی با او جلسه بگذارد و صحبت کند؛ سپس در خلال این صحبت‌ها مشکلات سازمان و علل ریزش کارکنان را پیدا کرده و برای حفظ نیروی انسانی راهکارهایی موثر ارائه دهد.
این که یک کارمندی تصمیم به ترک سازمان می‌گیرد اصولا علل مختلفی دارد؛ مثلا ممکن است به نسبت وظایفش درآمدش خوب نباشد، ساعت کاری زیاد باشد یا اصلا با مدیر واحدی که در آن‌جا مشغول به کار است به مشکل بخورد؛ اما در نهایت این وظیفه واحد منابع انسانی هر سازمانی است که برای نگهداشت و حفظ نیروی انسانی تلاش و برنامه‌ریزی کند. همان‌طور که گفتیم منابع انسانی باید دلایل خروج کارکنان را پیدا کرده و مشکلات حل را حل کند تا بتواند نرخ خروج نیروی انسانی را پایین بیاورد. از دیگر وظایف منابع انسانی می‌توان به جذب و استخدام، آموزش و توسعه کارکنان، ارزیابی عملکرد، ایجاد رفاه برای کارمندان، مدیریت حقوق و دستمزد، پاداش و مزایا، حفظ فرهنگ سازمانی و... است.
برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی باید مدیریت منابع انسانی استراتژی‌ها را بهبود ببخشد و اقداماتی موثر انجام دهد. مهم‌ترین کارهایی که واحد منابع انسانی باید انجام دهد شامل موارد زیر می‌شود:
1. حفظ سلامتی و ایمنی کارکنان
2. تامین رفاه کارکنان (اقدامات رفاهی می‌تواند اقتصادی، تسهیلی یا تفریحی باشد.)
3. بهبود روابط میان کارکنان و همچنین روابط بین کارکنان و مدیران
4. پرداخت دستمزد مناسب به کارمندان با توجه به وظایف و مسئولیت‌ها و شایستگی آن‌ها
5. امکان تبادل نظر و احساسات در سازمان (این امکان فراهم شود که کارکنان ایده‌ها، مسائل و مشکلات‌شان را با شما در میان بگذارند.)
6. حفظ شأن انسانی کارکنان و بی‌احترامی نکردن به آن‌ها
7. ایجاد فرصت برای آموزش و توسعه نیروی انسانی و در نظر گرفتن ارتقاء شغلی برای آن‌ها
8. مشخص کردن انتظارات سازمان از کارکنان به صورت شفاف و واضح
9. آگاهی از استعدادها و مهارت‌های کارکنان و سپس بهره بردن از استعدادها و نقاط قوت هر فرد
10. ایجاد حس ارزشمندی در کارکنان با قدرشناسی، تشکر و تشویق بابت عملکرد خوب، پاداش و...
بسیاری اوقات ما مهارت‌های خود را طی کار و در اثر آزمون و خطا در محیط کار به دست می‌آوریم؛ اما در مشاغل حساسی مثل منابع انسانی که با کارکنان سازمان و استخدام و حفظ و نگهداشت آن‌ها سر و کار دارد، گاهی این آزمون و خطاها می‌تواند ضررهای جبران‌ناپذیری به مجموعه وارد کند. بنابراین بهتر است تا حد ممکن این خطاها را کاهش داد و با دانش و مهارت کافی، مدیریت منابع انسانی را بر عهده گرفت. اگر در حوزه منابع انسانی فعالیت می‌کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که در یک دوره منابع انسانی معتبر شرکت کنید تا تمام مباحث موردنیاز برای حفظ و نگهداشت نیروی انسانی و دیگر وظایف منابع انسانی را یاد بگیرید. به‌عنوان یک مدیر منابع انسانی سعی کنید همیشه دانش خود را به‌روز نگه دارید تا بتوانید وظایف خود را به بهترین نحو انجام دهید.
اگر شاغل هستید و محدودیت زمانی برای یادگیری دارید، دوره‌های آفلاین که محدودیت زمانی و مکانی ندارد برای شما مناسب است. در ضمن موقع انتخاب دوره آموزشی به این دقت کنید که محتوای دوره آپدیت شود تا بتوانید مباحث جدید و به‌روز را متناسب با نیاز بازار کار یاد بگیرید. دریافت مدرک معتبر هم می‌تواند به شما کمک کند تا با سازمان‌های بهتری همکاری کنید یا اگر ارتقاء شغلی می‌خواهید سریع‌تر و راحت‌تر به آن برسید. به این موارد دقت کنید و برای بالا بردن سطح مهارت‌های خود، دوره‌ای باکیفیت را خریداری کنید و آموزش ببینید.
