کولیت به معنای التهاب در روده بزرگ است، جایی که غذای هضم شده به مدفوع تبدیل می‌شود. التهاب در روده بزرگ می‌تواند موجب درد و اسهال شود و مشکلاتی در دفع ایجاد کند. هنوز دلیل اصلی بروز این بیماری مشخص نیست اما پزشکان معتقد هستند که رژیم غذایی ناسالم امروزی و عوامل ژنتیکی می‌توانند در ابتلا به این بیماری دخیل باشند. اما این بیماری چه علائمی دارد و به دلایلی ایجاد می‌شود؟ در این مقاله به شما می‌گوییم که کولیت روده چیست و چه علائمی دارد و چطور باید آن را درمان کرد.
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین بیماری‌های روده
کولیت روده یک بیماری التهابی روده‌ای است که در آن بخش‌های مختلف روده تحت تاثیر التهاب قرار می‌گیرند. کولیت در روده بزرگ ایجاد می‌شود که آخرین مرحله سفری است که غذا در سیستم گوارش شما طی می‌کند. التهاب در روده بزرگ می‌تواند بر نحوه پایان این سفر تأثیر بگذارد و باعث درد، اسهال و گاهی خون در مدفوع شود. التهاب پاسخ بدن به عفونت یا آسیب است که باعث تورم و حساسیت در بافت‌های روده می‌شود. این بیماری می‌تواند در هر سنی شروع شود، اما بیشتر در افراد بین 15 تا 30 سال و یا بین 50 تا 70 سال رخ می‌دهد.
سوالی که برای خیلی از افراد ایجاد می‌شود این است که آیا کولیت روده خطرناک است یا نه. باید بگوییم که کولیت انواع مختلفی دارد که هر کدام علل مختلفی دارند. برخی از آن‌ها کوتاه مدت هستند و به راحتی قابل‌درمان هستند، مانند زمانی که شما یک عفونت باکتریایی ناشی از مسمومیت غذایی دارید. انواع دیگر که با نام بیماری‌های التهابی روده شناخته می‌شوند، معمولا به صورت مزمن هستند و درمان آن‌ها دشوارتر است. کولیت زمانی جدی‌تر است که از بین نرود. کولیت مزمن می‌تواند در طول زمان آسیب جدی به روده بزرگ وارد کند و بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.
در مورد این سوال که آیا کولیت روده و درد پهلو با هم ارتباطی دارند یا خیر، باید بدانید که کولیت سرتاسری روده موجب التهاب و تورم در کل روده از مقعد تا کولون می‌شود. بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند دردهایی را در شکم و پهلوی خود احساس می‌کنند.
بیشتر بخوانیم: علائم بيماري سلياك در بزرگسالان
علائم کولیت روده متنوع هستند و ممکن است به صورت درد شکمی، اسهال، خونریزی روزانه، استفراغ، تب، لاغری، خستگی و کاهش اشتها ظاهر شوند. بعضی از بیماران ممکن است علائم خفیفی داشته باشند، درحالی‌که علائم در دیگران می تواند شدیدتر باشد. کولیت روده در کودکان نیز درست مثل بزرگسالان موجب اسهال، درد شکمی، مدفوع خونی، تب، احساس خستگی، کاهش وزن و کاهش اشتها می‌شود. در ادامه می‌توانید با علائم رایج کولیت روده آشنا شوید.
بیشتر بخوانیم: آمادگی قبل از کولونوسکوپی
دلایل کولیت روده هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما به عوامل مختلفی اشاره شده است که می‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود. بعضی از این عوامل شامل ژنتیک، عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، سیگار کشیدن، مصرف داروهای ضد التهابی، تغذیه نامناسب و استرس هستند. در ادامه به دلایل کولیت روده به طور کامل اشاره شده است.
کولیت عفونی در اثر عفونت ویروسی، انگلی یا باکتریایی ایجاد می‌شود. بیشتر مردم از خوردن یا نوشیدن آب یا غذای آلوده به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری معمولا موقتی است، اما برخی از افراد ممکن است برای درمان عفونت‌ها به آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشند.
بیشتر بخوانیم: ایا بیماری کرون سرطان است؟
این نوع کولیت که به عنوان کولیت کاذب غشایی شناخته می‌شود، معمولاً توسط یک باکتری خاص به نام Clostridioides difficile ایجاد می‌شود. اکثر افراد پس از مصرف آنتی‌بیوتیک به کولیت کاذب غشایی مبتلا می‌شوند. باکتری C. diff معمولاً در روده زندگی می‌کند، اما آنتی‌بیوتیک‌های خاص باکتری‌های دیگری را که به کنترل آن کمک می‌کنند، از بین می‌برند و باعث رشد بیش از حد آن می‌شوند.
بیشتر بخوانیم: علل برداشتن روده بزرگ چیست؟
کولیت آلرژیک معمولا بر نوزادان شیرده تأثیر می‌گذارد. این مشکل به دلیل عدم تحمل غذاهایی مثل شیر و لبنیات یا شیر سویا ایجاد می‌شود. پروتئین‌هایی که افراد شیرده می‌خورند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شوند و سبب بروز این مشکل می‌شود.
این عارضه جانبی که به عنوان سندرم ایسکمیک روده شناخته می‌شود زمانی رخ می‌دهد که روده‌های شما خون کافی دریافت نمی‌کنند. ایسکمی معمولاً در اثر انسداد رگ‌های خونی، مانند لخته شدن خون (تجمع پلاک) ایجاد می‌شود.
گروهی از شرایط هستند که باعث التهاب مزمن در روده بزرگ می‌شوند. پزشکان بر این باورند که بیماری‌های مربوط به التهاب روده از انواع بیماری‌های خودایمنی هستند، به این معنی که باعث می‌شوند سیستم ایمنی بدن به صورت نادرست عمل کند و به بافت‌های خود حمله کند. به نظر می‌رسد بیماری‌های خودایمنی تا حدی ژنتیکی هستند و توسط عوامل محیطی تشدید می‌شوند.
یک عارضه جانبی پرتودرمانی، کولیت روده است که از آن برای درمان انواع خاصی از سرطان استفاده می‌شود. این عارضه معمولا موقتی است، اما در برخی از افراد ممکن است در طولانی مدت برطرف شود.
بیشتر بخوانیم: درمان استرس روده عصبی
کولیت انحرافی یک نوع عارضه جانبی است که می‌تواند در افرادی که کولوستومی (Colostomy) انجام داده‌اند، رخ دهد. کولوستومی به معنای ایجاد یک راه جدید از طریق جراحی میان پوست شکم و کولون برای دفع مدفوع است. کولیت انحرافی در قسمتی از روده بزرگ ایجاد می‌شود که دیگر استفاده نمی‌شود. لازم به ذکر است که این عارضه نادر است و در تعداد کمی از افراد ایجاد می‌شود.
درمان کولیت روده شامل مصرف دارو و تغییر رژیم غذایی است. برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، ضد التهاب‌ها و مهارکننده‌های ایمنی هستند. همچنین تغذیه مناسب با فیبر بالا و محدودیت مصرف مواد آلی و چربی می‌تواند به کنترل علائم این بیماری کمک کند. در ادامه به رایج‌ترین روش‌های درمان کولیت اشاره شده است.
ممکن است پزشک برای درمان کولیت از انواع مختلف دارو استفاده کنید. معمولا آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت، کورتیکواستروئیدها را برای درمان التهاب، اصلاح‌کننده‌های ایمنی برای سرکوب پاسخ خود ایمنی و آمینوسالیسیلات‌ها (aminosalicylates) را برای درمان IBD تجویز می‌شوند.
اگر کولیت موقت و حاد دارید، ممکن است پیروی از یک رژیم غذایی کم فیبر برای شما مفید باشد. اگر کولیت مزمن دارید، ممکن است به یک برنامه غذایی مخصوص نیاز داشته باشید. ممکن است لازم باشد از غذاهایی که باعث تشدید کولیت شما می‌شوند، اجتناب کنید و از سایر غذاها یا مکمل‌ها استفاده کنید تا مطمئن شوید که بدن شما مواد مغذی کافی را دریافت می‌کند.
در برخی شرایط افراد مبتلا به انواع خاصی از کولیت ممکن است برای درمان عوارض نیاز به جراحی داشته باشند. جراحی همیشه این شرایط را درمان نمی‌کند، اما برخی مواقع لازم باشد خونریزی، سوراخ شدگی یا انسداد ایجاد شده در روده برطرف شود و در این زمان جراحی بهترین درمان خواهد بود.
عوارض کولیت معمولاً در افرادی که به کولیت شدید، طولانی مدت و مزمن مبتلا هستند بروز می‌کنند. در ادامه می‌توانید با عوارض کولیت روده آشنا شوید.
التهاب مزمن دیواره‌های روده بزرگ را ضعیف می‌کند و احتمال پارگی آن‌ها را افزایش می‌دهد. یک زخم در روده بزرگ ممکن است موجب ایجاد یک سوراخ در تمام طول آن شود. این مشکل می‌تواند باعث آلوده شدن حفره شکمی (پریتونیت) و جریان خون به باکتری‌های روده شود و مشکلاتی جدی برای سلامت ایجاد کند.
التهاب شدید می‌تواند موجب گشاد شدن دیواره روده بزرگ و اختلال در انقباضات ماهیچه‌ای طبیعی روده شود. این موضوع می‌تواند غذا و گاز را در روده بزرگ به دام بیندازد و سبب گشاد شدن دیواره روده بزرگ شود. به علاوه انسداد روده منجر به درد شدید شکم می‌شود خطر پارگی روده را افزایش می‌دهد.
التهاب طولانی مدت با تغییرات سلولی در دیواره روده بزرگ همراه است که گاهی اوقات می‌تواند به تغییرات سرطانی تبدیل شود. این خطر پس از 10 سال اول ابتلا به کولیت مزمن به سرعت افزایش می‌یابد.
افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده بیشتر در سایر قسمت‌های بدن خود دچار التهاب می‌شوند. معمولا خطر بروز بیماری‌های التهابی مثل التهاب مفاصل (استئوآرتریت) و التهاب در کبد و مجاری صفراوی در این افراد بیشتر است.
برای تشخیص کولیت روده پزشک شما را معاینه می‌کند و سوالاتی در مورد علائم، زمان شروع علائم و غذاهایی که می‌خورید از شما می‌پرسد. سپس برای تشخیص دقیق از آزمایش‌های زیر استفاده می‌شود.
با توجه به اینکه کولیت روده یک بیماری مزمن است، ممکن است نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشد. همچنین بعضی از بیماران ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند، به عنوان مثال در مواردی که قسمتی از روده تحت تاثیر بیشتر قرار گرفته است و نیاز به برداشتن آن وجود دارد.
هرچند علت بروز کولیت هنوز ناشناخته است، اما این بیماری در دنیا به شدت در حال افزایش است. بسیاری از پزشکان معتقد هستند که رژیم غذایی مدرن ممکن است با بروز این بیماری مرتبط است. رژیم غذایی امروز ما سرشار از غذاهای فرآوری شده التهابی و چربی‌های اشباع شده است که موجب التهاب مزمن در روده می‌شود. اگر از علائم کولیت رنج می‌برید و یا به مشکلات مختلف گوارشی مبتلا هستید، می‌توانید به صورت حضوری و مشاوره آنلاین دکتر گوارش با فوق تخصص گوارش در درمانکده ارتباط برقرار کنید و مشاوره دریافت کنید.
منابع: clevelandclinic، medicalnewstoday، gwhospital، medicinenet
