احساس درد خفیف در حین اجابت مزاج یا قبل و بعد از آن معمولا نگران‌کننده نیست و از مشکلاتی مثل یبوست ناشی می‌شود. با این حال، زمانی که این علامت به طور مکرر اتفاق می‌افتد، ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای جدی باشد. در این مقاله درباره علت درد شکم قبل از دفع مدفوع صحبت می‌کنیم و در انتها به شما می‌گوییم که چه زمانی برای درمان این مشکل باید به پزشک مراجعه کنید. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شایع‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
اگر غذا در دستگاه گوارش با سرعت مناسب حرکت نکند، روده بزرگ مقدار زیادی از آب داخل آن را جذب می‌کند که این باعث می‌شود مدفوع سفت و خشک شود. بنابراین دفع آن ممکن است با درد همراه باشد. یبوست نه تنها علت درد شکم قبل از دفع مدفوع یا در حین آن است، بلکه می‌تواند باعث نفخ شود.
یبوست دلایل زیادی دارد، از جمله مصرف بعضی از داروها، کم بودن مایعات یا فیبر در رژیم غذایی، ورزش نکردن و ایجاد تغییرات مهم در سبک زندگی یا عادت‌های شما (مانند سفر یا بارداری). در بیشتر موارد، پیروی از رژیم غذایی سالم، نوشیدن مایعات فراوان و افزایش فعالیت بدنی کمک‌کننده است. اما در صورت موثر نبودن این راه‌کارها باید به پزشک مراجعه کنید.
اگر فکر می‌کنید داروهای مصرفی شما در بروز یبوست نقش دارند، از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید از داروی دیگری که این عارضه جانبی را ندارد استفاده کنید یا خیر. هرگز بدون مشورت با پزشک نوع داروهای خود یا دوز آن‌ها را تغییر ندهید.
بیشتر بخوانید: بی اختیاری مدفوع چیست؟ بهترین روش پیشگیری از آن
اگر حداقل سه بار در روز مدفوع شل یا آبکی دفع کنید، به اسهال مبتلا هستید. اسهال ممکن است حاد و کوتاه‌مدت یا مزمن و درازمدت باشد. اسهال مزمن بیش از چهار هفته طول می‌کشد. برای درمان اسهال می‌توانید زیر نظر پزشک از داروی لوپرامید استفاده کنید. اما اگر عفونت باعث اسهال شده باشد، به مصرف آنتی‌بیوتیک نیاز دارید. چنانچه اسهال برای مدت طولانی ادامه داشت یا با دفع خون همراه بود، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
افراد مبتلا به حساسیت غذایی یا عدم تحمل مواد غذایی ممکن است در صورت خوردن بعضی از غذاهای خاص به دل درد یا اسهال مبتلا شوند. عدم تحمل لاکتوز (قند شیر) از نمونه‌های رایج این عارضه است که می‌توان از آن به عنوان علت درد شکم قبل از دفع مدفوع نام برد. بهترین راه برای درمان عدم تحمل مواد غذایی این است که از خوردن غذاهای مشکل‌ساز خودداری کنید.
به طور کلی، ۲ نوع بیماری التهابی روده (IBD) به نام کولیت اولسراتیو و بیماری کرون وجود دارد. افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو ممکن است اسهال خونی را همراه با مخاط یا بدون آن تجربه کنند. در این بیماری اپیزودهای اسهال می‌تواند باعث درد در حین اجابت مزاج شود. سایر علائم کولیت اولسراتیو عبارت‌اند از: نیاز فوری به دفع مدفوع و کاهش وزن ناخواسته. افراد مبتلا به بیماری کرون احتمالا علائم مختلفی را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است دردی را در سمت راست پایین شکم احساس کنند یا دچار اسهال شوند.
اگرچه هر ۲ بیماری درمان قطعی ندارند و مادام‌العمر هستند، اما داروهای مختلفی برای کنترل علائم آن‌ها در دسترس است. البته ممکن است در بعضی موارد لازم باشد روده بزرگ و رکتوم (راست روده) با جراحی از بدن خارج شوند.
بیشتر بخوانید: تجمع مدفوع در روده؛ از علت تا درمان گیر کردن مدفوع در روده
آندومتریوز می‌تواند بسته به اندام‌هایی که روی آن‌ها تاثیر گذاشته است علت درد سمت چپ شکم بعد از دفع مدفوع باشد یا باعث درد در سمت راست شکم شود. در افراد مبتلا به این بیماری بافت داخل رحم در خارج از رحم رشد می‌کند و به سایر اندام‌های لگن گسترش می‌یابد. آندومتریوز اغلب تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ (لوله‌های رحم)، بافت‌های حمایت‌کننده رحم و سطوح بیرونی رحم را درگیر می‌کند، اما می‌تواند واژن، دهانه رحم، مثانه، روده و رکتوم را هم تحت تاثیر قرار دهد.
آندومتریوز با تورم، التهاب و درد مزمن همراه است. همچنین می‌تواند روی اجابت مزاج تاثیر بگذارد. سایر علائم این بیماری عبارت‌اند از:
دکتر گوارش و کبد با استفاده از تست‌های تصویربرداری می‌تواند بیماری آندومتریوز تشخیص دهد. هورمون درمانی تا حدودی به کاهش علائم این بیماری کمک می‌کند، اما در موارد شدید باید جراحی انجام شود.
بیشتر بخوانید: مدفوع چسبناک؛ مهم‌ترین دلایل و بهترین راهکارهای درمانی
از سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) هم می‌توان به عنوان علت درد شکم قبل از دفع مدفوع نام کرد. البته این بیماری می‌تواند علت درد شکم بعد از دفع مدفوع یا در حین اجابت مزاج هم باشد. سایر علائم IBS عبارت‌اند از: یبوست یا اسهال، نفخ، وجود مخاط در مدفوع و احساس اینکه روده به طور کامل تخلیه نمی‌شود.
اگر به دنبال علت درد زیر شکم بعد از دفع مدفوع یا در حین اجابت مزاج هستید، باید بگوییم که گاهی‌اوقات این مشکل به سرطان روده بزرگ مربوط می‌شود. این بیماری روی اجابت مزاج تاثیر می‌گذارد و هنگام تخلیه روده باعث درد می‌شود. کرامپ، نفخ، درد شکم و خونریزی از رکتوم همگی از علائم سرطان روده بزرگ هستند. برخلاف هموروئید (بواسیر) و آنال فیشر (شقاق مقعد)، خون ناشی از سرطان روده بزرگ تیره است. همچنین احتمال دارد مدفوع خونی یا قیر مانند به نظر برسد.
بیشتر بخوانید: علت مدفوع دو رنگ چیست؟ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
بارداری می‌تواند باعث درد در هنگام اجابت مزاج شود. علت بروز این مشکل تا حد زیادی به تغییرات هورمونی مرتبط است که روی عملکرد و حساسیت روده تاثیر می‌گذارند. البته جنین در حال رشد هم ممکن است روی اندام‌های دستگاه گوارش فشار وارد کند و باعث درد قبل از دفع مدفوع شود.
علت درد شکم قبل از دفع مدفوع یا در حین اجابت مزاج و بعد از آن می‌تواند بسیار متنوع باشد. بعضی از این علل از جمله یبوست و اسهال اغلب در خانه قابل درمان هستند. اما سایر عوامل زمینه‌ای ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشند. کسانی که در مدفوع خود خون می‌بینند یا در هنگام اجابت مزاج درد شدید دارند، باید برای مشاوره و درمان با مشاوره آنلاین دکتر گوارش و کبد مشورت کنید.
در بسیاری از موارد، احساس درد قبل یا بعد از دفع مدفوع قابل پیشگیری است و با اصلاح سبک زندگی از جمله خوردن غذاهای غنی از فیبر و نوشیدن آب کافی برطرف می‌شود. با این حال، بعضی از افراد به بیماری‌هایی مبتلا هستند که باید برای درمان آن‌ها دارو مصرف کنند. این بیماری‌ها همیشه با داروهای بدون نسخه (OTC) برطرف نمی‌شوند، بنابراین ممکن است لازم باشد برای درمان آن‌ها به پزشک مراجعه کنید.
اگر می‌خواهید علت درد شکم قبل از دفع مدفوع یا بعد از اجابت مزاج را بدانید و یک راه‌کار درمانی مناسب برای آن دریافت کنید، توصیه می‌کنیم از طریق سایت درمانکده برای مشاوره آنلاین با دکتر گوارش وقت بگیرید.
منابع:
https://www.webmd.com/digestive-disorders/painful-bowel-movements-causes
https://www.verywellhealth.com/pain-during-bowel-movements-1945310
https://www.medicalnewstoday.com/articles/why-does-it-hurt-when-i-poop
