این روزها رسانه‌ها، صنعت پزشکی و تمامی دنیا توصیه‌های متفاوت و متنوعی برای حفظ سلامت روان ارائه می‌دهند. در بین گزینه‌های روی میز یکی از راه‌کارها ورزش منظم است. به نظر شما ورزش می‌تواند تاثیری بر روی حفظ سلامت روان یا بهبود افسردگی و اضطراب داشته باشد؟ یا این‌ها فقط متدهای تبلیغاتی برای گرم کردن بازار هستند؟ و کسب و کارها به دنبال این هستند تا محصولات و خدمات خودشان را به فروش برسانند؟ اگر بخواهیم خلاصه جواب دهیم می‌توان اینطور گفت که تاثیر ورزش بر سلامت روان یک امر حقیقی بوده و فواید ورزش برای سلامت روانی کاملا قابل رویت هستند. ما امروز در این مطلب قصد داریم تا بیشتر در مورد این موضوع و جزئیات آن صحبت کنیم. همراه ما باشید و این مطلب را از دست ندهید.
قبل از اینکه به سراغ تاثیر ورزش بر سلامت روان برویم اجازه دهید که خود مفهوم سلامت روان را بیشتر باز کنیم. مطمئنا اکثر شما کم و بیش با این مفهوم آشنا هستید، در این بخش تنها یک اشاره کوچک به این اصطلاح خواهیم داشت.
سلامت روان یا همان Mental Health همه چیز در مورد نحوه تفکر، احساسات و رفتار افراد است. دنیای بیرون، خانواده، روابط، کار، شیوه زندگی و... همگی جز مواردی بوده که می‌توانند بازتابی مستقیم بر روی سلامت روان فرد داشته باشند. سلامت روان یک شخص تضمین می‌کند که او در شرایط مختلف چطور نسبت به وقایع واکنش نشان داده، استرس‌اش را مدیریت می‌کند و حتی چطور تصمیم‌گیری می‌کند. این نحوه فکر کردن، تصمیم‌گیری کردن و مدیریت شرایط به فرد کمک می‌کند که کیفیت زندگی بهتری داشته باشد و همچنین به مرزهای فردی، اجتماعی و فرهنگی هم احترام بگذارد.
سوالی که ممکن است ذهن‌تان را درگیر کند، اینکه چرا اصلا سلامت روان تا این اندازه حائز اهمیت است؟ سلامت روان هم دقیقا به اندازه سلامت جسمی و فیزیکی حائز اهمیت است. از طرفی این دو مورد تاثیر مستقیمی بر روی یکدیگر دارند. به عنوان مثال افسردگی می‌تواند ریسک و خطر بسیاری از بیماری‌ها از جمله مشکلات قلبی، سکته، دیابت و... را افزایش دهد. سلامت ذهنی ما در تمامی استیج‌های زندگی مهم بوده، از کودکی گرفته تا نوجوانی و بزرگسالی.
همان طور که اکثر ما می‌دانیم ورزش برای سلامت فیزیکی بسیار خوب است. اما آیا می‌دانستید که همین ورزش ساده می‌تواند بر روی احساسات، حال و هوا، کیفیت خواب و روش مقابله‌تان با مشکلات تاثیر بگذارد؟ جالب است، اینطور نیست؟
فراموش نکنید که ورزش فقط و فقط مربوط به ظرفیت هوازی و قدرت عضلات‌تان نیست. مطمئنا ورزش کردن در داشتن اندام زیباتر به شما کمک می‌کند، طول عمرتان را افزایش می‌دهد و حتی زندگی جنسی‌تان را بهبود می‌بخشد. اما این تمام ماجرا نیست و این‌ها تنها دلایل افراد برای فعال ماندن و ورزش کردن نیستند. واقعیت‌های بیشتری پشت ماجرا هستند.
افرادی که ورزش می‌کنند صرفا به این خاطر که احساس بهتری در حین فعالیت و بعد از آن دارند آن را دنبال می‌کنند. این به دلیل هورمون‌هایی بوده که در طی فعالیت ورزشی در مغز ما ترشح می‌شوند. هورمون‌هایی مانند دوپامین و آدرنالین که هیجان و شادی را به همراه دارند.
تا الان متوجه تغییراتی که بعد از ورزش کردن تجربه می‌کنید شده‌اید؟ زمانی که فعالیت بدنی دارید انرژی بیشتری هم دارید، شب‌ها بهتر می‌خوابید، ذهن‌تان بازتر است، احساس مثبت و آرامش دارید، در مورد مسائل تاریک و منفی زندگی خیلی فکر نمی‌کنید و... باز هم بگوییم؟
ورزش یک داروی قوی و در دسترس برای بسیاری از چالش‌های سلامت ذهن است. بله، همین دویدن ساده، دوچرخه سواری، انجام دادن یوگا یا هر چیز دیگری که شما را وادار به فعالیت بدنی و بالا بردن ضربان قلب‌تان می‌کند.
در این قسمت قصد داریم تا به تعدادی از فواید ورزش برای سلامت روان اشاره کنیم و ببینیم که چطور میتوانید کیفیت زندگی‌تان را با ورزش کردن بهبود ببخشید. برای دریافت راهنمایی های بیشتر میتوانید به متخصص روانشناس مراجعه و یا با مشاوره آنلاین دکتر روانشناس مشورت کنید.
فواید ورزش برای سلامت روان بسیار وسوسه کننده هستند. فراموش نکنید که برای بهره‌مندی از مزایای آن نیاز نیست که قدم‌های بزرگ و دست نیافتنی بردارید. همین حالا میتوانید برنامه ورزشی برای بهبود روان خودتان تهیه کنید و خودتان را موظف به انجام روزانه آن کنید. اگر هم که تخصصی در این کار ندارید یا حتی نمی‌دانید که از کجا شروع کنید میتوانید به راحتی از متخصصین ورزشی و سلامت کمک بگیرید و رفته رفته خودتان شیوه و نحوه کار را یاد بگیرید.
ورزش حرفه‌ای با اینکه نیاز به تخصص و دانش بالایی دارد اما برای انجام فعالیت‌های ساده‌ای مانند دویدن، پیاده‌روی و دوچرخه سواری به تخصص اولیه خاصی نیاز ندارید و میتوانید خودتان شروع کنید.
شاید اگر در گذشته به شما می‌گفتند که میتوانید با ورزش کردن استرس و اضطراب‌تان را کاهش دهید این موضوع را باور نمی‌کردید و برایتان خنده‌دار بود. اما در چند سال اخیر ثابت شده که ورزش برای کاهش استرس و اضطراب یک راه‌کار مفید و کارآمد است. چطور؟ در ادامه بیشتر در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.
تحقیقات نشان داده‌اند که تاثیر ورزش بر روی استرس و اضطراب دقیقا مشابه به تاثیر قرص‌های ضد افسردگی است. با این تفاوت که ورزش کرن هیچ عوارض جانبی برایتان ندارد. به عنوان مثال 15 دقیقه دویدن یا 1 ساعت پیاده‌روی می‌تواند تا 26% علائم افسردگی و اضطراب را کاهش دهد. اما سوال اینجاست که ورزش چطور می‌تواند به کاهش استرس و افسردگی کمک کند؟
ورزش کردن هر چیزی که برای رشد عصبی، کاهش التهابات ذهنی و شکل دادن الگوهای جدید فکری که برای احساس آرامش و رفاه نیاز دارید را در اختیارتان می‌گذارد. به علاوه اینکه اندورفینی که در نتیجه فعالیت ورزشی در بدن‌تان آزاد می‌شود نقش انرژی‌زا داشته و احساس خوشحالی بهتان می‌دهد. در کنار تمامی این‌ها ورزش کردن درست مانند یک ابزار حواس پرتی عمل می‌کند. ابزاری که امکان می‌دهد حتی چند لحظه‌ای از چرخه افکار منفی دور باشید، افکاری که اضطراب و استرس را تغذیه می‌کنند. چه چیزی بهتر از این؟
بله بدون شک که همین طور است. ورزش می‌تواند به عنوان یک درمان ضد افسردگی کاملا طبیعی عمل کند. یک پیاده‌روی ساده که هر روز و به صورت مداوم باشد می‌تواند سطح انرژی‌تان را بالا ببرد، ذهن‌تان را از منجلاب افکار منفی زندگی دور کند و به راحتی باعث سرحال شدن‌تان شود.
این تمرین را انجام دهید. در حین پیاده‌روی بجای اینکه بر روی نتیجه کار متمرکز شوید در لحظه حضور داشته باشید. چطور؟ به سادگی. بر روی قدم‌هایتان تمرکز کنید. به ریتم نفس کشیدنتان دقت کنید یا حتی به هوای تازه‌ای که بر روی پوست‌تان می‌نشیند. با این کارها نه تنها تمرکز بیشتری بر روی فعالیت‌تان دارید بلکه به راحتی میتوانید ذهن‌تان را از آشفتگی‌های زندگی روزمره دور کنید.
آیا چیزی در مورد تاثیرات ورزش بر مغز می‌دانید؟
فعالیت ورزشی جریان خون به مغز را بیشتر می‌کند، عملی که باعث شده هوشیارتر باشید و با تمرکز بیشتری فکر کنید. همچنین این امر باعث می‌شود تا اندازه بخش هیپوکامپ مغز بزرگتر شود، بخشی که مسئول حافظه است. این یعنی راحت‌تر وقایع را به یاد می‌آورید.
علاوه بر این‌ها فعالیت ورزشی باعث شده که هماهنگی و ارتباط بین سلول‌های عصبی مغز بهتر شود. این موضوع حافظه‌تان را بهبود می‌بخشد و از مغز در برابر آسیب و بیماری محافظت می‌کند.
یکی از چالش‌هایی که اغلب ما با آن دست و پنچه نرم می‌کنیم قدم گذاشتن در مسیر ورزش و دنبال کردن روتین‌های منظم است. به نظر شما چاره این کار چیست؟
خب، پیشنهاد می‌کنیم که با قدم‌های کوچک شروع کنید. شاید اکثر شما در مورد عادات اتمی، کوچک و سازنده شنیده باشید. عاداتی که با اینکه کوچک هستند اما سازنده‌اند. در واقع راه‌کار اینکه بتوانید به یک چیز عادت کنید قدم گذاشتن پله پله در مسیر آن است.
ذهن ما ساختار بسیار مرموزی دارد و می‌تواند به راحتی مانع پیشرفت و توسعه یک مهارت شود. شما باید سعی کنید با پیروزی‌های کوچک اما موثر ذهن را وادار به دنبال کردن یک فعالیت و عادت کنید. پیروزی‌های کوچکی که کمک می‌کند برای ادامه دادن مشتاق شوید.
به عنوان مثال بجای اینکه خودتان را از اول راه با تمرین‌های فشرده و سخت زده کنید با یک پیاده‌روی ساده و روزی 15 دقیقه‌ای شروع کنید. سعی کنید هر روز این کار را تکرار کنید. بعد از مدتی در کنار این پیاده‌روی کمی حرکات کششی انجام دهید و هر بار بعد از بازه‌های زمانی چند روزه کار جدیدی را امتحان کنید. این می‌تواند طناب زدن، دوچرخه سواری، شنا، دویدن یا حتی یوگا باشد.
فعالیت‌های ورزشی نتایج مختلفی دارند که یکی از نتایج بیرونی آن تغییر ظاهر و رسیدن به اندام دلخواهتان است. همین موضوع اعتماد به نفس و انگیزه‌تان را برای دنبال کردن عادات ورزشی روزانه بالا می‌برد.
این بود تمام چیزی که باید در مورد تاثیرات ورزش بر روی سلامت روان می‌دانستید. در آخر توصیه می‌کنیم در ساعاتی از روز که انرژی‌تان در بالاترین حد ممکن است ورزش کنید، بدین شکل انگیزه بیشتری هم دارید. همچنین به دنبال فعالیت‌هایی بروید که از انجام آن‌ها لذت می‌برید. پاداش دادن به خودتان را فراموش نکنید. به عنوان مثال بعد از یک روز فعالیت کاری و ورزشی به خودتان یک وعده غذایی سالم و غنی پاداش دهید یا فیلم و سریالی که مدت‌ها قرار بود ببینید را تماشا کنید. فراموش نکنید که همه این‌ها بهانه‌ای هستند برای اینکه از زندگی لذت بیشتری ببرید و به روزمرگی عادت نکنید.
منابع: healthdirect - helpguide
