آریتمی یا نامنظمی ضربان قلب، ممکن است در ابتدا ترسناک بهنظر برسد و بسیاری از بیماران تصور میکنند که باید از هر نوع فعالیت فیزیکی دوری کنند. اما در واقع، با راهنمایی صحیح و نظارت پزشکی، ورزش میتواند به بهبود کیفیت زندگی و حتی کنترل برخی انواع آریتمی کمک کند.
بهترین ورزش برای آریتمی قلبی، شامل فعالیتهای ملایم و کنترل شده مانند پیادهروی، یوگا و شنا هستند که میتوانند گزینههای مناسبی برای افرادی باشند، که به انواع آریتمی های قلبی مبتلا هستند. (منبع: کلینیک آریتمی توانیر)
ورزش منظم و متناسب باعث بهبود عملکرد قلب، کاهش فشار خون، کنترل وزن و کاهش سطح استرس میشود. این موارد همه نقش مستقیمی در کاهش بروز حملات آریتمی دارند. بسیاری از انواع آریتمی به استرس، چاقی یا مشکلات زمینهای قلبی مربوط میشوند که ورزش میتواند آنها را تعدیل کند.
با این حال، برخی انواع آریتمی (مثل تاکیکاردی بطنی یا فیبریلاسیون بطنی) ممکن است با فعالیت شدید تشدید شوند. بنابراین مهم است که برنامه ورزشی بیمار بر اساس نوع آریتمی، وضعیت قلب، داروهای مصرفی و مشاوره پزشکی تنظیم شود.
ورزشهای هوازی سبک تا متوسط که بهطور منظم انجام شوند، اغلب برای بیماران آریتمی مفید هستند. این ورزشها میتوانند با کنترل ضربان قلب و بهبود گردش خون، به ثبات ریتم قلب کمک کنند.
برخی از نمونههای ایمن ورزشهای هوازی برای این بیماران عبارتاند از:
🚶♂️ پیادهروی آرام تا متوسط (۲۰ تا ۴۰ دقیقه در روز)
🚴 دوچرخهسواری ثابت یا معمولی با شدت پایین
🧘 حرکات کششی یا یوگای آرام
🏊 شنا بهصورت سبک (در صورت عدم ممنوعیت پزشکی)
نکته مهم: شدت فعالیت باید در حدی باشد که بیمار بتواند بدون قطع نفس، صحبت کند. اگر حین ورزش دچار سرگیجه، تپش قلب شدید یا تنگی نفس شدید شدید، باید فوراً فعالیت را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کرد.
برخلاف تصور رایج، تمرینات مقاومتی (مثل کار با وزنه) اگر با شدت کم و تحت نظر باشند، میتوانند در تقویت عضلات، کنترل قند خون و بهبود وضعیت عمومی بدن مؤثر باشند. البته در بیماران با آریتمی خطرناک، انجام این تمرینات باید با ارزیابی کامل قلبی و مشاوره پزشک همراه باشد.
با پزشک متخصص مشورت کنید.
اگر داروی تنظیمکننده ضربان مصرف میکنید، زمان ورزش را با زمان مصرف دارو هماهنگ کنید.
بدن را با حرکات کششی سبک گرم کنید.
از فعالیتهای ناگهانی یا شدید پرهیز کنید.
آب کافی بنوشید.
اگر از مانیتور ضربان قلب استفاده میکنید، وضعیت خود را کنترل کنید.
ناگهانی توقف نکنید؛ حرکات سردکننده انجام دهید.
در صورت احساس سرگیجه یا ضعف، بنشینید یا دراز بکشید.
به علائم بدن خود گوش دهید و بیشازحد فشار نیاورید.
بسته به نوع آریتمی و شرایط بیمار، برخی از ورزشها باید کنار گذاشته شوند:
⛹️ ورزشهای رقابتی با فشار بالا (مثل فوتبال یا بسکتبال)
🏋️ تمرینات سنگین با وزنه زیاد
🧗♂️ ورزشهای تنشزا یا با خطر سقوط (مثل کوهنوردی سنگین)
🏃 دویدن طولانی با سرعت بالا
آقای صادقی، ۵۵ ساله، مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، پس از مدتی بیتحرکی و احساس بیانرژی بودن، با توصیه پزشکش، برنامهای متشکل از پیادهرویهای روزانه، حرکات تنفسی و یوگا آغاز کرد. او میگوید:
«اوایل خیلی میترسیدم که نکنه ضربان قلبم بالا بره و حالم بد بشه. ولی با برنامهی منظم، بعد از چند هفته دیدم هم حالم بهتره، هم اضطرابم کمتر شده. الان بدون دارو هم گاهی ریتم قلبم منظمتر میمونه.»
این تجربه نشان میدهد که با آگاهی و برنامهریزی، ورزش میتواند از تهدید به فرصت تبدیل شود.
قبل از شروع هر برنامه ورزشی، مشاوره با پزشک برای افرادی که با آریتمی قلبی مواجه هستند، بسیار ضروری است. پزشک میتواند بر اساس شرایط خاص هر فرد، شدت و نوع ورزش مناسب برای آریتمی را تعیین کند. همچنین، پزشکان ممکن است نیاز به انجام آزمایشات اضافی داشته باشند، تا وضعیت قلب بیمار را بهتر ارزیابی کنند.
این مشاوره پزشکی نه تنها به تعیین مناسبترین ورزش برای آریتمی قلب کمک میکند، بلکه میتواند راهکارهای لازم برای مدیریت بهتر علائم را نیز ارائه دهد. در نهایت، همکاری نزدیک با تیم پزشکی میتواند به افراد مبتلا به آریتمی کمک کند، تا با اطمینان بیشتری ورزش کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. (منبع: کلینیک آریتمی توانیر)
ورزش برای بیماران آریتمی نهتنها ممنوع نیست، بلکه اگر بهدرستی انجام شود، یک ابزار قوی برای بهبود وضعیت قلب، کاهش اضطراب و افزایش کیفیت زندگی خواهد بود. نکته مهم، شناخت بدن، انتخاب ورزش مناسب و پایبندی به برنامهای منظم و ایمن است.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با آریتمی مواجه هستید، نترسید و با پزشک مشورت کنید. شاید فقط چند قدم صحیح و منظم فاصله تا آرامش و بهبود داشته باشید.
