آیا می‌دانید بیماری سلیاک چیست چه علائمی دارد؟ بیماری سلیاک وضعیتی است که در آن سیستم ایمنی بدن هنگام خوردن گلوتن به بافت‌های خود حمله می‌کند. این وضعیت به روده باریک آسیب می‌رساند، بنابراین بدن نمی‌تواند مواد مغذی را به درستی دریافت کند. بیماری سلیاک می‌تواند علائم مختلفی از جمله اسهال، درد شکم و نفخ ایجاد کند. در این مقاله می‌توانید با علائم و روش‌های تشخیص و درمان سلیاک آشنا شوید.
بیماری سلیاک (celiac disease) یک بیماری خودایمنی جدی ژنتیکی است که در آن مصرف گلوتن منجر به آسیب به روده کوچک می‌شود. این بیماری در لیست بیماری های روده قرار میگیرد. آمارها نشان می‌دهد که از هر 100 نفر در سراسر جهان 1 نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند و تنها حدود 30٪ به درستی تشخیص داده می‌شوند.
هنگامی که افراد مبتلا به بیماری سلیاک گلوتن (پروتئین موجود در گندم، چاودار و جو) را می‌خورند، بدن آن‌ها یک پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند که به روده کوچک حمله می‌کند. این حملات منجر به آسیب به پرزهای روده می‌شود. وقتی پرزها آسیب می‌بینند، مواد مغذی نمی‌توانند به درستی جذب بدن شوند.
بیشتر بخوانیم: کولیت روده چه عوارضی دارد؟
بیماری سلیاک ارثی است، به این معنی که از والدین به فرزندان به ارث می‌رسد. افرادی که دارای بستگان درجه یک مبتلا به بیماری سلیاک هستند (والدین، فرزند، خواهر و برادر) در معرض خطر ابتلا به بیماری سلیاک قرار دارند. بیماری سلیاک می‌تواند در هر سنی پس از شروع مصرف گلوتن ایجاد شود. در صورت عدم درمان، بیماری سلیاک می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
بیماری سلیاک مشابه آلرژی غذایی نیست و علائم آن کاملا متفاوت است. در بسیاری از افراد علائم بیماری سلیاک خفیف به‌گونه‌ای است که فرد متوجه این مشکل نمی‌شود یا بیماری او به درستی تشخیص داده نمی‌شود. در واقع همه افراد مبتلا به سلیاک علائم خاصی را تجربه نمی‌کنند. برخی از افراد متوجه هیچ مشکلی نمی‌شوند و این می‌تواند تشخیص را دشوار کند. در ادامه می‌توانید با علائم بیماری سلیاک در بزرگسالان و کودکان آشنا شوید.
در ادامه به لیستی از علائم سلیاک در بزرگسالان اشاره شده است.
کودکان مبتلا به بیماری سلیاک بیشتر در معرض مشکلات روده‌ای هستند. در ادامه می‌توانید با علائم بیماری سلیاک در کودکان آشنا شوید.
اگر بیماری سلیاک بدن کودک را از جذب مواد مغذی مورد نیاز خود باز دارد، ممکن است کودک علائم زیر را تجربه کند.
علت ابتلا به سلیاک هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. این بیماری معمولا در خانواده‌های که سابقه این بیماری وجود دارد، ایجاد می‌شود و ممکن است با ژن‌های خاصی مرتبط باشد. رویدادهای پزشکی استرس‌زا مانند عفونت ویروسی یا جراحی می‌تواند به بروز این بیماری کمک کند. برخی شواهد نشان می‌دهد که ترومای عاطفی و بارداری نیز بیماری سلیاک موثر است. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مانند والدین یا خواهر و برادر به آن مبتلا باشد، احتمال ابتلا به بیماری سلیاک در شما 1 در 10 است. این بیماری در میان قفقازی‌ها و افرادی که بیماری‌های دیگری دارند بیشتر است. در ادامه می‌توانید با لیست بیماری‌هایی که خطر ابتلا به سلیاک را افزایش می‌دهند، آشنا شوید.
بیشتر بخوانیم: علائم التهاب روده
آسیب به روده کوچک می‌تواند عواقب جدی برای بدن داشته باشد. روده کوچک شما مواد مغذی غذا را از طریق مخاط جذب می‌کند. اگر مخاط آسیب دیده باشد، نمی‌تواند مواد مغذی را آن طور که باید جذب کند و این موضوع موجب سوءتغذیه و کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن می‌شود. این مشکل در کودکان می‌تواند باعث کاهش رشد و تکامل شود.
بهتر است بدانید که هیچ دارویی برای درمان سلیاک وجود ندارد و بهترین درمان بیماری سلیاک تغییر دادن رژیم غذایی و مصرف غذاهای فاقد گلوتن است. افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید برچسب‌ها را به دقت بررسی کنند. این افراد باید تنها از غذاهای فاقد گلوتن مثل میوه، سبزیجات، گوشت، مرغ، ماهی و غذاهای دریایی، لبنیات، لوبیا، آجیل، برنج، ذرت، سویا، سیب‌زمینی، ارزن، کتان و دانه چیا استفاده کنند. به خاطر داشته باشید که ممکن است در برخی از داروها و خمیردندان‌ها از گلوتن استفاده شده باشد. بنابراین قبل از استفاده از هر محصول ابتدا برچسب روی آن را مطالعه کنید. اگر کمبود شدید مواد مغذی دارید، ممکن است فوق تخصص گوارش و کبد از شما بخواهد که ویتامین‌ها و مکمل‌های معدنی فاقد گلوتن مصرف کنید و در صورت بروز بثورات پوستی به شما دارو می‌دهد.
پس از چند هفته رژیم غذایی بدون گلوتن، روده کوچک شما باید شروع به بهبودی کند و احساس بهتری خواهید داشت. در ادامه می‌توانید با لیست غذاهایی که سرشار از گلوتن هستند و افراد مبتلا به سلیاک نباید آن‌ها را مصرف کنند، آشنا شوید.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک باید برچسب‌ها را به دقت بررسی کنند. بسیاری از غذاهای فرآوری شده گاهی اوقات گلوتن دارند:
بیشتر افرادی که رژیم غذایی بدون گلوتن را دنبال می‌کنند، بلافاصله علائم بهبود را تجربه می‌کنند. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا کمبودهای تغذیه‌ای بدن جبران شود و چندین ماه طول بکشد تا روده به‌طور کامل بهبود پیدا کند. بسته به میزان آسیب معمولا اثربخشی درمان و بهبود علائم متفاوت است. به خاطر داشته باشید که اگر در رژیم غذایی خود سخت گیر نباشید، بدن قادر به ترمیم نخواهد بود و روده کوچک به شدت آسیب می‌بیند. بهتر است برای دریافت راهنمایی بیشتر با مشاوره تلفنی دکتر گوارش و کبد مشورت کنید.
پزشکان از آزمایش‌های خون و سایر آزمایش‌ها برای تشخیص سلیاک استفاده می‌کنند. در ادامه می‌توانید با لیست آزمایش‌های مختلف برای تشخیص این بیماری آشنا شوید.
در صورت عدم درمان بیماری سلیاک می‌تواند خطرناک باشد. عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
شروع به موقع درمان و قطع مصرف گلوتن می‌تواند از آسیب‌های جدی بیماری سلیاک به بدن جلوگیری کند. به‌طورکلی بیشتر آسیب‌های ناشی از بیماری سلیاک قابل جبران هستند. در صورتی که پس از قطع مصرف گلوتن همچنان علائم خاصی را تجربه می‌کنید، احتمالا بدون اینکه متوجه شوید مقادیر کمی گلوتن مصرف می‌کنید، یا ممکن است یک بیماری ثانویه داشته باشید. تنها 5 درصد از افراد مبتلا به بیماری سلیاک مقاوم با تغییر رژیم غذایی بهبود را تجربه نمی‌کنند. اگر به سلیاک مبتلا هستید و یا از علائم این بیماری رنج می‌برید، بهتر است هر چه سریع‌تر به صورت حضوری یا غیرحضوری با یکی از متخصصین گوارش در درمانکده ارتباط برقرار کنید و درمان خود را شروع کنید.
